32 Çekirdekli Threadripper İşlemciye Cooler Master MasterLiquid ML360 ile Hız Aşırtma Yaptık

Artıları ve eksileriyle AMD Ryzen Threadripper işlemciler ve Cooler Master MasterLiquid ML360 ile soğutma, hız aşırtma, frekanslarla oynama deneyimlerimiz…

Technopat ofisindeki pek çok sistemin yanında video kurgu iş istasyonlarının ikisinde çok çekirdekli AMD Threadripper işlemciler kullanıyoruz. Bunlardan birisi 24 çekirdekli, 48 izlekli 2970WX, diğeri de 32 çekirdek, 64 izlekli 2990WX. Her ikisi de Zen+ mimarili Ryzen çekirdeklerini kullanan, 4 kanal bellek destekleyen işlemciler. Uzun süredir kullandığımız işlemcilerin üzerine artık 3000 serisi modeller de geldi ancak halen bu sistemlerin performanslarından oldukça memnunuz. Bu makalede de uzun vadeli deneyimlerimizin bir kısmını paylaşıyoruz.

Bu işlemcilerin belki bir negatif tarafı temel ve turbo çalışma frekanslarının oyunculuk ve genel kullanım için üretilen işlemcilere göre bir miktar düşük kalması. Bunun sebebi çekirdek sayısının “normal” işlemcilerden kat kat fazla olması, Threadripper işlemcilerin kapladığı alan da oldukça fazla. Frekanslar iki işlemci için sırasıyla 3.0Ghz ve 4.2Ghz.

Tabii ki 4.2Ghz frekansı sadece anlık ve tek çekirdeği kullanan iş yükleri için geçerli. İşlemciyi video işleme gibi uzun süreli ve ağır iş yükleri altına soktuğumuzda çalışma frekansının 2.6Ghz’e kadar gerilediğine bile tanık olduk.

Buna karşılık çekirdek sayısı yüksek olduğu için video kodlama gibi paralel iş yüklerinde 8 çekirdekli ve 5Ghz üzeri hızlara sahip işlemcilere (i9 11900K) göre çok daha verimli çalışabiliyor Threadripper’lar.

İşlemcinin kendisini frenlemesinin sebebiyle çektiği yüksek güç ve ürettiği yüksek ısı. Bunu kontrol altında tutmak için yük altında temel çalışma frekansının altına düştüğünü sıkça gördük. Bu sıradışı bir durum değil, bütün işlemcilerde geçerli. Ancak elbette çekirdek sayısı artınca, iş yükü de çoğalınca görmek daha kolay.

Peki iyi bir işlemci soğutucusuyla bunun üstesinden gelebilir miyiz acaba diye düşünüp araştırmaya koyulurken Cooler Master’ın MasterLiquid ML360 Mirror TR4 soğutucusuna denk geldik. Türkiye’de Threadripper için uygun işlemci bulmak oldukça zor ve bu örnek bize Cooler Master tarafından piyasaya sürülmeden aylar önce geldi. Bu sayede oldukça uzun ve kapsamlı kullanım deneyimimiz oldu.

Pompa ünitesi üzerinde RGB aydınlatması olan ve ortasında sonsuz ayna efektiyle Cooler Master logosunu görebildiğimiz gayet hoş bir işlemci soğutucusu bu.

TR4 soketinin kolay montajı sayesinde fazla vakit harcamadan soğutucu takabildik. Tek yapmanız gereken soğutucu üzerindeki 4 vidayı soketteki 4 vida deliği ile hizalayarak sıkmak.

MSI MEG X399 Creation anakartımız hız aşırtmayı destekleyen ve işlemci güç devre bileşenleri fazlasıyla yeterli olan bir anakart. Giriş çıkış sayısı, anakartın ek özellikleri ve kutu içeriği özellikle iş bilgisayarları için çok kullanışlı.

Ek olarak kasa içi soğutmasına da önem verdik. Kasa önünde ML360 soğutucunun 3 fanı dışardaki soğuk havayı radyatörün içinden geçirerek kasa içine üflüyor ve kasa içindeki bir miktar ısınmış hava kasa üzerindeki 2 adet 14cm’lik fan ve arkadaki 12cm’lik egzoz fanı ile hızla dışarıya atılıyor. Bu da işlemci çevresindeki güç devre bileşenlerinin serin kalmasını sağlıyor.

Sıvı soğutmanın hava soğutmaya göre negatif yanlarından birisi hep bu olmuştur. Pompa ünitesi işlemciyi gayet serin tutuyor fakat işlemci çevresindeki güç devre bileşenlerinin üzerindeki pasif soğutucular için pek bir şey yapmıyor. Bunu da kasa içi soğutmanızı sağlam tutarak kendiniz yapmalısınız.

Konuya geri dönersek, soğutucuyu sıvı metal kullanarak Threadripper 2990WX işlemcimize taktık.

Pompa devrini 2300 RPM yani tam devirde çalışacak şekilde ayarladık çünkü gerçekten de hiç ses çıkarmıyordu. Radyatör fanları için de işlemci serin çalışırken %60 devirde, 75 dereceden sonra %100 seviyede çalışacak şekilde özel fan eğrisi ayarladık.

Hız Aşırtma

Öncelikle voltajı ve işlemci çarpanını tamamen manuele aldık ve 35 çarpan ve 1.35 volt çekirdek voltajıyla başladık. Sıcaklıklar 90 dereceye yaklaşınca 1.35’in biraz fazla yüksek olduğunu farkettik ve önce 1.34’e, 1.33’e ve en son 1.32’ye kadar düştük ve herhangi bir stabilite sorunu yaşamadan sıcaklıkları 75 derece civarında kontrol altına alabildik.

Sırada frekansı biraz daha artırıp artıramayacağımızı görmek vardı. Çarpanı birer birer artırarak 38’e yani 3.8Ghz’e kadar çıkarttık ve Adobe Premiere, Handbrake ve CPU-Z Stress test testlerinde herhangi bir stabilite sorunu yaşamadık.

32 çekirdek ve 64 izleğin birden 3.8Ghz’de çalışması gerçekten muazzam ısı üretiyor ve bu ısıyı etkili bir şekilde işlemci üzerinden alıp radyatöre aktarmak için soğutucudaki pompanın iyi çalışması gerek.

Yukardaki ekran görüntülerini incelediyseniz CPU-Z uygulamasındaki işlemcinin tek ve çok çekirdek performansını ölçen testte 3.8 Ghz’e hız aşırttığımız işlemcimizin, bu noktada daha düşük tek çekirdek performansı aldığını fark etmişsinizdir. Ancak çoklu çekirdek performansı 2000 puan daha yüksek. Bunun sebebi varsayılan şekilde işlemcinin tek çekirdek iş yüklerinde frekansını 4.2Ghz’e kadar çıkarabilmesi. Ancak hız aşırtıldığında tüm çekirdekler sürekli 3.8Ghz’de çalışıyor, tek çekirdekte uygulanan Turbo frekans ortadan kalkıyor. Yani bazı durumlarda hız aşırtmadan sadece soğutmak ya da iş durumuna göre ayarlama yapmak daha yararlı olacaktır.

Handbrake ile video dönüştürme testi de yaptık. 8 dakika 37 saniye uzunluğunda, 4k 30p H.264 ile kodlanmış bir videoyu Fast 1080p 30 profilini seçerek dönüştürdük. Varsayılan ayarlarda bu dönüştürme işlemi  6dk 10 sn sürdü, hız aşırtma sonrası 5 dakika 36 sn’ye düştü. 34 saniyelik bir kazanımımız var. Daha uzun dosyalarda fark 1-2 dakikaya kadar uzayacaktır. Bütün gün çalıştırıyorsanız ortaya daha önemli kazanımlar çıkıyor.

Varsayılan değerlerde işlemci maksimum 64 dereceyi görürken, hız aşırtma sonrası maksimum sıcaklık 75 dereceye kadar çıktı.

4Ghz ve ötesi

Elde ettiğimiz performans farkı bazı kullanıcılar için yeterli gelmeyebilir ya da uğraşmaya değmediğini düşünenler olabilir. Hız aşırtma konusunda biraz mütevazi davrandığımızı, uzun vadede elindeki işlemciden son hertzleri de sıkıp çıkartmak isteyenlerin daha da uğraşaran 4Ghz bariyerini zorlayabileceğini hatırlatalım. Zen+ bu frekanslarda çalışabilen bir mimari yeter ki soğutma iyi olsun.

Bir alternatifinizin de sistem odası gibi iyi iklimlendirmeye sahip, klimalı ortamlarda sunucu, iş istasyonu çalıştırmak ve uzaktan erişmek olduğunu hatırlatalım.

Sonuç

Cooler Master MasterLiquid ML360 Mirror 250W TDP değerine sahip AMD Ryzen Threadripper işlemcileri hız aşırtmak için dahi fazlasıyla yeterli bir soğutucu. Hız aşırtmayla ilgilenmeseniz bile iş istasyonunuzun sessiz, serin çalışması ve uzun ömürlü olması için önerebileceğimiz bir ürün. Bizim gibi abartmasanız da normal bir termal macun ve klasik kullanım ile Threadripper’ınızın performansını ortaya çıkartabilirsiniz.