Ludovico Tekniği Üzerine

Merhaba, forumda belli bir süredir güzel bir felsefi tartışma ortamının oluşmadığını fark ettim. Ben de bunun üzerine böyle bir tartışmayı kendim başlatmak istedim.

Ludovico Tekniği'nin ne olduğunu bilmeyenler için kabaca bir özet: Ludovico Tekniği, Otomatik Portakal adlı eserde kötü insanların kötülük yapma iradesini yok etme üzerine kurulu bir teknik. Öncelikle mahkumlardan bir denek seçiliyor. Bu denek bir yere oturttuluyor, kendisinin "kötü" hissetmesine yol açacak kimyasallar vücuduna enfekte ediliyor. Denek gözünü kapatamasın diye gözüne birkaç aparat takılıyor, bunun sonrasında deneğe "kötülük" kavramı ile ilgili bir film, video izletiliyor. Bu işlemler sonrasında mahkumun zihni, kötülüğü "kötü hissetmesiyle" bağdaşlaştırıyor. Bunun sonucunda mahkum kötülük yapacağı zaman zihni birnevi o kişiyi cezalandırmaya başlıyor. O kişi kötülük yapamayacak bir duruma geliyor, bu iradesi elinden alınıyor.

Bu, Ludovico Tekniği'nin oldukça kaba bir özeti. Bu tekniğin gerçek hayatta kullanılmış versiyonları da var. Zamanında eşcinselleri "tedavi etmek" için kullanılmaya çalışılmış, eşcinsellere bir grup çıplak eşcinsel gösterdiklerinde vücuduna çeşitli kimyasallar enjekte ederek o kişilere eşcinselliğin kötü olduğunu kabul ettirmeye çalışılmış. Bunun haricinde ise alkol, sigara gibi alışkanlıkları ortadan kaldırmak için kullanılmaya çalışılmış, Engelleme Terapisi olarak geçer. Bunun sonucunda deneklerin bir çoğu delirmiş, intihar etmiş. Bu konu hakkında dilerseniz daha detaylı bir konu açabilirim, şu anlık bunu daha da anlatmanın lüzumu yok gibi.

Tekrardan konuya gelmek gerekirse, Otomatik Portakal eserinde bu tekniğin işe yaradığını görürüz. Mahkum artık kötülük yapamaz hâle gelmiştir. Tabii bu durum insanların aklına etiksel olarak şüpheler uyandırır. Bu teknik, ahlaki midir?

Bunu siz Technopat okurlarına sormak istiyorum. Sizce bu teknik etik midir?

Otomatik Portakal'da bu konu ile ilgili 2 taraf var. Birisi bakan, diğeri ise papaz. Bakan artık kişinin iradesinin olmamasının bir önemi olmadığını, tek önemli olan şeyin suç oranlarının düşmesi olduğunu söylüyor. Papaz ise iradesinin elinden alınan bir insanın, insan olmadığını ve bu tekniğin ahlaki olmadığını savunuyor.

Peki kötü muamele edilen birisi aynısını başkalarına da yapmaz mı? Bu tekniğin geri tepme riski çok yüksek bence. Gerçek hayatta da öyle açıkçası. Küçükken dövülen insanlar büyüdüğünde karısını, çocuğunu, hayvanlarını dövüyor.

Ben çok yanlış buluyorum bu tekniği. Böyle bir tedavi mümkün olamaz. Yanlış davranışı engellese bile illaki başka yerlerden patlak verecektir. Kitabın sonlarında da böyle oluyordu sanırım, tam hatırlayamadım. Başka bir çözüm öne süremem ama Ludovico Tekniği'nin yanlış olduğunu düşünüyorum.

Ludovico Şanışer'in albümü değil miydi? (!)

Ludovico Şanışer'den duymamla lugatıma girdi. Biraz araştırdım ve nedense çok fazla saçma geldi. Bir insanın yaptığı kötü bir şeyi ona zorla ve istemeden gösterirseniz bu kişi 'bence'
yaptığı kötülükleri yapmaya daha meyilli olur.

shush dedi:

Ben çok yanlış buluyorum bu tekniği. Böyle bir tedavi mümkün olamaz. Yanlış davranışı engellese bile illaki başka yerlerden patlak verecektir. Kitabın sonlarında da böyle oluyordu sanırım, tam hatırlayamadım. Başka bir çözüm öne süremem ama Ludovico Tekniği'nin yanlış olduğunu düşünüyorum.

Genişletmek için tıkla...

Kitabın sonunda ana karakter akıl sağlığını kaybedip intihar girişiminde bulunuyor. Başarısız oluyor fakat hastane yatağında uyandığında Ludovico Tekniği'nin etkilerinden kurtulduğunu fark ediyor ve bundan sonra kötülüklerine devam ediyor.

Papazla aynı fikirdeyim. İnsana irade bahşedilmişse; iradeyi bahşedenden başkasının, onu alması ahlaki olmayacaktır. İrade verilenin, kendi idraki ile gelişmeyen durumlar hasıl olması sonucunda; sebep olan irade, kimin ya da neyin iradesi olarak anılacaktır?

Ayrıca işlemi gerçekleştiren kişilerin "kötülük" hakkındaki bilgilerinin eksik olma ihtimali de mevcuttur. Bu durumda kendi yargılarına göre oluşturdukları kötüyü bertaraf etme adına giriştikleri bu uğraş, varsaydıklarının dışında kalan kötü için bir çözüm sunmayacaktır.

İradesiz insanın koyundan farkı ne olur? Ayrıca kötülüğün yanında bir beyin yok etmek oldukça saçma iştir.

Ele aldigi konu aslında sadece kötülük değil, mesele insanı tam anlamıyla yönetmek. Bakan başarılı olsaydı, Alex tedavi edilmeseydi ve sesini duyuramasaydı bu tekniğin devamı kalan insanlık icin gelecekti sanıyorum. Sadece kötülüğü engellemek değil, her şeyi engellemek mümkün bununla. Aklima direkt Orwell'in 1984 distopyası geliyor. Bu yöntemle o hiper diktatör yonetimindeki dünyada bile muhalif olabilen Winston'a bu teknikle yer yok o dünyada. Iradesiz insanlar topluluğu oluşturmak, iste asıl mesele budur. Pavlov deneyleriyle de oldukça benzerlik gösterir bu bahse konu Ludovico.

Soruya gelirsek ben de papaza katılıyorum. Biraz dini bir açıdan yaklaşsa da Alex'in iradesiz hâlinin bir insan olmadığı açık. Tamamen iyi niyet adı altında dayatılan çok tehlikeli bir teknik bu Ludovico.

"Portal" kanalı güzel bir video yapmış. Bana göre o artık kendi iradesiyle bir insan olmadığı için ahlaki değildir.