Zaman üzerine bir şeyler yazar mısınız?

Zaman = Kafamın içinde dönen döndükçe beni şaşırtan aynı zamanda böyle boş boş oturdukça yaşlandığımı hatırladığım kelime.
 
Giden ama geri gelmeyen, acı veren, mutluluk veren, kısaca ne olduğunu anlamadığım bir şey.
 
Şimdi hiç 3 boyutlu uzay zamanmış, einstenmiş, görelilikmiş konularına girmeden basitçe zaman dediğimiz şeyin ne olduğunu kendimce açıklayayım.

Önümüzdeki bir cama taş fırlatıyoruz ve cam kırılıyor. Cam eski yerinde değil, yerde cam parçacıkları, daha demin elimde olan taş ise bir köşede yerde duruyor. Bu 'ne zaman' oldu? 10 dakika önce.
Zaman kavramı burada nasıl ortaya çıktı?

Birincisi, evrende her şey şimdi de gerçekleşir. Evren için geçmiş ya da gelecek yok, ne oluşmuş ise şimdi de oluşur. Cam sağlam iken, kırılırken ve kırıldığında, evren için şimdidedir. Çünkü cam kırıldığında, sağlam cam artık yoktur, o bizim hafızamızda yer edinir. Ya da daha demin elimdeki taş evrende artık elimde değildir, o şimdi de ve yerdedir.
İkincisi, geçmiş ve gelecek, bizim gibi etraftaki oluşumları/değişimleri hafıza yeteneği sayesinde belleğine kaydeden ve idrak eden canlılar için vardır. Şu an evren için cam kırıktır ve o sağlam cam artık yoktur. Ama camın sağlam olduğu anı hatırlarız. Çünkü camın sağlam olduğu anı görme, işitme, hissetme gibi duyu girdileriyle beraber belleğimize kaydedilir. Yani camın sağlam oluşu belleğimizdedir, evrende nesnel olarak yoktur. Ya da ölmüş bir insanı düşünün, o insan ile geçirmiş olduğunuz anıları hatırlarsınız ama evren için artık o anı da, kişide yoktur. Sadece o anı yaşarken duyu girdileri hafızanızda yer edinmiştir.
Camın sağlam olduğu ana "geçmiş", şu anda gördüğümüz kırık haline "şimdi", geçmişteki izlenimlerden ve deneyimlerden hareketle de cama ne olabileceğini hayal edebilme durumuna da "gelecek" deriz. Ama evrende tek var olan şey şimdidir.
Üçüncüsü, hafızamızdaki yer edinen camın sağlam olma durumu ile, şimdiki camın kırık olduğu algısının farkındalığıyla, çevremizdeki diğer değişimlerin 'kıyasıyla', zaman dediğimiz şey ortaya çıkar. Yani saydığım tüm bu durumlar ve değişimlerin kıyas edilmesi zamanı oluşturur.
Şu anda evrende cam kırıktır, ama hafızamıza kaydolan camın sağlam olma durumu ile şimdi camın kırık olma halinin idrakı arasında geçen etraftaki süreye = değişimleri kıyaslamanın sonucunda zaman dediğimiz algı ortaya çıkar.
Dolayısıyla zaman aynı zamanda algısal bir meseledir.
Biz var olduğumuza göre zaman da bizimle beraber vardır.
 

Geri
Yukarı