DDR5 standardı ile birlikte birçok mimari değişiklik, ek entegre devreler, yüksek frekans hızları ve yüksek kapasiteler bizi bekliyor. Peki sıvı soğutmalı RAM önem kazanabilir mi?
Şu anda DDR5 bellek kitlerinde stok sorunları yaşanıyor ve karaborsacıların bu olaya da el attığını gördük. Asıl konumuza dönecek olursak, hatırlarsanız DDR5 belleklerin DDR4’e göre daha sıcak çalışacağından bahsetmiştik. Bu bellekleri satın alanlar, DDR4 belleklere göre daha fazla ısı ürettiğini öğreniyor çünkü modüller üzerinde PMIC dediğimiz güç kontrol devreleri yer alıyor.
Bu bağlamda Bitspower, endüstrinin özel olarak DDR5 bellek modülleri için tasarlanmış ilk sıvı soğutma çözümlerini piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Şirketin su soğutmalı bloğunu ne zaman kullanıma sunacağını bilmiyoruz, ancak web sayfasında listelendiği için çok uzun sürmeyeceğini söylemek mümkün. Öte yandan önümüzdeki süreçte farklı şirketlerin de bu pazara dahil olduğunu görebiliriz.
Thermaltake, yakın zamanda DDR3 ve DDR4 modülleri sıvı soğutma sistemleri piyasaya sürmüştü. Pacific A2 Ultra modeli, resimleri, animasyonları, hatta saatler ve sıcaklıklar gibi gerçekten faydalı bilgileri görüntüleyebilen devasa bir 3,9″ LCD ekrana sahipti. Sıvı soğutma bloğu resmi olarak DDR3 ve DDR4 modülleri için tasarlandı, bu nedenle DDR5 modüllerle uyumlu olmayacağı henüz belli değil.
Neredeyse tüm PC bileşenleri için sıvı soğutmanın hava soğutmadan daha verimli olduğu kanıtlanmıştır, ancak bellek modüllerinde bu çözümün her zaman verimli olduğunu söylemek mümkün değil. DRAM yongaları, aşırı voltajla çalışmadıkları sürece yüksek sıcaklıklara çıkma eğilimi göstermiyorlar. Ancak biraz önce bahsettiğimiz gibi, PMIC ve ısı üreten voltaj düzenleyici modülünü (VRM) taşıyan DDR5 RAM’lerin ortaya çıkmasıyla birlikte sıvı soğutma daha yararlı olabilir.
Bellek modülü voltaj düzenlemesi genel olarak anakart tarafından gerçekleştiriliyor. Anakart üreticileri ise daha iyi hız aşırtma potansiyeli sağlamak için daha gelişmiş PMIC’ler ve daha yüksek kaliteli VRM bileşenleri kullanarak rakiplerinden daha üstün konuma çıkmaya çalışabiliyor.
DDR5 ile her modül kendi PMIC ve VRM’siyle birlikte gelirken, anakartın bellek kitlerine yalnızca 5 Volt güç sağlaması gerekiyor ve ardından gereken dönüşümleri yerleşik bileşenler hallediyor. Anakart, voltajları SPD programlama yoluyla hala kontrol edebilir ancak bellek modülü üreticileri artık ürünlerini farklılaştırmak için PMIC’ler ve VRM’ler konusunda gelişmiş çözümler sunma yoluna gidecek.
Öyle ki bu bileşenler daha fazla ısı üretiyor. 2021 yılının başlarında Corsair, yerleşik PMIC ve VRM nedeniyle DDR5 bellek modüllerinin DDR4’e göre çok daha fazla ısınabileceğini doğruladı. MSI ise kısa süre önce Renesas P9811-Y0 model PMIC’in yakınlarda başka bir modül olmadan çift kanal modunda çalışırken 56ºC’ye kadar ısınabileceğini gösterdi. Ayrıca DDR5 entegre devreleri 1,35 Volt’ta (JEDEC standardı olan 1,1 Volt’tan daha yüksek) çalışırken 51ºC’ye kadar ulaşabiliyor ve bu da RAM’ler söz konusu olduğunda yüksek değerler diyebiliriz.
Modüller hız aşırtma uygulansa ve aşırı voltajla çalışsa bile çift kanal modunda hava soğutma yeterli olacaktır. Ancak dört modül birbirine yakın monte edildiğinde sıcaklıklar kontrolden çıkabilir ve sıvı soğutma gibi gelişmiş soğutma yöntemleri bu noktada önem kazanabilir.
DDR5 standardı, gelecek yıllar için önemli performans ve kapasite ölçeklendirmesi sağlamak amacıyla çok sayıda mimari özelliğe sahip. DDR4 standardı 4 GB 2133 MT/sn cihazlarla başladı ve 16 GB 3200 MT/sn IC’ler ile sona erdi. DDR5’te 16Gbit 4800MT/sn IC’lerle başlıyoruz ve kapasitenin 64 GB’a, aktarım hızlarının da 8000 MT/sn ve ötesine taşınmasını bekliyoruz. Sonuç olarak, bellek yongaları çok daha karmaşık hale gelecek ve bugün olduğundan çok daha fazla ısı yayacak. Hız aşırtma yapmak isteyenler ise mutlaka bu konuda daha dikkatli olmalı.
Tüm bunların dışında, yeni nesil bellek teknolojilerine geçiş yapıyorsanız DDR5 RAM overclock rehberimize göz atmak isteyebilirsiniz.
