Merhabalar, rehberime hepiniz hoş geldiniz. Bugün sizlere sıvı veya hava soğutma alırken nelere dikkat etmeniz gerektiğini, almadan önce ne gibi detaylara dikkat etmeniz gerektiğini söyleyeceğim. Eksiklerim varsa aşağıda belirtmeyi unutmayın.
Öncelikle, sıvı soğutma veya hava soğutmaya gerçekten ihtiyacınız var mı? Sıcaklıklarınız kabul edilebilir düzeyde mi, normalin üzerinde mi, yoksa aşırı fazla mı? Sisteminize belki de hiç hava soğutma veya sıvı soğutma bile gerekmeyebilir, hava akışınız iyidir ve işlemciniz ısınmaz dolayısıyla stok soğutucu bile rahatlıkla yeterli gelebilir bazen.
İkinci olarak, amacınız ne? Yani demek istediğim, stok soğutucudan kurtulmak istiyorum ben, düşük orta seviye bir hava soğutma yeter gibi bir amacınız mı var, yoksa üst düzey hava soğutma veya sıvı soğutma ihtiyacı mı? İkinci olarak buna karar vermelisiniz.
Deli gibi OC yapacaksanız ve işlemciniz kuvvetli bir işlemciyse kaliteli bir hava soğutmaya veya minimum 240MM bir sıvı soğutmaya ihtiyacınız olacaktır, hatta 10900K gibi işlemciler için 280 ve 360MM doğrudan almak daha mantıklı olacaktır.
Şimdi bu rehberi ikiye ayıracağım, hava soğutma ve sıvı soğutma olmak üzere.
Hava soğutma almadan önce dikkat etmeniz gerekenler;
En önemli şey, işlemci ve anakartınıza uygun soketli bir soğutucu almak. Diyelim elinizdeki işlemci 1151 soket, alacağınız soğutucunun 1151 desteği yok. Alırsanız takamazsınız, elinizde patlar. Almadan önce mutlaka destek listesine bakın.
Mümkünse kendi sitesinden bakın, en doğru bilgiyi kendi sitesinden alırsınız.
Mesela Reeven Hans almak istiyorsunuz ve elinizde LGA775 bir soket var. Alırsanız ne olur? Soğutucunuz çöpe gider. Çünkü LGA 775 desteği yok.
Eki Görüntüle 871525
İkinci olarak söyleyebileceğim detay alacağınız hava soğutmanın kasaya olan desteği. Mesela almak istediğiniz soğutucu 150MM, kasanızın ise 145 MM soğutucu desteği var. Eğer o ürünü alırsanız kasanın yan kapağını kapatamazsınız.
Örneğin bu görseldeki gibi olur. Kasanın yan kapağı kapanmaz.
Eki Görüntüle 871504
Bu sorunu yaşamamak için kasanızın soğutucu destek listesine mutlaka ama mutlaka bakın. Kasanızınkine baktıktan sonra o boyuta göre soğutucu arayın. Ben kendi sistemimde 159MM soğutucu kullanıyorum, kasam ise 161MM destekliyor. 0.2 CM fark var, ama rahatça yan kapağı kapattım.
Mesela örnek verecek olursak, MAG Forge 100M 160MM hava soğutucu desteği veriyor.
Eki Görüntüle 871510
Buna Freezer 34 DUO takarsanız rahatlıkla sığacaktır.
Eki Görüntüle 871512,
Ancak FSP Windale 6 almayı düşünürseniz tekrar düşünün. Kasanıza sığmıyor, yani kapağı kapatamazsınız.
Eki Görüntüle 871514
Bitti mi, artık alabilir miyiz? Hayır, alamazsınız. Daha RAM'lere çarpıp çarpmama olasılığı da var. Bu sorun genelde çok büyük soğutma bloklu hava soğutmalarda meydana geliyor.
Elinizdeki soğutucunun destek listesinde RAM ile ilgili bilgiyi mutlaka kontrol edin. Aynı şekilde RAM'lerinizin yüksekliğini de.
Örneğin, SE-207'nin RAM desteği bu şekilde. 35MM'ye kadar destekliyor. Eğer 35MM'den büyük bir RAM'e sahipseniz RAM'ler, soğutucuyu takmanıza engel olacaktır. Eğer aldığınız hava soğutma, asansörlü yapıya sahip değilse fanı çıkartmak zorunda kalabilirsiniz.
Eki Görüntüle 871519
RAM'lerinizin yüksekliğini öğrenmek için Google'a örneğin ''Corsair LPX dimensions'' yazarsanız çıkacaktır. Genelde inç birimiyle çıkar arattığınızda. MM'ye çevirin, öyle bulun.
Örneğin, TridentZ dimensions yazınca sonuç bu çıkıyor.
Eki Görüntüle 871522
1,54 inç, 3,9116 CM yani 39MM. Yani SE-207 alırsanız RAM'leriniz soğutmadaki fanı bloklayacak, montajda zorluk yaşayacaksınız. Sağdaki fanı yukarı kaldırmanız gerekecek, bu sefer de başta dediğim kasa yüksekliği olayı patlayacak.
Diyelim kasanız 159MM soğutucu destekliyor, SE-207 de 159MM. TridentZ RAM'lere sahipsiniz. RAM yüzünden sağdaki fanı takamadınız ama yukarı kaydıracak alanınız da yok, çünkü kasanız 159MM, soğutucunuz da 159MM. Ama sizin kusursuz oturtmanız için 159,4MM'lik alan gerekiyor ne yapacağız? Yine patladı.
Diğer bir husus, içerisinden çıkan termal macunun iyi olup olmadığı. Düşük seviye soğutucularda aşırı kötü termal macun konuluyor kutunun içerisine, mümkün olduğunca dandik macun kullanmayın. Eğer kutu içerisinden dandik bir macun çıkarsa mutlaka harici macun alın.
Bunun dışında sessizlik istiyorsanız soğutucunun fanlarının RPM değerlerine, dB değerlerine dikkat edin, bunlara göre tercih edin.
Düşük seviye bir soğutucu alacaksanız 2-3 bakır borulu, orta seviyeyse 4-5, üst seviye bir soğutucu alacaksanız 6-7 bakır borulu olsun mümkünse.
Bütün bu yazdıklarımı göz önünde bulundurarak hava soğutma alın, yoksa elinizde patlayabilir.
Hava soğutma kısmında aklıma gelenler bu kadardı, şimdi sıvı soğutma kısmına geçelim.
Sıvı soğutma almadan önce dikkat etmeniz gerekenler;
Öncelikle sıvı soğutmada ilk bakmanız gereken şey, ''Kasanız sıvı soğutma destekliyor mu?'' sorusunun cevabını almak olacaktır. Eğer kasanız sıvı soğutma desteklemiyorsa ve sıvı soğutma alırsanız sıvı soğutmanız elinizde patlayabilir.
Kasanızın destek listesinden sıvı soğutma desteğine mutlaka bakın.
Örneğin XPG Battlecruiser kasasının sıvı soğutma desteği bu şekilde;
Eki Görüntüle 871539
Hava soğutmaya başlarken dediğim şey, sıvı soğutma için de geçerli. İşlemci ve anakartınıza uygun soketli bir soğutucu almak. Diyelim elinizdeki işlemci 1151 soket, alacağınız soğutucunun 1151 desteği yok. Alırsanız takamazsınız, elinizde patlar. Almadan önce mutlaka destek listesine bakın.
Mümkünse kendi sitesinden bakın, en doğru bilgiyi kendi sitesinden alırsınız.
Mesela Corsair H100İ RGB Platinum mu almak istiyorsunuz? Elinizdeki soket LGA775 mi? Bu soğutucuyu alırsanız soğutucu çöpe gider, uyumsuz çünkü. Gördüğünüz gibi desteği yok.
Eki Görüntüle 871536
Sıvı soğutmayı üst panele takacaksanız RAM'lere çarpıp çarpmamasını göz önünde bulundurun, kasanın radyatör desteğini kontrol edin. Eğer kasanızın üst panelinde almak istediğiniz sıvı soğutma kadar bir boşluk yoksa anakarta çarpabilir, RAM'lere çarpabilir. Bu sebeple kasanızın üst panelini ölçün ve sıvı soğutmanın sitesinden de radyatör ve fan kalınlığı değerlerine bakın.
Örnek verecek olursak, diyelim Liquid Freezer II 240 almak istiyorsunuz ve üst panele takmak istiyorsunuz. Arctic'in kendi sitesine girip radyatör ve fan kalınlığına bakmalısınız.
Radyatör uzunluğu 277MM, kalınlığı ise 38MM.
Eki Görüntüle 871544
İçerisinden Arctic P12 fan geliyor, onun da kalınlığı 25MM. Yani size toplam 63MM'lik bir sıvı soğutma alanı lazım üst panel için. Eğer bu alan kasanızın üst panelinde yoksa üst panele Liquid Freezer 240 takamazsınız. Aynı şekilde kasanızın üst kısmında 277MM'lik boşluk yoksa, yine takamazsınız.
Ön panel için konuşacak olursak, ön panelde de üst panel gibi dikkat etmeniz gereken şey aynı, sadece yeri farklı. Ön panele takarken de şu alandaki boşluğu ölçmelisiniz.
Eki Görüntüle 871547
Şu gördüğünüz alandaki boşluk önemli. Mesela o boşluk 35MM, Arctic Freezer II 240 takmak istiyorsunuz. Ama Arctic Freezer için bize toplam 63MM alan gerekiyor. Bu kasa ise 35MM boşluğa sahip ve fanları da 25MM kalınlığında hesap edersek 60MM'lik bir alan var. 3 MM yüzünden takamazsınız. Buradaki alan incelediğim kadarıyla çoğu kasanın sitesinde paylaşılmıyor, neden paylaşılmadığını merak ediyorum. Eğer sıvı soğutmayı kasanız elinizdeyken alacaksanız resimde işaretlediğim alanı mutlaka ölçün.
Ön panele takarken yine radyatör uzunluğunu da ölçün. Mesela ön panel maksimum 400MM radyatör büyüklüğü destekliyordur ancak Raijintek EOS 360 almak istiyorsunuzdur. Ön panele takamazsınız, çünkü Raijintek 410MM alan istiyor radyatör için.
Eki Görüntüle 871553
Sıvı soğutma için de aklıma gelen bunlardı.
En başta söylediğim gibi, eksiklerim varsa aşağıda mutlaka belirtmeyi unutmayın, önemli bir eksiklik varsa rehbere eklerim.
Okuyan okumayan herkese teşekkürler, iyi forumlar.