Intel’in yeni 11. Nesil işlemcileri hakkında bilmeniz gereken her şeyi bir araya getirdik.
Intel, geçtiğimiz günlerde uzun süredir beklenen ve çeşitli sızıntılarla ortaya çıkan, yeni 11. Nesil işlemci ailesini resmen tanıttı. Yeni işlemcileri ile piyasadaki rekabeti sürdürmeyi hedefleyen şirket, bu işlemcilerde kullanıcıları sevindirecek ve üzecek bir dizi yeniliği de getirmiş durumda. Gelin, incelemelerden önce bilmeniz gereken kriterlere beraber bakalım.
11. Nesil “Rocket Lake” İşlemciler
Intel nihayet Rocket Lake kod adlı işlemcilerini duyurdu. Duyurulan bu yeni işlemciler, AMD’nin 2020 sonlarında piyasaya sürdüğü 5000 serisi işlemcilere oranla daha uygun bir fiyatlandırmaya sahip. Peki, yeni işlemciler için heyecanlanmamız gerekiyor mu?
Açıkçası lansmanlar her zaman heyecanlı olsa da, Intel zaten bu yeni işlemciler hakkında bazı küçük bilgileri, kamuoyu ile paylaşmıştı. Bunun yanında, işlemciler hakkında ciddi sızıntı trafiği de yaşanmıştı. Hatta bazı yurt dışı yayınlar, işlemileri daha piyasaya çıkmadan satın alıp incelemeyi başardı.
14nm Aynı, Çekirdek Tasarımı Yeni
11. Nesil işlemcilerin mimarisi de, önceki 5 nesilde olduğu gibi 14nm üretim teknolojisine dayanıyor. Ancak önceki 5 mimarinin aksine, çekirdek yapısında ciddi geliştirmeler ve değişimler mevcut. Cyprus Cove adı verilen bu çekirdek yapısı, mavi ekibin iddialarına göre ciddi IPC ve verimlilik artışı vaad ediyor.
Tabii ki bunun ardında yatan sebep, basit bir çekirdek optimizasyonundan ibaret değil. Intel’in 11. Nesil işlemcileri ve özellikle Cyprus Cove çekirdek yapısı, orijinal olarak 10nm üretim teknolojisi baz alınarak dizayn edilmiş, sonrasında ise 14nm üretim teknolojisine uyarlanmış. Bu tasarım kararı (ya da 10nm üretim sıkıntıları sonucu ortaya çıkan garip durum) sayesinde yeni işlemciler, eski Skylake ve türevi işlemcilere kıyasla %19’lara varan IPC artışları vaad ediyor. Tüm bunların yanında, Cyprus Cove Intel’in en yeni çekirdek tasarımı değil. Şirketin mobil sistemlerde kullandığı Tiger Lake işlemciler, daha yeni bir tasarıma sahip olmakla beraber, gerçek 10nm üretim teknolojisine göre üretiliyor.
Intel daha öncesinde bizlere, Core i9 11900K’nın temel özelliklerinden ve maksimum sekiz işlemci çekirdeği barındıracağından bahsetmişti. Bunların yanında yeni işlemcilerin, Intel’in yeni Xe dahili grafikleri ile geleceğini, Yapay Zeka uygulamaları için Apple’ın M1 çipinde uyguladığı yaklaşıma benzer bir yaklaşım benimseyeceğini ve 500 serisi anakartlar sayesinde platformun nihayet PCI-e 4.0 desteği kazanacağını da söylemişti.
11. Nesil İşlemciler
Tabloda listelenen birçok işlemci olmasının yanında, Rocket Lake ailesi alıştığımız üç ana seriden oluşuyor: i9, i7 ve i5. Ne var ki, önceki nesillerin aksine, Rocket Lake ailesinde Core i3 modelleri bulunmuyor. Intel bunun yerine yenilenmiş 10. nesil işlemcileri, alt kategorilerde piyasaya sürüyor. Buna yazının ilerleyen kısımlarında da değineceğiz.
Mavi takımın yeni üyelerinden Core i9 ve i7 model işlemciler birbirine oldukça benzer. İki işlemci ailesi de 8 çekirdeğe, 16 iş parçacığına ve 16 MB L3 önbelleğe sahip. Yine önceki nesillerden alışkın olduğumuz gibi;
- K ibareli modeller çarpan kilidi açık ve hız aşırtmaya uygun modellerken,
- F ibareli modeller entegre grafik birimine sahip değiller.
- T ibareliler ise 35 Watt TDP değerine sahip, düşük güç tüketimli modeller.
Dahili grafik birimine sahip modellerin, Intel’in yeni Xe serisi grafik işlemcilerine sahip olduğunu belirtmiştik. Ancak bu yeni nesil grafik birimi, ilginç şekilde UHD Graphics 750 olarak listelenmiş durumda. Intel’in önceki nesillere göre %50’ye varan performans artışını yakaladığı 32 yürütme birimi de burada bulunuyor.
11. Nesil Core i9 ve i7 Arasında Fark Var Mı?
Peki, aynı çekirdek sayısına ve tipine, önbelleğe ve grafik birimine sahip Core i9 ve i7 işlemcileri ayıran kriterler ne? Basit cevap: Frekans. Core i7 11700K ve KF modelleri, tek çekirdekte 5 GHz’e ve tüm çekirdeklerde 4.6 GHz saat hızlarına kadar çıkabilme yeteneğine sahipken Core i7 11900K ve KF modelleri ise tek çekirdekte 5.3 GHz hızlarına çıkabiliyor. Fakat bu durum sadece, işlemci sıcaklığı düşükken frekansı arttıran Thermal Velocity Boost teknolojisi devreye girince gerçekleşiyor. İlginç şekilde bu özellik, i7 işlemcilerde bulunmuyor. TVB olmadan da i9 11900K, tek çekirdekte 5.2 GHz hızlarına çıkabiliyor. Ancak çoklu çekirdekte yalnızca 4.7 GHz hızına çıkabiliyor ki bu i7 11700K’nın çoklu çekirdek hızından yalnızca 100 MHz fazla.
Gear 1 ve Gear 2 Farkı
Core i9 ve Core i7 işlemciler arasındaki bir diğer fark, SKU numaralarının dipnotlarında gizlenmiş. 11900K ve KF’nin her ikisi de varsayılan olarak “DDR4 3200 Gear 1” kullanarak çalışırken, Core i7 serisi dahil diğer tüm SKU’lar varsayılan olarak “DDR4-3200 Gear 2‘yi” kullanmakta. Bu “Gear”, yani “vites” terimi, geçmişte Intel işlemcilerde 1:1 oranına sahip olan, bellek denetleyicisi ile belleğin kendisi arasındaki frekans oranını ifade ediyor. Gear 1, normal olan 1:1 oranı temsil ederken, Gear 2 ise daha yavaş olan 2:1 oranını temsil ediyor.
Bunun anlamı, çarpan kilidi açılmış Core i9 işlemciler normal bellek hızlarında çalışırken, bunların dışındaki tüm işlemciler daha yavaş olan bir bellek hızı oranında çalışmakta.
Bu nedenle i7 model işlemciler, daha yavaş bir bellek hızına sahip olacak. Bu da çarpan kilidi açık Core i9 işlemcilerle, i7 işlemciler arasında farkın biraz daha açılmasını sağlıyor. Bu hamlenin, son dönemde AMD’ye karşı kan kaybeden Intel’den gelmesi, ilginç bir durum. Bu oran değişikliğinin ne gibi etkilerinin olduğunu ilerleyen zamanlarda göreceğiz.
Burada şunu da eklememiz gerekiyor: Anakart üreticileri bu oranlara uymak zorunda değiller. Buradan hareketle yeni anakartlara takılacak tüm Rocket Lake işlemcilerin, teoride 1:1 bellek oranında çalışılabileceğini söyleyebiliriz. AnandTech de, perakende Core i7 11700K işlemcilerini test ederken gördükleri davranışın, bu teoriye uyduğunu doğruladı. Intel’in slaytlarına göre 2:1 oranında bellek hızına sahip olması gereken işlemciler, 1:1 oranında çalışıyordu.
Fiyat
Core i5 modellerine geçmeden önce, i9 ve i7 modellerindeki fiyatlandırmalara bir daha bakalım. Özellikle çarpan kilidi açık Core i7 modellerinde, karşımıza ilginç bir tablo çıkıyor. KF etiketine sahip model için 374 USD ve K etiketine sahip model için ise 399 USD bandında bir fiyatlandırmaya gidildiğini görüyoruz. Bu fiyatların MSRP fiyatları değil, toplu alım fiyatları olduğunu belirtmekte fayda var. Ayrıca yine her kategoride olduğu gibi, Intel işlemciler de ilk çıktıkları zaman, Tray fiyatlarından ortalama %10 daha pahalıya satılıyorlar.
Her türlü durumda karşımıza çıkan tablo, 8 çekirdekli bu işlemcilerin 400 USD bandındaki fiyatlarıyla, yine 8 çekirdekli olan Ryzen 5800X’in 450 USD’lik fiyatlandırmasından ucuz olduğu. Anakart fiyatları gibi hesaba katılması gereken birçok etmen var. Ancak AMD’ye karşı ciddi anlamda rekabet etmesi gereken Intel’den gelen bu fiyatlandırma politikası, oldukça agresif. Hele ki çekirdek sayılarındaki düşüşü de hesaba katınca.
Bu fiyatlar doğruysa ve Core 11700K’nın ilk incelemelerinin, 5800X seviyesine yakın performans gösterdiğini de göz önüne alırsak, Intel’in sekiz çekirdekli yeni işlemcileri ile, rakip markanın muadil işlemcisine göre dolar başına daha iyi performans sunduğunu söyleyebiliriz.
Yeni Core i7 modelleri, önceki nesil modellerden ortalama 25 USD daha pahalı. Ancak bu işlemcilerin, önceki işlemcilerden daha hızlı olması gerekiyor ve her şeyin ötesinde, fiyat AMD’ye göre daha ucuz.
i9 Modelleri ve Anlamsız Fiyatlandırmaları
Core i7’nin durumu kadar mantıklı olmayan, hatta onun tersine mantıksız olan bir durum var ki, o da çarpan kilidi açık Core i9 modellerinin fiyatlandırma politikası. 11900K için biçilen 539 USD ve 11900KF için biçilen 513 USD fiyatları, Core i7 modellerine göre basit frekans artışları vaad eden, anlamsız 140 USD’lik bir fiyat artışı anlamına geliyor. 11900K, AMD’nin 550 USD fiyat etiketine sahip Ryzen 7 5900X ile rekabet edecek ancak AMD, Intel’in 8 çekirdeğine karşın 12 çekirdek sunuyor. Dahası, 11900K’da 10 çekirdekten 8 çekirdeğe düşüldüğü için, 10900K ile karşılaştırıldığında çekirdekleri yoğun olarak kullanan uygulamalarda performansta geriye düşülmesi gayet muhtemel.
Intel’in bu yaklaşımı oldukça ilginç ve kullanıcılar için iyi değil. Bu nedenle yeni işlemci ailesinde, kullanıcılar için gözde işlemciler i9’lar değil, i7’ler olacak. Intel bu fiyatlandırmalar ile i9’ları ancak koyu müşterilerine satabilir gibi duruyor.
Core i5 Ailesi ve Orta Sınıf
Core i5 serisi ile Intel, orta sınıftata çok rekabetçi olmayı hedefliyor. Tüm i5 işlemciler 6 çekirdeğe, 12 iş parçacığına, 12 MB L3 ön belleğe ve büyüklerinde olduğu gibi UHD 750 dahili grafik birimine sahip. Yalnızca K modellerinin kilitleri açıkken, taban ve Boost frekansları da modeller arasında farklılıklar gösteriyor. Listenin üstündeki i5 işlemciler, tek çekirdekte 4.9 GHz‘e ve çoklu çekirdekte 4.6 GHz‘e kadar çıkabilirken, i5 11400F gibi daha alt işlemciler tek çekirdekte 4.4 GHz‘e ve çoklu çekirdeklerde ise 4.2 GHz‘e kadar çıkabiliyor.
Fiyatlandırma AMD’nin altında seyretmeye devam ediyor. 11600KF’nin, 237 USD ile 260 USD arasında bir fiyatla çıkması bekleniyor ve bu, AMD’nin 300 USD’lik R5 5600X’ine göre oldukça iyi bir fiyat. Ancak gerçekten cazip fiyatlandırmalar, perakende satışta muhtemelen 170 – 180 USD civarında olacak Core i5 11400F benzeri alt kademe parçalarda olacak gibi görünüyor. AMD’nin şu anda bu fiyat kademesinde rekabet edebilecek bir modeli yok. Ryzen 5 3600 200 USD fiyat etiketiyle satılıyor ve Ryzen 5 2600 bile 190 USD‘den alıcı buluyor.
Sağlıklı bir performans artışı sunması gereken Rocket Lake mimarisindeki 11400F’in yer aldığı 150~200 USD’lik işlemci pazarında rekabet artmış durumda. Bu durum AMD için, 3 senelik işlemcileri aynı fiyatlardan satmayı oldukça zorlaştıracak. Aylardır bu segmentte Intel’in Core i5 işlemcilerini öneriyoruz. Ancak AMD’nin tarafında ilerleyen günlerde de herhangi bir karşılık göremezsek, Intel’in modelleri sağlam bir rakip olmaya ve önerilmeye devam edecek.
Core i3 ve Pentium İşlemciler
Core i3 ve Pentium Gold işlemcilere gelince; Intel henüz 11. nesil seçenekleri arasında bunlara yer vermedi. Bunun yerine var olan 10. nesil Comet Lake işlemcileri yeniliyor. Bunlar genellikle temel frekans artırımlarına dayanıyor, bu nedenle Core i3 10100 gibi bir işlemci artık 100 MHz daha yüksek saat hızına sahip. Böylelikle aynı fiyata daha yüksek taban frekansına sahip işlemciler karşımıza çıkmış oluyor.
PCI-e 4.0 ve Artan Hat Sayıları
Intel, Rocket Lake ailesine mensup işlemciler hakkında uzun süredir sektörü bilgilendiriyor. Bu nedenle unuttuysanız diye, bugüne kadar bildiklerimizin üzerinden kısaca geçeceğiz. Yeni çekirdek mimarisinin yanında, işlemcilerdeki büyük yeniliklerden bir diğeri, 16 PCI-e 3.0 hattından 20 adet PCI-e 4.0 hattına terfi edilmiş olması. Bu oldukça önemli bir gelişme zira X16 hat hızına sahip bir ekran kartı ile X4 hat hızına sahip bir M.2 SSD’yi doğrudan işlemci ile kontrol edebilirsiniz. Öncesinde, sınırlı 16 adet PCI-e hattı nedeniyle, M.2 SSD’ler gibi ek PCI-e hattına ihtiyaç duyan donanımlar, chipset tarafından kontrol edilmek zorunda kalıyordu. AMD çoktan PCI-e 4.0 teknolojisine geçmişti, Intel’in de bu teknolojiye geçtiğini görmek güzel.
Ayrıca, Gen 12 grafiklerine geçilmesi ve onunla birlikte gelen tüm özellikler sayesinde daha iyi bir medya encode – decode motoru elde ediyoruz, ancak bu işlevsellik F serisi işlemcilerde mevcut olmayacak.
Hız Aşırtma Kabiliyetlerinde İyileştirmeler
11. Nesil işlemciler, çok geniş bir skalada, gelişmiş hız aşırtma özellikleriyle beraber geliyor. Bu yeni geliştirmelerden ilginç olanı da, Intel’in Extreme Tuning Utility aracılığıyla bellek frekanslarını, Windows’tan çıkış yapmadan gerçek zamanlı olarak arttırılmasına olanak tanıması. Önceden, belleği ilgilendiren hız aşırtma ayarlarının çoğunu BIOS’ta yapmanız gerekiyordu.
Intel ayrıca daha geniş bir AVX ofset ve kontrol yelpazesi sunuyor. Yeni işlemcilerin AVX 512 standartını desteklediğini düşünürsek ve ciddi hız aşırtma potansiyelleriyle geldiklerini ele alırsak, hız aşırtma tutkunları için bu iyi haber demek. Zira kararlılık ve stabil çalışılabilecek voltaj aralığı artmış oluyor.
Yeni 500 serisi Anakartlar
Rocket Lake işlemciler ile birlikte yeni Intel 500 serisi anakartlar da piyasaya sürülüyor. Ana özellikler bakacak olursak, karşımıza H570 ve B560 yonga setine sahip anakartlarda bellek hız aşırtma desteği, işlemci ve yonga seti arasında iki kat bant genişliği için yeni bir x8 DMI kontrolcü ve ürün yelpazesi genelinde PCIe 4.0 için tam destek çıkıyor. Bu kartlar, 10. nesil işlemcilerle de geriye dönük olarak uyumlu.
- Yeni 11. nesil işlemcileri kullanmak için 500 serisi bir anakarta ihtiyacınız yok.
- Rocket Lake, Z490, H470 ve Q470 gibi 400 serisi anakartlarla da uyumlu olarak çıkacak.
- Ne yazık ki, B460 ve H410 anakartlar, uyumsuz bir yonga seti kullandıkları için Rocket Lake’i desteklemiyor.
- Intel, anakarta bağlı olarak, Rocket Lake işlemcili 400 serisi anakartlarda PCIe 4.0 desteğini ve 20 PCI-e hattının tamamının kullanabileceğimizi belirtiyor.
- Ancak bu durum, anakart üreticisinin bunu etkinleştirip etkinleştirmediğine ve kart düzenine bağlı olacak. Dolayısıyla alacağınız işlemciye göre elinizdeki 400 serisi anakartları iyice araştırmakta ve bu konudaki rehberlerimizi beklemenizde fayda var.
Rocket Lake: Oyun Performansı
Intel’in, gösterilen bilgilerle sınırlı oldukları için pek kullanışlı olmayan performans slaytlarına kısaca bir göz atacağız. Bunun yanı sıra bağımsız bir analiz görmek istiyorsanız, internette Core i7 11700K’nın gerçek incelemelerine zaten sahibiz, ki bununla alakalı birçok makaleyi de sitemizde paylaştık. Intel, oyun karşılaştırmalarında, tümü GeForce RTX 3080 ile çalıştırılmış sadece 4 oyun kullanmış.
Intel’e göre ortada “muazzam bir performans” var ki bu dört oyunda Core i9 10900K’ya kıyasla %8 ila %14’lük bir gelişme elde edildiği görülüyor.
Yine Intel’in paylaştığı grafiklere göre, Ryzen 9 5900X’e karşı Intel, %3 ila %11’lik bir farkla önde yer alıyor. Intel ayrıca, Core i5 11600K’nın, i5 10600K’dan %7-16 oranında daha hızlı olduğunu, lansmanda gösterdikleri testler ile bizlere duyuruyor.
Intel’in bizlere gösterdiği diğer test verileri ise, üretkenlik bazlı uygulamalardaki performansları çevreliyor ve önceki sunumlarda olduğu gibi, Intel’in hızlandırıcılarından özel olarak yararlanmak için kodlanmış uygulamalara odaklanılıyor.
Örneğin, 5900X’e kıyasla burada gösterilen video oluşturma ve MLPerf alanlarındaki performans artışının, entegre grafik birimi içermeyen Core i9 11900KF için de geçerli olup olmayacağı belirsiz.
Aslına bakarsak, geçtiğimiz hafta yapılan duyurunun temel önemi, fiyatlandırmalar üzerineydi. İşlemcilerin kırpılmış çekirdek sayıları ile geleceğini, Intel tarafından zaten biliyorduk. Bunun yanında eşi benzeri görünmemiş sızıntı trafiği ve Intel’in i7 11700K hakkında paylaştığı oyun testleri sayesinde, yeni işlemcilerin nasıl bir tablo ortaya çıkartacağını da biliyorduk.
Mavi takımın yeni gladyatörlerinin, kırmızı takımın karşısına 30 Mart itibarıyla çıkmasını bekliyoruz. Technopat olarak, işlemciler çıkar çıkmaz incelemelerimizi sizlerle paylaşacağız. Bunun yanında örnek sistemler toplayarak da, sizlere genel bilgiler vermeyi sürdüreceğiz.
11. Nesil, AMD’nin 5000 serisi işlemcileri karşısında bizlerde karışık duygular bıraktı. Güçlü ve mantıklı görünen i5 ve i7 işlemcilerin yanında, çekirdek sayısı azalan ve zayıf i9 işlemcilerin pazarı ve kullanıcıları nasıl etkileyeceğini göreceğiz. Ayrıca yeni çekirdek mimarisinin ve yeni grafik biriminin, oyunlarda ve üretkenlik uygulamalarında bizlere ne gibi kazançlar sağladığına, testlerimizde birlikte göz atacağız. O zamana kadar Tehnopat’la kalın, teknolojiyle kalın!
