Aslında ekran kartı ayarını yükselterek oyununuzun performansını arttırmazsınız. Sadece işlemciden dolayı kullanılmayan ekran kartı gücünü devreye alırsınız.
Kısaca şöyle anlatayım;
Bir oyunun yapay zeka ve oyun fiziği hesapları yapıldıktan sonra sahne hesaplanır. Sonra hesaplanan sahne bilgisi ekran kartına iletilir, ekran kartı da sahneyi çizer. Yani;
1) Oyunun yapay zekası
2) Oyunun fizik işlemleri
3) Oyunun -varsa- hile/kopya korumaları
4) O an gerekli olan sürücü (ses-ekran gibi) çağırma işlemleri
5) Sahnenin ve sahnede olacak şeylerin (karakter, nesne gibi) hesapları hep işlemci tarafından yapılır. Daha sonra tarifi oluşmuş olan sahne ("tam şurada bir adam var, vuruldu, düşüyor, arkada ağaç var, solda bir ev var vs gibi) ekran kartına iletilir. Ekran kartı da tarife göre bu sahneyi çizer.
Kısaca, işlemciden sipariş gelmezse ekran kartı çizim yapmaz.
Bir oyunda işlemci üst limitinizi görmek için bütün ayarları en düşüğe alın. Çözünürlüğü de 1280x720 gibi düşük bir değer seçin. Varsa oyunun benchmark'ını çalıştırın, yoksa referans olarak kullanabileceğiniz bir bölümü biraz oynayın. Aldığınız "en düşük" FPS'î kaydedin. Bu, işlemcinizin size sunabileceği en kötü senaryo. Yani oyundan konfor beklentiniz bu civarda olmalı.
Şimdi bütün ayarları en yüksek değere getirin (Anti-Aliasing ayarları kapalı olabilir), çözünürlüğü de aynı şekilde arttırın. Aynı testi gerçekleştirin. Eğer ilk testte not ettiğinizden daha düşük bir FPS almadıysanız bu şartlar altında/bu oyunda ekran kartınız zorlanmıyor ve işlemcinizin üstünde demektir. Bu durumda işlemcinizle sınırlısınız ve oyunu oynama sınırınızı bu FPS'e göre seçmeniz gerekiyor demektir.
Eğer daha düşük bir FPS aldıysanız, bu sefer ekran kartınız fazlaca zorlandı daha da aşağı düştünüz demektir. Bir kaç ayarı kısarak kolayca ilk testteki en düşük değerinizi yeniden yakalayabilirsiniz.
Bir de özel bir durum var. Eğer LOD, distance scaling, Level of Detail, Draw distance, NPC number, Crowd, character detail gibi ayarlar görüyorsanız, bu ayarlar hem işlemciyi hem de ekran kartını aynı anda yoran ayarlardır. Çünkü ekrandaki nesne ve karakter sayısının artması 5. numaralı maddede anlattığım "sahne tarifini" işlemci için zorlaştırır.
Bu özel durumu da yine ilk önerdiğim en düşük ayar testinde anlarsınız. Diyelim ki normalde bir oyunda sık sık 40 FPS'e düşüyorsunuz, en düşük ayar testinde ise 80'in altına hiç inmediniz ve sorun ekran kartında değil. Demek ki yukarıda bahsettiğim ayarlardan biri ya da bir kaçı devrede ve işlemciye fazladan yük bindiriyor.
Örneğin GTA V'te distance scaling en yüksekteyken benim bilgisayarımın FPS'i 40'lara düşüyor ve işlemci yükü %100 oluyor. En düşüğe alınca 70 FPS'lerin altına inmiyor. Çünkü uzak mesafelerdeki otu, ağacı çizmek için fazla mesai yapmıyor.
İdeal bir sistemde ekran kartının %100 zorlanması sorun değildir. Çünkü ekran kartının tek bir işi vardır; oyununuzu çizmek. Ama işlemcinin %100'lere gelmesi, sürücüleri çağırması ve diğer Windows işlemleri için kaynak kalmaması anlamına gelebilir. Bu da beraberinde takılmaları getirebilir, oyun akıcılığını öldürür. Bu yüzden FPS'i sınırlayıp, "konfor değeri" dediğim değerin altında kalmak akıcı bir oyun için önemlidir. Örneğin işlemciniz yüzünden 40-70 FPS arası kalıyorsanız oyunu 30 FPS'e sabitlemek (biliyorum hoş değil ama sürekli %100'de çalışan işlemci de hoş bir şey değil) sürekli aynı tutarlı FPS'te kalmanız ve arka plandaki anlık oluşabilecek yüklere işlemci kaynağı kalması açısından sağlıklı bir davranış olacaktır.