AMD’nin yeni nesil FreeSync 2 teknolojisine yakından bakıyoruz.
Monitörlerin dinamik yenileme hızı sunmasını sağlayan GSync ve FreeSync gibi teknolojiler bir süredir hayatımızda. NVIDIA, 2013 yılında GSync ile ilk adımı attı ve AMD, 2015 yılında FreeSync ile yarışa dahil oldu. Yarışa geç başlayan AMD, geçtiğimiz iki yıl boyunca ek özellik konusunda NVIDIA’ya yetişmeye çalışıyordu ve görünüşe göre geçtiğimiz aylarda sunulan çerçevesiz pencere modu desteği şirket için yeterli oldu, zira Ocak ayında AMD yeni nesil monitör teknolojisi FreeSync 2’yi tanıttı.
Dinamik yenileme hızı her iki şirket için cepte olduğu için yeni nesil monitör teknolojisi farklı bir konuya odaklanıyor: HDR.
Orijinal FreeSync’i tanımlamak oldukça basitti. Monitörün yenileme hızını ihtiyaca göre dinamik bir şekilde değiştiren FreeSync, zaman içinde bazı ek özellikler kazanmış olsa da her zaman dinamik yenileme hızı desteği ile ön plana çıktı. FreeSync 2’yi ise aynı şekilde tanımlamak pek mümkün değil. HDR desteği FreeSync 2 için oldukça ön planda olsa da, AMD yeni teknolojisi ile beklentilerin dışına çıkmaya hazırlanıyor. FreeSync 2’yi kısaca AMD ve monitör partnerlerinin oyun deneyimini geliştirme konusunda kullanacakları bir platform olarak tanımlayabiliriz.
Teknik çerçeveden bakacak olursak FreeSync 2, Windows platformunda eksikliği çekilen HDR oyunculuğu geliştirmeyi hedefliyor. Windows 10 bir süredir yeni nesil görüntüleme teknolojilerinin potansiyellerini tam olarak kullanamamakla eleştiriliyordu. Özellikle HDR destekli monitörler için yeterince kapsamlı bir renk yönetimi sunulmaması, HDR teknolojisinin Windows üzerinde tam potansiyelinde kullanılmasını engelliyordu. Microsoft Yıldönümü güncellemesi ile bu soruna bir nebze çözüm sunsa da görünüşe göre AMD sonuçlardan hala memnun değil.
Windows platformu, konsollara kıyasla daha karmaşık olduğu için PlayStation 4’te olduğu gibi genel bir yazılım güncellemesi ile HDR desteğini kullanıcılara yaymak pek mümkün değil. AMD ise bu aşamada devreye giriyor. FreeSync 2 ile hem HDR desteğinin kolayca yayılması hem de oyun deneyiminin geliştirilmesi hedefleniyor.
Bu konuda AMD’nin yaklaşımı oldukça basit: çalışmayan parçaları ortadan kaldır ve yerine daha iyisini geliştir. Yukarıda belirttiğimiz gibi Windows’un dahili HDR desteği yeterince iyi değil. Öte yandan HDR destekli monitörler de giriş gecikmesi tarzı sorunlarla boğuşuyor. Bu monitörlerde kullanılan işlemciler çoğu zaman monitörün yerel renk paletine düşük gecikmeli ton eşleme işleminin altından kalkamıyor. Yani HDR modunu kullanmak daha fazla gecikmeye sebep olabiliyor. Ayrıca HDR10 gibi popüler HDR format taşıyıcıları çoğunlukla uygulama-taşıyıcı arası ve taşıyıcı-yerel renk paleti arası olmak üzere iki adet ton eşleme gerektiriyor.
FreeSync 2 çözüm olarak Windows’u denklemden çıkarmayı ve monitörün yükünü mümkün olduğunca azaltmayı hedefliyor. Günümüzde kullanılan iki adımlı ton eşleme yerine FreeSync 2 ile birlikte uygulama-renk paleti arası tek eşleme yapılabilecek ve gecikme süresi kayda değer miktarda azaltılabilecek.
Free Sync 2 ile birlikte Windows’a kazandırılacak bir diğer özellik ise otomatik görüntüleme modu değişimi. Yukarıda bahsettiğimiz gibi HDR, Windows yeterince iyi olmadığı bir alan ve günlük kullanımda sRGB dışında herhangi bir modu tüm potansiyeli ile kullanılamıyor. Bu nedenle kullanıcıların bu modu kullanması en mantıklısı. Ancak FreeSync 2 destekli bir oyun çalıştırıldığında AMD’nin sürücüleri görüntüleme modunu otomatik olarak HDR’a çevirecek. Bu özellik ile her an kullanıcılara en uygun görüntüleme modu sunulması planlanıyor.
Engeller
Kulağa oldukça bu özellikler için AMD’nin önünde iki önemli engel mevcut. FreeSync 2’nin tüm potansiyeli ile kullanılabilmesi için monitör üreticilerinin ve oyun geliştiricilerinin tam işbirliği şart. FreeSync 2’nin düşük gecikmeli HDR desteğini sunabilmesi için oyunların, yansıtıldıkları monitörün renk paleti, parlaklık aralığı gibi belirli özelliklerini görebilmesi gerekiyor ve ne yazık ki Windows API’si şu anda bu iletişimi sağlayabilecek durumda değil. AMD’nin FreeSync 2 API’si ise bu görevin altından kalkabilir ancak bunun için oyun geliştiricilerinin ortaklığı gerekiyor.
Neyse ki görünürde geliştiricilerin ve AMD’nin ortaklığının önünde ciddi bir engel bulunmuyor. Günümüzde geliştirilen çoğu oyun HDR destekli olduğu ve en azından SDR seviyesinde ton eşlemesi uyguladığı için FreeSync 2’nin geliştirme sürecinde dahil edilmesinin kolay olması gerekiyor. Geliştiricilerin yapması gereken tek şey FreeSync 2 API’sine sorgu uygulamak ve AMD’ni sağladığı özelliklere uygun ton eşlemesi yapmak. Bu işlemlerden sonra geliştiriciler topu AMD ve monitör üreticilerine atıyor.
Ancak bu noktada uygulamanın yapılabilir olması yapılacağı anlamına gelmiyor zira oyun geliştiricilerinin sadece PC platformuna özgü bir atılım için para ve zaman harcamasını beklemek oldukça riskli bir hamle. Geçmişte benzer atılımlardan dilleri oldukça yanan geliştirciler, FreeSync 2 trenine katılmak için acele etmeyecektir.
Monitör üreticilerinin işbirliğini kazanmak ise daha kolay. AMD’nin ilk FreeSync atılımının başarılı olmasının sebeplerinden biri oldukça kolay uyarlanabilir olmasıydı. AMD FreeSync 2 ile birlikte benzer bir geçiş yöntemi sunmayı planlıyor. Gelen ilk bilgilere göre görüntü kontrolcülerinde ciddi bir değişikliğe gidilmeyecek. Onun yerine kontrolcülere ton eşleme bypass modu eklemek ve modlar arasında geçişe izin vermek FreeSync 2 teknolojisi için yeterli olacak.
Yenileme Hızında Yeni Standartlar
FreeSync’in açık yapısı, pek çok çeşitte ve fiyat aralığında monitörün bu teknolojiyi desteklemesini sağladı. Ancak benzer bir çeşitlilik FreeSync özelliklerinin kullanım alanına da yansıdı. Örneğin piyasada bulunan ucuz FreeSync monitörler sadece 30Hz ve 60Hz aralığında değişen yenileme hızı sunuyor. Her ne kadar bu aralık çoğu kullanıcı için faydalı olsa da, bu denli dar bir yenileme hızı aralığı, monitörlerin minimum yenileme hızı altında istenilen performansı verememesine yol açmıştı. Ayrıca bu monitörler FreeSync’in Low Framerate Compensation (LFC) özelliğini de desteklemiyor zira LFC desteği için monitörün en yüksek yenileme hızının, en düşük yenileme hızından 2.5 kat fazla olması gerekiyor.
Bu nedenle AMD, FreeSync 2’nin standartlarını daha sıkı tutmaya karar verdi. Artık bütün FreeSync 2 monitörler ayrıca LFC desteklemek zorunda. Bu da monitör üreticilerini daha geniş aralıkta yenileme hızları sunmaya zorlayacaktır. Ayrıca AMD benzer bir zorunluluğu düşük gecikmeli HDR desteği için de uygulamayı planlıyor.
Donanım Uyumluluğu
AMD’nin teknoloji pazarına yaklaşma şekli FreeSync 2’yi, orijinalinden ayıran en önemli fark olacak. Bu teknoloji ile birlikte pek çok yeni özelliğin sunulacak olması, AMD için daha geniş çaplı bir lisanslama süreci demek. Bu da doğal olarak masrafların artmasına ve beraberinde şirketin hedef olarak üst seviye monitörlere yönelmesine sebep olacaktır.
Söz konusu ekran kartları olduğunda ise AMD, şirket olarak övündüğü esneklik politikasına devam edecek. FreeSync destekleyen GCN 1.1 ve üzeri ekran kartları aynı zamanda HDR ve dinamik yenileme hızı desteğine sahip. Bu kartlar FreeSync 2’nin sunduğu özelliklerden yararlanmaya devam edecek.
AMD, FreeSync 2 sürecine geçtiğimiz aylarda resmen başladı. Bu süreç yıl içerisinde gelişmeye devam edecek ve gerek AMD cephesi gerekse monitör üreticileri olsun, bu yeni teknolojiyi yıl içerisinde kullanıcılara sunmayı planlıyor.
FreeSync 2 sonrası güncel FreeSync ve G-Sync Arasındaki Farklar makalemizi de okyumayı unutmayın…
