O zaman işler iyi ki "sizce" yürümüyor
. Fikrinize saygım var ama insanları böyle aşağıdan aldığınızda o saygım bitti. Siyasi, politik nedenler bir tarafa. 2019 yılında 1000 liraya ve sözleşmeye göre bir diğer yıl en fazla %15 zam yapabileceği belli olan bir eve kiraya girdik. Enflasyon yüksek olunca %15'lik zam ev sahibini kurtarmadı ve daha fazlasını yapmak istedi. Maaşımıza gelen zam oranında bir oranı biz de kabul ettik. Yan dairelerimiz 5000-6000 liradan başlıyor, aldığım maaş 9 bin lira ve kirayı en son 3000 olarak anlaştık. Sözleşme belli, yasal haklarım belli. Kimse öyle kafasına esti diye sözleşme dışına çıkamaz. Ev sahibi alın teriyle aldıysa o evi, kirasını da biz alın teriyle ödüyoruz. Barınma, insanın en temel hakkıdır. Mülk için mantıklı, gelir için tercih edilen bir seçim değildir. Ev sahibi zor durumdaysa ayrı fakat garibanın 2000 lirasında gözü varsa , işte o zaman iyi ki işler sizin fikrinize göre yürümüyor
Kimseyi aşağıdan almadım, size öyle gelmiş. Sözleşmede belirli "yüzdelik bir zam" belirlediyseniz o zaman sözleşme dışına çıkılamaz tabii (böyle belirli bir yüzdelik zammı enflasyonist ortamda kabul etmek zaten ev sahibinin tecrübesizliğidir). Ben sözleşmelerde kira zammının enflasyon oranına göre arttırılacağını anlaşan kesim için fikir belirtiyorum zira yapılan hesap büyük adaletsizlikler doğuruyor.
Devletimiz konutlar için kira artışını %25 ile sınırlandırdı, bu konut sahiplerinin hakkını yemektir lakin bu noktaya da değinmeyeceğim. Değineceğim asıl noktaya dikkat etmenizi öneriyorum, konutlar için bu kanun yok iken konutlar da iş yerleri gibi son 12 ayın "Yıllık TÜFE" ortalamasına göre kira artışına tabii tutuluyordu. Şimdi size son 12 ayın "Yıllık TÜFE" ortalamasını almayı neden desteklemediğimi anlatayım.
Ocak 2022'de bir taşınmazı kiraya verdiğinizi düşünün. Ocak 2023'de ise kira bedelinin artışı yapılacak. Ocak 2023 için yıllık TÜFE oranının %100 geldiğini düşünün. Taşınmazın sahibi %100 zam yapmak isteyecektir zira günlük hayatında aldığı mal ve hizmetlerin fiyat artış ortalaması %100 lakin devletimiz kira artış oranını hesaplarken son 12 ayın "Yıllık TÜFE" oranının ortalamasını hesaplıyor.
Bu da "2021 ocak ayından 2022 ocak ayına kadar olan yıllık fiyat artışı" + "2021 şubat ayından 2022 şubat ayına kadar olan yıllık fiyat artışı" + ...................................... +"2021 aralık ayından 2022 aralık ayına kadar olan yıllık fiyat artışı" / 12 şeklinde hesaplanıyor.
2022 ocak ayında kiraya verilen bir taşınmazın 2023 yılındaki fiyatlamasını belirlemek için 2021 - 2022 arasındaki yıllık enflasyon değerlerinin ortalamasını aldık.
Bu durum eğer ülkemizde durmadan düşen bir enflasyon olsaydı "geçmiş yüksek verileri" ele aldığımız için karşımıza içinde bulunulan zamanın yıllık enflasyon oranından daha yüksek bir değer çıkaracaktır lakin ülkemizde durmadan artan bir enflasyon olduğu için "geçmiş düşük verileri" ele almak içinde bulunulan zamanın yıllık enflasyon oranından daha düşük bir değer çıkarıyor.
Yukarıda bahsettiğim "durmadan düşen bir enflasyon" durumunda olsaydık da kanun bana içinde bulunduğumuz zamanın enflasyonundan daha yüksek bir zam yapma hakkı sunsaydı ben bunun kiracılar için haksızlık olduğunu söylerdim tıpkı günümüz şartları için kiraya verenlere bir haksızlık olduğunu söylediğim gibi.
An itibari ile ağustos ayı için ÜFE %144, TÜFE %80 civarında. İkisinin ortalaması bize %120 gibi bir oran verir ki içinde yaşadığımız enflasyon ve fiyat artışını gayet mantıklı bir şekilde gösteren bir değer. Tekrar ediyorum %120 kira zammı ağustos 2022 için "bence" gayet adaletli bir artıştır. Lakin kanun sadece TÜFE değerini alıyor keşke sadece içinde bulunulan ayın "Yıllık TÜFE" değerini alsak da %80 zam yapılsa. Son 12 ayın "Yıllık TÜFE" ortalaması ile yapılabilen konut dışı zam miktarı %49. Neden düşük çıktığını ise yukarıda açıkladım.
Şimdi %25 ile sınırlandırılmış konut zammını bir kenara bıraktım, sınırlandırılmamış zam bile %49 olarak elde ediliyorsa ve bu size göre "adaletli" ise söyleyecek bir sözüm yok. Belki bir gün enflasyon düşüş trendine girer ve geçmiş verileri ele aldığımızdan dolayı size içinde bulunulan zamanın enflasyonundan çok daha yüksek bir kira zammı yapılır, o zaman daha iyi anlarız birbirimizi.