12. Nesil Intel Alder Lake işlemcileri overclock etmek için bilmeniz gerekenler.
Intel, 12. nesil Alder Lake platformuyla birlikte tamamen yeni bir mimariye geçiş yaparken birçok alanda yenilikler yapmıştı. Yeni nesil işlemciler diğer özelliklerinin yanı sıra yüksek overclock kabiliyetiyle birlikte geliyor.
Rocket Lake ile karşılaştırıldığında, Alder Lake’de hız aşırtma sürecini etkileyen birkaç değişiklik mevcut. Bu değişimlerle ilgili yenilikler ASUS Z690 anakartlarda BIOS yazılımlarıyla zaten sağlandı. Dolayısıyla ayar konusunda yeterince deneyimliyseniz ve ince ayrıntıların çoğunu atlamak istiyorsanız, çipinizin frekans potansiyelini hızlı bir şekilde ölçmek için UEFI içindeki AI Overclocking (AI Hız Aşırtma) yardımcı yazılımını kullanabilirsiniz.
Bir temel oluşturmak için işletim sisteminde 10-15 dakika stres testi yapın, ardından sistemi yeniden başlatın, CPU çekirdek frekansı ve voltajı için AI Hız Aşırtma tahminlerini kontrol etmek için UEFI’ye girin. Sonrasında bu ayarları manuel olarak uygulayabilir ve ince ayar yapabilirsiniz. CPU çekirdeklerinin kararlı olduğundan emin olduktan sonra ayrıca belleklerde hız aşırtma yapabilirsiniz.
Soğutma ve Güç Gereksinimleri
Bir Core i9-12900K işlemci, hız aşırtıldığında 300 watt’tan fazla güç tüketebilir. Bu bağlamda termal değerleri kontrol altında tutmak için uygun boyutlarda bir AIO veya özel sıvı soğutma öneriyoruz. Bunun yanında AVX kodunu kullanan stres testleri için yeterli güç dağıtımını sağlamak için güç kaynağının EPS 12V kanalında 30 amperi aşabilmesi gerekiyor.
CPU Çekirdek Frekans Beklentileri
Test sırasında yeterince soğutulmuş Core i9 yongaların performans çekirdekler 5.3 GHz’e kadar kararlı bir şekilde çalışabiliyor. AVX stres testleri çalıştırıldığında ise maksimum frekans 5,1 GHz ve 1,10 Vcore sınırlaması mevcut.
Bellek Frekansı
Kaliteli Hynix veya Samsung IC tabanlı bellek modülleri ile ASUS anakartlarda DDR5 6000 MHz üzerinde hızlar görmek mümkün. Ayrıca “kilitli” PMIC’lere sahip DDR5 bellek modüllerine aşırı voltaj uygulanmasına izin veren yerleşik bir PMIC kilit açma devresi de bulunuyor. DDR5 RAM’lerde hız aşırtmayı kolaylaştırmak için ASUS Gelişmiş Bellek Profillerini (Enhanced Memory Profiles-AEMP) isimli özelliği kullanabilirsiniz.
Overclock
Alder Lake işlemciler 10 nm’lik bir işlem üzerine inşa edilmiş toplam 16 büyük (P-Core) ve küçük (E-Core) çekirdeğe sahip. Bu çipler oldukça yoğun ve termal özellikleri HEDT i9-10980XE’ye benzer yapıda. Frekans açısından bakıldığında, her iki çekirdek türü de bağımsız olarak overclock edilebilir. Bununla birlikte pratikte her iki çekirdek türünden bağımsız olarak yapılan overclock, diğer çekirdek alanı için Vcore artışlarını gerektiriyor (bu çekirdekler stok frekanslarında çalışıyor olsa bile).
| Hafif Yük | Ağır Yük | |
| Büyük Çekirdek Fmax & Vcore |
5400 MHz 1.30V |
5100 MHz 1.17V** |
| Küçük Çekirdek Fmax & Vcore |
4300 MHz 1.25V* |
3900 MHz 1.05V** |
- “*” CPU tarafından alınan gerçek voltajı belirtiyor.
- “**” tam AVX yükü altında maksimum CPU Vcore 1,10V olabilir.
Yukarıdaki tabloda gösterildiği gibi, büyük çekirdek ve küçük çekirdek voltaj gereksinimleri değişiklik gösteriyor ve bu da hız aşırtma için birkaç zorluk getiriyor. Yakın tarihli bir UEFI güncellemesi, büyük ve küçük çekirdekler için bağımsız voltaj seviyelerinin ayarlanmasına izin verecek. Ancak her iki çekirdek tipi de yük altındayken CPU’daki güç kontrol ünitesi her zaman daha yüksek voltaj ayarını kullanmakta.
Büyük çekirdekler hız aşırtıldıktan sonra, büyük çekirdek kararlılığından ödün vermeden küçük çekirdeklerden ek performans elde edebilirsiniz. Sistem öncelikle oyun için kullanılacaksa, küçük çekirdekleri tamamen devre dışı bırakma yolunu seçebilirsiniz. Bunu yapmak büyük çekirdeklere ek hız aşırtma marjı sağlayacak. Özetle, etkinleştirilen her küçük çekirdek, performans çekirdeği tam yük kararlılığını 15,85 MHz azaltıyor ve genel Vcore gereksinimlerini +7mV artırıyor.
Bağımsız PLL’ler
Rocket Lake gibi 12. nesil işlemcilerin “büyük” çekirdekleri, farklı oranlarda çalışmasına izin veren bağımsız PLL’lere sahip. E-Core çekirdekleri ise aynı PLL’yi (ve dijital sıcaklık sensörünü) paylaşan dörtlü paketlere bölünüyor. Bu da her dört verimlilik çekirdeği grubunun aynı oranda çalışması gerektiği anlamına geliyor. CPU Core Ratio Adjustments ayarlamaları, UEFI’deki CPU Core Ratio ve Atom Turbo Ratio seçenekleri ile yapılabilir.
Her çekirdek türü için By Core Usage seçeneği etkin çekirdeklerde oran sınırını belirliyor. Specific Core seçeneği ise her bir çekirdek için izin verilen maksimum oranı ayarlamakla görevli. Yani E-Core çekirdekleri dörtlü gruplara ayrılırken bu nedenle oranları da birlikte kontrol ediliyor.
AVX
Alder Lake, yalnızca Atom çekirdekleri devre dışı bırakılmışsa AVX 512 desteği sunacak. Bununla birlikte her iki çekirdek türü de AVX2’yi destekliyor. ADL AVX Ofset parametresi Roket ile benzer lakin daha gelişmiş. Şimdi CPU’daki PCU (Güç kontrol ünitesi) güç tüketimini sürekli olarak izliyor ve dinamik olarak uygun bir çekirdek oranı ofseti uygulayabiliyor. Her zaman olduğu gibi, maksimum ofset kullanıcı tarafından yapılandırılabilir, ancak Prime95 AVX iş yüklerinin kullanıcı tarafından uygulanan ayarlardan bağımsız olarak 51X oran sınırına sahip olduğunu belirtmekte fayda var.
Önbellek
Küçük çekirdekler etkinleştirildiğinde önbellek hız aşırtması yaklaşık 4,4 Ghz ile sınırlı. Devre dışı bırakıldığında ise 4,9 GHz gibi frekanslara ulaşmak mümkün.
Hız Aşırtma Metodolojisi
İşlemciye Overclock
Hız aşırtmayı yapılandırmak veya manuel ayar için bir temel oluşturmak amacıyla AI Overclocking aracını kullanabilirsiniz. Diğer alt sistemlerde hız aşırtmaya geçmeden önce CPU çekirdeklerini kararlı hale getirin.
Ayar Hafızası
Manuel bir bellek hız aşırtması yapılandırın veya AEMP uygulayın. Bellekler için bir yoğun stres testi yapın. Sonrasında ise CPU ve bellekleri birlikte test edin.
İsteğe Bağlı Cache Overclock
Önbellek hız aşırtması daha sınırlı ve CPU çekirdek frekans ölçeklendirmesini engelleyebilir. Bu nedenle, yalnızca CPU çekirdeği ve bellek kararlılığı sağlandıktan sonra önbellek hız aşırtmasını denemek daha mantıklı.
Not: Windows 11 güvenliği nedeniyle, MSR’lere yazılım erişimi engellenmektedir. Bu, UEFI’nin CPU yapılandırma sayfasında “VMX” (sanallaştırma) devre dışı bırakılarak aşılabilir.
Alder Lake Voltaj Kanalları
Üretici tarafından belirtilen aşağıdaki voltaj kanallarının hız aşırtma için kullanışlı olduğu belirtiliyor ve HWInfo yazılımıyla izleme yapılabilir.
| UEFI İçindeki Adı | HWInfo İçindeki Adı | Kanal Tipi | Varsayılan Voltaj |
Ayar Yapabilme | Açıklama | Overclock için Faydalı mı? |
| CPU Input Voltage |
VCCIN AUX | External | 1.8V | Evet | FIVR beslemesi | Yalnızca LN2 |
| CPU Vcore | Vcore | FIVR | SVID | Evet | Büyük ve küçük çekirdek beslemesi | Evet |
| CPU Graphics | CPU GFX | External | SVID | Evet | GT beslemesi | Evet (GFX kullanılıyorsa) |
| CPU System Agent |
SA VID & IVR VCCSA |
FIVR | SVID | Evet | Bellek ve I/O kontrolcü beslemesi | Evet (Bellek hız aşırtma) |
| Memory Controller Voltage |
IMC VDD | External | 1.1V | Evet | Bellek kontrolcü beslemesi | Evet (Bellek hız aşırtma) |
| IVR Transmitter VDDQ |
VDDQ TX & IVR TXVDDQ (applied) |
FIVR | 1.1V | Evet | Bellek kontrolcü yayıcılarını besler | Evet (Bellek hız aşırtma) |
Sonuç
Söz konusu overclock olduğunda aynı model olan her işlemci farklı bir performans sergileyebiliyor. Yukarıdaki değerler doğrultusunda işlemci voltaj ayarlarını yapıp her yeni overclock sonrası kararlılığı test ederek işlemcinizin çıkabileceği en yüksek değerleri tespit edebilirsiniz.
Uyarı: Overclock işlemi, sisteminizi normal çalışma şartlarının üstüne çıkmaya zorlar. Bu işlemden dolayı oluşabilecek hasarlardan tamamen siz sorumlusunuz. Technopat, overclock kaynaklı oluşacak herhangi bir hasardan sorumluluk kabul etmez.
