Havada Ters Tepki Sistemi (Thrust Reverser) Açılırsa Ne Olur? (Lauda Air Flight 004)

karuB_official

Hectopat
Katılım
23 Ağustos 2020
Mesajlar
549
Çözümler
1
Daha fazla  
Cinsiyet
Erkek
Meslek
Öğrenci
Başlığımız bu. Bugün size bundan yaklaşık 30 yıl önce gerçekleşen ve sadece bir ters tepki sistemi açılması nedeniyle düşen bir Boeing 767'den bahsedeceğim.

Tarih 26 Mayıs 1991. Hong Kong - Bangkok - Viyana seferini yapan Lauda Air'e ait olan ve yaklaşık 1 yıl 7 aylık bir 767-300'er, Bangkok'tan kalkmak 213 yolcu ve 10 mürettebat olmak üzere toplam 223 kişi ile uçuşun son ayağı olan Viyana'ya seferi gerçekleştirmek üzere hazırlanmış ve saat 23:02 sularında kalkışını gerçekleşmiştir.
Kalkışta her şey normaldir. Yavaş yavaş tırmanırken bir anda hiç olmaması gereken bir şekilde sol motorun ters tepki sistemi açılmıştır ve uçak aniden dalışa geçmiştir. O anda yardımcı pilot, Kaptan pilota "Ters tepki sistemi devreye girdi" diye bağırır. Kaptan pilot bunun üzerine motorların gücünü keser ve uçağın burnunu kaldırmaya çalışır ancak uçak tepki vermemektedir. Kaptan "Lanet olsun" diye bağırır ve uçak ses duvarını aşıp buna ek olarak sürtünmeye uçak dayanamadığından ilk önce dikey sabitleyicisi kopar. Devamında kuyruk kısmı ve uçağın arka kısmı kopar sadece orta gövde ve önü kalır. Uçak havada parçalandığından yakıt tankı alev alır ve havada bir alev topu şeklinde yanarak çok şiddetli bir şekilde Havaalanına yaklaşık 90 km uzaklıkta bir dağa çakılır. Uçaktan kurtulan olmaz. Ertesi gün uçağın enkazına ulaşılır. Bu olay büyük bir kaza olduğundan ve 767 daha yeni bir uçak olduğundan Boeing'den uzmanlar da gitmiştir. Ek olarak F1'de 3 kez dünya şampiyonu olmuş, bir uçak pilotu ve aynı zamanda bu havayolunun sahibi olan Niki Lauda da olayı duyar duymaz yola çıkmıştır. Tayland Uçak Kazaları Araştırma Komitesi tarafından Boeing yetkilileri ve Lauda karşılanmıştır ve enkazda inceleme başlatılmıştır. Ancak yerel halk değerli bir şeyler olduğunu düşünerek enkazı yağmalamıştır. İncelemeler uçağın çok şiddetli bir şekilde çakıldığının kanıtı olarak enkazdaki en büyük parçayı bulmuşlardır ve bu parça Lockerbie Faciası'ndaki En büyük parçanın yarısı kadar boyuttadır. Enkaz yağmalanmasına rağmen gerekli olan parçaların çoğuna ulaşılmıştır. Karakutu uçuş veri kayıtlarında ve kokpit ses kaydında da olayların çok hızlı geliştiğini ve pilotların bu duruma karşılık vermelerinin gerçekten zor olduğuna karar verilmiştir. Ek olarak Niki Lauda bu olayın aynısını bir simülasyonda dener ve o da her şeyin çok hızlı olduğunu ve kurtarmanın neredeyse imkansız olduğunu söylemiştir ve Boeing'den açıklama beklemiştir. Boeing bu durumla ilgili açıklamayı yapmıştır. Daha sonra Boeing'in ters tepki sisteminin havada açılma durumunun testine bakılmıştır bu testte uçak toparlanabilirken neden bu uçak toparlanamadı diye bir soru ortaya çıkmıştır ve daha da detaylı incelendiğinde 1982'de yapılan test şartlarının 10.000 feet civarı bir irtifada ve 250 knot hızda yapılırken Bu kazadaki koşullar ise 30.000 feet civarı bir irtifada ve neredeyse 2 katı hızla 400 knot civarı hızda gerçekleşmiştir. Hatta NASA, kendi test uçaklarından biri olan DC-8'de 4 motorlu olduğundan sadece 2 motoru açılıp kazadaki koşullarda test yapmıştır ve uçağı toparladıklarında uçağın gerçekten de tehlikeli ve hızlı bir şekilde irtifa kaybettiğini deneyimlemişlerdir. Asıl sebep ise Pratt&Whitney motorların ters tepki sisteminin açılmasını önleyen, mekanik olmayan ve elektrikli bir kontrol sistemindeki bir arızadan dolayı açılmasını önleyen valfin açılmasından dolayıdır. Üstüne yüksek irtifa ve yüksek hıza ek olarak daha önceki testlerden bile yüksek bir irtifada ve yüksek bir hızdan dolayı bu kaza gerçekleşmiştir.

Bu kazadan sonra ağustos 1991'de Boeing, bu uçaktaki gibi thrust reverser sistemine sahip olan 1600'den fazla uçağın olduğunu (737, 747, 757 ve 767) ve bu durumun aynısı olabileceğinden dolayı bu hatalı elektronik valfin değiştirilmesini istedi ve bundan sonraki uçaklarda elektronik valf güncelleştirildi ve artık bu durumun ihtimali neredeyse sıfıra indirildi ve ek olarak thrust reverser sisteminin bu gibi durumlar olmaması için metal tutucular ile sabitlendi.

Peki bu kazadan sonra Lauda Air'e ne mi oldu? Niki Lauda, bu uçağı kaybettiğinde filosundaki 4 uçaktan birini kaybettiğinden ve seferlere devam etmek durumunda olduğundan yeni bir uçak arayışına geçmiş ve düşen uçak yerine Fransa'da uçmayan bir 767-300 alınıp filoya dahil edilmiştir. Bu kazadan sonra yaklaşık 9 sene faaliyetlerine tek başına devam etmiş ve 2000 yılında Austrian Airlines'ın (Avusturya Havayolları) bünyesi altında 2012'ye kadar faaliyetlerine devam etmiş ve 2012'de faaliyetlerine son verilmiştir ve elinde kalan uçaklar Australian Airlines'a devredilmiştir.

Niki Lauda'ya göre F1'de 1976 yılında Nürburgring'te geçirdiği ölümcül ve ciddi derecede yanıklarla kurtulduğu kazadan sonra yaşadığı en kötü şeydir. Kendisi F1 tarihinde efsaneleşmiş biri olması ve daha sonra havayolu kurup bu gibi büyük bir kazada bile kendisi direkt bu kaza ile ilgilenmiş ve bu işin peşini bırakmadan mücadele ettiğinden Motorsporları ona ne kadar borçluysa havacılık da ona borçlu bence. Kendisi bu olaydan sonra yaklaşık 28 yıl daha yaşamış ve 20 Mayıs 2019'da Zürih'te böbrek yetmezliğinden dolayı tedavi gördüğü hastanede hayata gözlerini yumdu. Dünya seni 3 kere F1'de dünya şampiyonu olmuş, efsane bir yarışçı, bir havayolu sahibi, bir uçak pilotu ve tek başına büyük bir uçak kazasında olayın peşini bırakmayan biri olarak hatırlayacak.

Uçak hakkında bulabildiğim kazadan önceki tek fotoğrafı:
1620300205537.png


Fotoğrafın çekildiği tarih: 16 Eylül 1990

Kaza enkazından fotoğraflar:
1620300309137.png


1620300353289.png


Niki Lauda'nın Enkaza baktığı ana ait bir fotoğraf
1620300427297.png


1620300505281.png


Uçağın dalış anının simülasyonunun bir videosu. Bence en iyi kaza simülasyonunun videosunu yapan kanal Allec Joshua Ibay'dir. Videoyu buraya bırakıyorum.
Bu içeriği görüntülemek için üçüncü taraf çerezlerini yerleştirmek için izninize ihtiyacımız olacak.
Daha detaylı bilgi için, çerezler sayfamıza bakınız.

Daha detaylı olarak izlemek istiyorsanız Uçak Kazası Raporu (Air Crash Investigation) 14. Sezon 2. Bölümü İzleyebilirsiniz.

Kaynak: Lauda Air Flight 004 - Wikipedia
Video: Air Crash Investigation (Uçak Kazası Raporu) 14. Sezon 2. Bölüm
 
Son düzenleme:
Aslında Boeing değil, Pratt Whitney kaynaklı bir sorun. Motor olduğu için onları ilgilendiriyor.

Maalesef havacılıkta bu tarz güncellemeler için acı tecrübeler gerekiyor...
Aynen. Aslında o kontrol eden elektronik valfin de yapısından kaynaklanan bir sorundan dolayı ve üzerinde PW4000'in bazı eksiklerinin de bir araya gelmesiyle ve Boeing'in FAA'de bulunan testindeki koşullardan daha yüksek irtifa ve daha yüksek hızda olmasıyla bu kaza gerçekleşti.

Bu arada o elektronik valfi Pratt & Whitney'mi üretmiş motorla alakalı bir parça olduğundan ?
 

Yeni konular

Geri
Yukarı