İyi ve kötü. Kime göre neye göre?

Bir iyilik kime göre iyidir, bir kötülük kime göre kötüdür? Bunu anlayamıyorum. Bize göre kötü olan bir şey bir ruh hastasına göre iyi olabilir. İnsan öldürmek gibi. Evrensel ahlak kurallarına göre mi belirleniyor? Bu konuyu felsefe açısından yorumlayacak arkadaşların yorumlarını bekliyorum.

Temelde iyi ya da kötü diye bir şey yoktur. Gerçekleştirilen ya da gerçekleştirilme potansiyeli olan eylemi, iyi ya da kötü olarak nitelendiren yine insanoğlunun kendisidir.

Eee o zaman dediğin gibi, "Bize göre kötü olan, bir ruh hastası için iyi olabilir." Hatta bazı filozoflar, insanın doğa durumunda olmasını savunmuştur. Yani, çatışma savaş halinde.. Peki, bu durumda ne yapmamız gerekiyor?

Bu durumda belirli standartlar altında yaşama seviyesinde olmamızı referans noktası olarak almamız gerekiyor. -şu anki, yaşam standartlarından bahsediyorum- Diyeceksin ki, "Birader, sorumun cevabını almadım. Adam öldürmek, bir ruh hastasına göre kötü olmayabilir. Sonuçta o da bir birey ve bunu savunuyor."

O zaman da adam öldürme eyleminin, toplumda yaratacağı total sonuçlara bakacağız. Adam öldürme eylemi, psikolojik, ekonomik, sosyolojik, hukuksal vb.. bütün durumlara etki etmektedir. Adam öldürme eylemi, serbest olması halinde bütün bir toplum domino etkisiyle yıkılacaktır.

Benim kendimce, "Mutlak Kötülük" olarak adlandırdığım üç eylem bulunmakta.. -bunun yanına daha da eklenebilir-

• TECAVÜZ
• HIRSIZLIK
• CİNAYET

Bu üç eylem, her teoride, her hesaplamada, her durumda serbest bırakıldığında toplumun çöküşünün ana nedeni oluyor. "Mutlak Kötülük" kavramının dışında kalanlar ise, büyük ölçüde topluma zarar verdikleri için kötüdürler. Ama tabi bunlar tartışmaya açıktır.

237920 dedi:

Temelde iyi ya da kötü diye bir şey yoktur. Gerçekleştirilen ya da gerçekleştirilme potansiyeli olan eylemi, iyi ya da kötü olarak nitelendiren yine insanoğlunun kendisidir.

Eee o zaman dediğin gibi, "Bize göre kötü olan, bir ruh hastası için iyi olabilir." Hatta bazı filozoflar, insanın doğa durumunda olmasını savunmuştur. Yani, çatışma savaş halinde.. Peki, bu durumda ne yapmamız gerekiyor?

Bu durumda belirli standartlar altında yaşama seviyesinde olmamızı referans noktası olarak almamız gerekiyor. -şu anki, yaşam standartlarından bahsediyorum- Diyeceksin ki, "Birader, sorumun cevabını almadım. Adam öldürmek, bir ruh hastasına göre kötü olmayabilir. Sonuçta o da bir birey ve bunu savunuyor."

O zaman da adam öldürme eyleminin, toplumda yaratacağı total sonuçlara bakacağız. Adam öldürme eylemi, psikolojik, ekonomik, sosyolojik, hukuksal vb.. bütün durumlara etki etmektedir. Adam öldürme eylemi, serbest olması halinde bütün bir toplum domino etkisiyle yıkılacaktır.

Benim kendimce, "Mutlak Kötülük" olarak adlandırdığım üç eylem bulunmakta.. -bunun yanına daha da eklenebilir-

• TECAVÜZ
• HIRSIZLIK
• CİNAYET

Bu üç eylem, her teoride, her hesaplamada serbest bırakıldığında toplumun çöküşünde büyük rol oynayacağından emin olabilirsin. "Mutlak Kötülük" kavramının dışında kalanlar ise, büyük ölçüde topluma zarar verdikleri için kötüdürler. Ama tabi bunlar tartışmaya açıktır.

Genişletmek için tıkla...

Mutlak kötülük konusunu anladım. Peki iyilik ve kötülük İnsanoğlunun bir tanıma sokmasıyla mı oluşur? Mesela renk seçimi gibi herkese göre değişen şeyler mi oluyor bu tanımlar? Mesela doğaya zarar veren bir insanı hep kötü olarak tanımlamak doğru mudur? Bir insanın sadece iyiliğini görerek onun gerçekten iyi bir insan olduğu kanısına nasıl varabiliriz? Belki içinden kötü şeyler geçiyor ve bizim görmediğimiz zamanlarda kötü şeyler yapıyor olabilir. (Mutlak kötülük gibi)

barisakarsu dedi:

Peki iyilik ve kötülük İnsanoğlunun bir tanıma sokmasıyla mı oluşur? Mesela renk seçimi gibi herkese göre değişen şeyler mi oluyor bu tanımlar?

Genişletmek için tıkla...

Evet.

Ben buna bilgi diyorum. Bu bilgiyi nitelendiren insandır. Örneğin;

Mavi rengin, ışığın kırılıp gözümüze yansımasından hangi tona sahip olduğunu anlayabiliyoruz. Buna "Mavi" adını veren ve mavi rengin hangi konumda olduğunu belirleyen bizleriz.

barisakarsu dedi:

Mesela doğaya zarar veren bir insanı hep kötü olarak tanımlamak doğru mudur? Bir insanın sadece iyiliğini görerek onun gerçekten iyi bir insan olduğu kanısına nasıl varabiliriz? Belki içinden kötü şeyler geçiyor ve bizim görmediğimiz zamanlarda kötü şeyler yapıyor olabilir. (Mutlak kötülük gibi)

Genişletmek için tıkla...

Doğaya zarar veren bir birey, doğaya zarar verme cezası varsa eğer, zaten cezalandırılacaktır. Cezasını çektikten sonra herhangi bir psikolojik problemi yoksa hayatına devam edebilir. Peki, her zaman kötü bir insan olarak nitelendirilmeli midir?

Suç unsurunun nasıl ve neden işlendiği bu konuda bize biraz yardımcı olabilir. Fakat o durumda bile insanın niyetini tam olarak bilemeyiz. Yani, bahsettiğin o kişi, saf kötü olabilir ve bu eylemlerini gerçekleştirmiyor olabilir. Eylemini gerçekleştirmediği sürece, sorun olmaması gerekmektedir. Ancak potansiyel taşıyor olması, bizim onu alıkoymamıza sebep olamaz.

Bu konu hakkında size bir dizi önermek isterim.

DEXTER - Çok sevdiğim bir dizidir.

barisakarsu dedi:

Bir iyilik kime göre iyidir, bir kötülük kime göre kötüdür? Bunu anlayamıyorum. Bize göre kötü olan bir şey bir ruh hastasına göre iyi olabilir. İnsan öldürmek gibi. Evrensel ahlak kurallarına göre mi belirleniyor? Bu konuyu felsefe açısından yorumlayacak arkadaşların yorumlarını bekliyorum.

Genişletmek için tıkla...

Herkesin kendi "İyi ve Kötü"sü vardır bence bazı eylemleri "Mutlak Kötülük" adı altında toplamak saçma çünkü iyilik ve kötülük kavramı herkese göre değişir sizin bahsettiğiniz mutlak kötülük adı altında toplanan eylemlerinden birini yapanlar kendilerine göre kötü değiller ama işin toplum kısmına gelirsek toplumu bir arada ve güvenli tutmak için sizin dediğiniz gibi resmi olarak kötü sayılacak ve cezalandırılacak şeyler olmalı ki zaten var.

237920 dedi:

Evet.

Ben buna bilgi diyorum. Bu bilgiyi nitelendiren insandır. Örneğin;

Mavi rengin, ışığın kırılıp gözümüze yansımasından hangi tona sahip olduğunu anlayabiliyoruz. Buna "Mavi" adını veren ve mavi rengin hangi konumda olduğunu belirleyen bizleriz.


Doğaya zarar veren bir birey, doğaya zarar verme cezası varsa eğer, zaten cezalandırılacaktır. Cezasını çektikten sonra herhangi bir psikolojik problemi yoksa hayatına devam edebilir. Peki, her zaman kötü bir insan olarak nitelendirilmeli midir?

Suç unsurunun nasıl ve neden işlendiği bu konuda bize biraz yardımcı olabilir. Fakat o durumda bile insanın niyetini tam olarak bilemeyiz. Yani, bahsettiğin o kişi, saf kötü olabilir ve bu eylemlerini gerçekleştirmiyor olabilir. Eylemini gerçekleştirmediği sürece, sorun olmaması gerekmektedir. Ancak potansiyel taşıyor olması, bizim onu alıkoymamıza sebep olamaz.

Bu konu hakkında size bir dizi önermek isterim.

DEXTER - Çok sevdiğim bir dizidir.

Genişletmek için tıkla...

Dexter dizisini izledim.


Yani siz diyorsunuz ki, her insanın içinde kötü taraf, kötülük potansiyeli vardır ve bu potansiyel açığa çıkmadıkca insanın kötü olması kesinleştirilemez. Peki bir birey hem iyilik hem kötülük yapıyorsa ve kötülük yaptığı için cezasını çekiyorsa o yaptığı iyiliklerin ne kârı kaldı birey de? O birey sadece yaptığı kötülükler acısından değerlendirilecek. Ve o kötülükleri hatırlanacak belki de iyilikleri hiç hatırlanmayacak, göz önüne alınmayacak. Bunu en çok, hapse giren bir insanın pişman olup çıktığında sicili kirli olduğu için iş bulamamasıyla görüyoruz.

XjestoTR dedi:

Herkesin kendi "İyi ve Kötü"sü vardır bence bazı eylemleri "Mutlak Kötülük" adı altında toplamak saçma çünkü iyilik ve kötülük kavramı herkese göre değişir sizin bahsettiğiniz mutlak kötülük adı altında toplanan eylemlerinden birini yapanlar kendilerine göre kötü değiller ama işin toplum kısmına gelirsek toplumu bir arada ve güvenli tutmak için sizin dediğiniz gibi resmi olarak kötü sayılacak ve cezalandırılacak şeyler olmalı ki zaten var.

Genişletmek için tıkla...

Mutlak kötülük bence evrensel ahlak kurallarına bağlıdır. Cezasıda Dünya'nın her yerinde vardır. Örneğin tecavüz etmek, hırsızlık gibi. Dine bağlı olmayan tamamen insanın ahlakına bağlı olan şeyler.

barisakarsu dedi:

Peki bir birey hem iyilik hem kötülük yapıyorsa ve kötülük yaptığı için cezasını çekiyorsa o yaptığı iyiliklerin ne kârı kaldı birey de? O birey sadece yaptığı kötülükler acısından değerlendirilecek.

Genişletmek için tıkla...

Kötülük dediğimiz kavram, toplumun düzenini bozar. Domino etkisi yaratma potansiyeli vardır.

Şöyle düşün, tekerlekli sandalyeli adam gördün. Apartmanın tekerlekli sandalyeliler için yapılmış tarafından apartmana girmeye çalışıyor. Ve sen de o adama yardım ettin. Peki, bu insan için bir şey değişti mi? Adam, yardım etmeseydin de zaten çıkacak mıydı?

Şimdi tam tersini düşün. Bu adama yardım etmedin, çıkarken tekme atıp düşürdüğünü düşün. Adam, seni şikayet etti ve ceza almadın. Bunu bir yaptın, iki yaptın, üç yaptın ve yine ceza almadığını düşün. Tabi ki de sana çevreden tepkiler gelecektir. Bu sefer de ceza almadığını gören insanlar, cezaları kendileri vermeye başlayacaktır. Sence kızgın bir topluluk, çevrede gelişen eylemlere mahkeme kadar doğru ve adil bir ceza verebilir mi?

barisakarsu dedi:

Dizi de gözüme çarpan şey Dexter 'in gündüz çalıştığı işten tecrübelenerek akşamları birilerini öldürürken aslında gündüzleri çalıştığı işten tecrübesiyle öldürüyor. Belki de gündüz çalıştığı işten dolayı psikolojisi bozulduğu için birilerini öldürüyordur. Ya da direkt işi ile ilgili olduğu için.

Genişletmek için tıkla...

Peki ya oğlu? 9. sezonda oğlunda da bu potansiyel dışarıya çıkıyor. Kendisi de ilk cinayetini lisede işliyor. Çalıştığı iş, kendisini daha profesyonel yapmış olabilir ama kesinlikle alakası yok.

7. sezonda kodlarının dışına çıkıp LaGuerta'yı öldürmeye çalışması, insanın yaptığı işte ne kadar ahlaklı olursa olsun, kendi çıkarı olduğunda yapılmaması gereken şeyler yapabilme potansiyeline sahip olduğudur.

237920 dedi:

Peki ya oğlu? 9. sezonda oğlunda da bu potansiyel dışarıya çıkıyor. Kendisi de ilk cinayetini lisede işliyor. Çalıştığı iş, kendisini daha profesyonel yapmış olabilir ama kesinlikle alakası yok.

7. sezonda kodlarının dışına çıkıp LaGuerta'yı öldürmeye çalışması, insanın yaptığı işte ne kadar ahlaklı olursa olsun, kendi çıkarı olduğunda yapılmaması gereken şeyler yapabilme potansiyeline sahip olduğudur.

Genişletmek için tıkla...

Kesinlikle hocam. Oğlunda da bu potansiyel vardı ve lisede ortaya çıktı.

237920 dedi:

Kötülük dediğimiz kavram, toplumun düzenini bozar. Domino etkisi yaratma potansiyeli vardır.

Şöyle düşün, tekerlekli sandalyeli adam gördün. Apartmanın tekerlekli sandalyeliler için yapılmış tarafından apartmana girmeye çalışıyor. Ve sen de o adama yardım ettin. Peki, bu insan için bir şey değişti mi? Adam, yardım etmeseydin de zaten çıkacak mıydı?

Şimdi tam tersini düşün. Bu adama yardım etmedin, çıkarken tekme atıp düşürdüğünü düşün. Adam, seni şikayet etti ve ceza almadın. Bunu bir yaptın, iki yaptın, üç yaptın ve yine ceza almadığını düşün. Tabi ki de sana çevreden tepkiler gelecektir. Bu sefer de ceza almadığını gören insanlar, cezaları kendileri vermeye başlayacaktır. Sence kızgın bir topluluk, çevrede gelişen eylemlere mahkeme kadar doğru ve adil bir ceza verebilir mi?

Genişletmek için tıkla...

Ben kötü bir insan olsaydım ve o tekerlekli adama tekme attığımı kimse görmese ben kötü bir insan olur muydum? İlla toplumun buna bir katkısı var mı? Engelli adamın şikayet etmediğini de düşünürsek. Bir de mesela içimde kötülük barındırıyorum ama potansiyel olarak var sadece. Yine de kötü olur muyum kendi açımdan? Yani kendimi kötü biri olarak görmeli miyim?

barisakarsu dedi:

Ben kötü bir insan olsaydım ve o tekerlekli adama tekme attığımı kimse görmese ben kötü bir insan olur muydum? İlla toplumun buna bir katkısı var mı? Engelli adamın şikayet etmediğini de düşünürsek.

Genişletmek için tıkla...

Bunu başka bir örnekle açıklayayım.

Bir ensest ilişkiden doğan bir çocuk düşün. Sakat olarak doğmuş ve ailesi de devlet kurumlarından yardım isteme durumunda. Devlet kurumları da büyük ihtimalle yardım edecektir. Bu durumda, bilinen bilginin yani "Ensest bir ilişkiden doğan çocuğun sakat olma ihtimali 65. kat daha fazladır." bilgisinin aksine hareket ederek bir çocuk dünyaya getirdiler ve senin, benim, kardeşinin, eşinin, çocuğunun verdiği vergiyle o çocuğa bakmak zorundayız.

Bu durumda biz de doğrudan etkilendik. Verdiğin örnekte de aynısı geçerlidir. Yaptığın kötülük yanına kâr kalıyorsa ve tekerlekli sandalyedeki adam dışında kimseye zararı yok ise, göz ardı edilebilir. Ama sen yine de bir suçu işlemiş olursun. Bu da seni niyetin bakımından kötü yapar.

Ama dediğin gibi bunu sen ve o adam haricinde kimse bilemeyecekse, senin vicdan muhakemene kalmıştır.

barisakarsu dedi:

Bir de mesela içimde kötülük barındırıyorum ama potansiyel olarak var sadece. Yine de kötü olur muyum kendi açımdan? Yani kendimi kötü biri olarak görmeli miyim?

Genişletmek için tıkla...

Potansiyel olması, seni kötü yapmaz. Çocuğuna araba çarpıp ölen birisine karşı bir şey hissetmeyebilirsin. Bu senin vicdanınla ilgili bir durumdur. Kendini kötü görüp görmemen sana kalmıştır.

237920 dedi:

Bunu başka bir örnekle açıklayayım.

Bir ensest ilişkiden doğan bir çocuk düşün. Sakat olarak doğmuş ve ailesi de devlet kurumlarından yardım isteme durumunda. Devlet kurumları da büyük ihtimalle yardım edecektir. Bu durumda, bilinen bilginin yani "Ensest bir ilişkiden doğan çocuğun sakat olma ihtimali 65. kat daha fazladır." bilgisinin aksine hareket ederek bir çocuk dünyaya getirdiler ve senin, benim, kardeşinin, eşinin, çocuğunun verdiği vergiyle o çocuğa bakmak zorundayız.

Bu durumda biz de doğrudan etkilendik. Verdiğin örnekte de aynısı geçerlidir. Yaptığın kötülük yanına kâr kalıyorsa ve tekerlekli sandalyedeki adam dışında kimseye zararı yok ise, göz ardı edilebilir. Ama sen yine de bir suçu işlemiş olursun. Bu da seni niyetin bakımından kötü yapar.

Ama dediğin gibi bunu sen ve o adam haricinde kimse bilemeyecekse, senin vicdan muhakemene kalmıştır.


Potansiyel olması, seni kötü yapmaz. Çocuğuna araba çarpıp ölen birisine karşı bir şey hissetmeyebilirsin. Bu senin vicdanınla ilgili bir durumdur. Kendini kötü görüp görmemen sana kalmıştır.

Genişletmek için tıkla...

Hepsini anladım ve sorduğum sorulara bütün sorulara büyük bir sabırla cevap verdiğin için sana minnettarım üstad.