Bunun çok çeşitli açıklamaları var. Sanat açısından, beyin açısından, psikoloji ve fizyoloji açısından açıklama yapılabilir. Sanat açısından yapılabilecek açıklamalardan biri Aristo'nun klasik dramatik anlatı yapısına dayanabilir. Tiyatro, roman ve sinema gibi anlatı sanatlarının yanına dijital oyunları da ekleyebiliriz. Klasik dramatik yapı, kısaca, giriş-gelişme-çatışma-doruk nokta ve sonuç bölümlerinden oluşur. Günümüzde sinema bu kalıbı çok fazla kullanır. Kullanma sebebi de yaklaşık 2000 yıldır test edilmiş ve seyirci üzerindeki etkileri onaylanmış olmasındandır. Filmi izlerken nasıl ki kahraman ile özdeşleşip filmin sonunda katharsis (arınma) yaşıyorsanız ve bundan haz duyuyorsanız aynı şeyler dijital oyunlar için de geçerli. İster hikaye anlatan bir oyun oynayın, isterseniz de multiplayer her ikisinde de bir amacınız var ve haz alıyorsunuz. Bu bir nokta.
Diğer bir nokta nörobilimsel olarak açıklanabilir. Yukarıda yazdığım her durumun beyinde birer merkezi var. Beyinde bir haz merkezi var. Bu bölgenin adı ventral tegmental alan. Ayrıca ön beyin dediğimiz frontal korteks ve duygulardan sorumlu amigdala ve diğer bazı beyin bölgelerinin ortak çalışması hazzı arttırıyor. Beyinde salgılanan dopamin hormonu, haz almanızın temellerinden biri. Nörobilimsel perspektiften bakıldığında psikolojik ve fizyolojik açıklamalar yapmak da mümkün. Bu konularda, özellikle son 20-30 yılda nörogörüntüleme yöntemlerindeki gelişmelere bağlı olarak çok fazla bilimsel çalışma yapılmaya başlandı. Ama ne yazık ki Türkçe kaynak bulmanız çok zor.