Starlink uydu internet hizmeti şu anda halka açık bir beta sürecinden geçiyor. Yani hizmet şu an başlangıç aşamasında ve SpaceX bu süreci “Hiç Yoktan İyi Beta (Better than Nothing Beta)” olarak adlandırıyor.
Starlink beta kullanıcılarının hizmet daha yerleşik hale gelene kadar periyodik olarak bağlantı kesintileri yaşama ihtimali var. Bununla birlikte projenin beta aşamasından çıkması ve önümüzdeki birkaç ay içinde tam hizmet kullanılabilirliğine geçmesi bekleniyor.
Starlink’in web sitesine bakarsak 50–150 Mbps arasındaki indirme hızlarından bahsediliyor. Üçüncü taraf analistler, ortalama Starlink indirme hızlarının 100 Mbps civarında olduğunu onayladı. Bu da Starlink’in video akışı, oyun, çevrimiçi öğrenme ve uzaktan çalışma için nispeten iyi bant genişliği sağladığını gösteriyor.
Müşterilerin Starlink performansıyla ilgili yaşadığı en temel sorun aralıklı kesintiler, ancak şirket söylediğimiz gibi bu kesintiler konusunda uyarılarda bulundu. İnternet hizmetinin kesintileri genellikle uydu takımyıldızındaki boşluklardan kaynaklanmakta. Starlink takımyıldızı, Dünya’nın etrafında dönen bir balık ağına benziyor. Özetlemek gerekirse; “Uydu A”, “Uydu B” menzile girmeden görüş alanınızdan çıkarsa, hizmet kesintisi yaşayabilirsiniz.
SpaceX belirli aralıklarla yörüngeye uydular fırlatmaya başladı ve önümüzdeki birkaç yıllık sürede bu devam edecek. Yörüngedeki uydu sayısı arttıkça takımyıldızının inşası tamamlanacak ve uydu internet hizmeti kesinti olmadan sürekli olarak kullanıma sunulacak.
Starlink ayrıca takımyıldızını ek enlemlerde doldurarak kapsama alanını genişletiyor. Web sitesini ziyaret ederek ve 99 dolarlık ön kayıt ücreti ödeyerek Starlink betaya kaydolmak mümkün. Hatta herhangi bir sorun yaşandığında ise bu kayıt ücreti tamamen geri ödeniyor. Çoğu kişinin hizmet almak için altı ay veya daha fazla beklemesi gerekiyor, ancak yine de bölgenizde hizmet sunulduğunda size bildiren bir e-posta gönderiliyor.
Starlink Uydu İnternet Hizmetine Genel Bakış
- Sınırsız kullanım için aylık 99 dolarlık ödeme.
- Bir kerelik 499,00 dolar ekipman maliyeti.
- Starlink’in yörüngede tamamen çalışır durumda 1.791 uydusu mevcut ve bu sayı artmaya devam ediyor.
- Starlink hizmeti verilen ülkeler: ABD, İngiltere, CA, Yeni Zelanda, AU, DE, AT, FR, DE, CL, MX (planlanan), IE, BE ve NE. (2022 yılında Türkiye’de)
- Hızlar: 50–150 Mbps.
Starlink Hizmeti Alınmalı mı?
Bu durum şu an için tamamen bulunduğunuz bölgeye bağlı. Starlink hizmeti henüz %100 güvenilir değil. Şu anda müşterilere uydu takımyıldızı tamamen inşa edilene kadar periyodik kesintiler yaşayabilecekleri söyleniyor.
Starlink, diğer kırsal internet seçeneklerinin çoğundan daha hızlı ve büyük bir potansiyele sahip, ancak yine de kesintiler sinir bozucu olabilir. Özellikle iş ve okul amaçlı kullanım için biraz beklemekte fayda var ve her şeyin yerine oturması daha iyi olabilir.
Starlink’e Ne Zaman Kaydolmalısınız?
Starlink, her ay yapılan fırlatmalarla birlikte şimdiye kadar 1.700’den fazla uydudan oluşan bir mega uydu takımyıldızına sahip. Ancak şirketin planlanan takımyıldızında hala ihtiyaç duyulan binlerce uydu var. Takımyıldızındaki boşluklar nedeniyle Starlink hizmeti pek çok yerde tutarsız çalışıyor.
Elon Musk’ın yorumlarına göre Starlink’in önümüzdeki ay içinde beta sürümünden çıkması bekleniyor. Hizmet iyileştirmeleri açısından bunun ne anlama geldiğine dair hiçbir ayrıntı yok, ancak yeni yerlerde kullanıma sunulmasını ve daha az kesintinin yaşanmasını bekleyebiliriz.
Starlink Nerede Kullanılabilir?
Şu anda Starlink, 45 ve 53 derece enlemleri arasında yaşayan müşteriler tarafından kullanılabilir durumda. Uydu takımyıldızı daha da geliştirildikçe dünya çapında ek bölgelere ulaşım sağlanacak. Kuzey Amerika, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda veya Avrupa’daki 10 ülkenin bir bölümünde (İngiltere dahil) yaşıyorsanız Starlink bekleme listesine dahil olabilirsiniz.
Bölgenizde Starlink’in ne zaman kullanıma sunulacağını öğrenmek istiyorsanız Starlink web sitesini ziyaret edebilir, bölgenizde Starlink hizmetinin ne zaman kullanıma sunulacağı konusunda bildirim talep edebilirsiniz. Ayrıca bu hizmet 2022 yılında Türkiye’de de kullanıma sunulacak.
Starlink Hangi Bölgeler İçin Uygun?
Uydu tabanlı hizmet temel olarak kırsal kesimler için geliştirilen bir internet çözümü olarak duyuruldu. Uydu kapasitesi sınırlamaları nedeniyle Starlink kentsel alanlar için iyi bir seçim olmayacak. Uydu interneti ile tüm internet trafiğinin o bölgeye en yakın uydulardan geçmesi gerektiğinden dolayı her coğrafi alanın sınırlı bir kapasitesi var.
Nüfusun dağınık olduğu kırsal alanlarda, nüfusun yüksek bir yüzdesi Starlink’i rahat bir şekilde kullanabilir. Ancak yüksek yoğunluklu kentsel alanlarda nispeten düşük bir kullanıcı yüzdesi bile Starlink ağını yavaşlatabilir.
Yörüngedeki Uydular
Elon Musk’ın şirketi 2018’in başından beri uyduları yörüngeye fırlatıyor ve fırlatmaların yıllarca sürmesi bekleniyor. Bu bağlamda son iki yıldır her ay bir veya iki toplu uydu fırlatılıyor.
Nihayetinde ise proje kapsamında binlerce düşük Dünya yörünge uydusu hedefleniyor. Starlink’in uydu ağı, sıkı bir örgü oluşturmak için Dünya’ya eşit aralıklarla yerleştirilmiş uydularla bir balık ağını andırıyor. Dünya üzerindeki kullanıcı terminalleri ise kendilerine en yakın uyduları otomatik olarak tespit etmek ve onlara bağlanmakla görevli.
İşte şimdiye kadar Starlink uydularını kullanan tüm SpaceX fırlatmalarının bir listesi.
|
Tarih
|
Görev adı
|
Uydular
|
Toplam Operasyonel Uydu Sayısı
|
|---|---|---|---|
| 22 Şubat 2018 | Tintin | 2 (test) | 0 |
| 24 Mayıs 2019 | v0.9 | 60 (test) | 0 (yörüngesi bozulmuş) |
| 11 Kasım 2019 | v1.0 | 60 | 60 |
| 7 Ocak 2020 | V1.0 L2 | 60 | 120 |
| 29 Ocak 2020 | V1.0 L3 | 60 | 180 |
| 17 Şubat 2020 | V1.0 L4 | 60 | 240 |
| 18 Mart 2020 | V1.0 L5 | 60 | 300 |
| 22 Nisan 2020 | V1.0 L6 | 60 | 360 |
| 4 Haziran 2020 | V1.0 L7 | 60 | 420 |
| 13 Haziran 2020 | V1.0 L8 | 58 | 478 |
| 7 Ağustos 2020 | V1.0 L9 | 57 | 535 |
| 18 Ağustos 2020 | V1.0 L10 | 58 | 593 |
| 3 Eylül 2020 | V1.0 L11 | 60 | 653 |
| 6 Ekim 2020 | V1.0 L12 | 60 | 713 |
| 18 Ekim 2020 | v1.0 L13 | 60 | 773 |
| 24 Ekim 2020 | v1.0 L14 | 60 | 833 |
| 24 Kasım 2020 | v1.0 L15 | 60 | 893 |
| 20 Ocak 2021 | v1.0 L16 | 60 | 953 |
| 24 Ocak 2021 | v1.0 Tr-1 | 10 | 963 |
| 4 Şubat 2021 | v10 L18 | 60 | 1023 |
| 16 Şubat 2021 | v1.0 L19 | 60 | 1143 |
| 4 Mart 2021 | v1.0 L17 | 60 | 1203 |
| 11 Mart 2021 | v1.0 L20 | 60 | 1263 |
| 14 Mart 2021 | v1.0 L21 | 60 | 1323 |
| 24 Mart 2021 | v1.0 L22 | 60 | 1383 |
| 7 Nisan 2021 | v1.0 L23 | 60 | 1443 |
| 29 Nisan 2021 | v1.0 L24 | 60 | 1503 |
| May 4, 2021 | v1.0 L25 | 60 | 1563 |
| 4 Mayıs 2021 | v1.0 L27 | 60 | 1625 |
| 15 Mayıs 2021 | v1.0 L28 | 52 | 1677 |
| 26 Mayıs 2021 | v1.0 L28 | 60 | 1737 |
| 30 Haziran 2021 | v1.0 Tr-2 | 3 | 1740 |
| 14 Eylül 2021 | v1.5 L1 | 51 | 1791 |
Starlink İnternet Hızı
Herkese açık beta sırasında Starlink müşterilerine 50 ile 150 Mbps arasında indirme hızları sunacağını bildirdi. Speedcheck’in yakın tarihli bir raporu, Kuzey Amerika Starlink müşterilerinin 50 ila 60 ms’lik düşük bir gecikme süresiyle ortalama 50 Mbps indirme hızı elde ettiğini doğruladı.
50 Mbps gibi hızlar, genel olarak piyasadaki diğer uydu hizmetlerinden daha iyi diyebiliriz ve herhangi bir kısıtlama yok. Starlink hiçbir zaman fiber veya 5G gibi şehir internet seçenekleri kadar hızlı olmayacak olsa da, kırsal alanlarda yaşayan insanlar için alışılmadık derecede hızlı. 50 Mbps indirme hızı, bir evin birden fazla ekranda HD olarak video akışı yapması için yeterli.
Bu doğrultuda hizmetin hızı, sınırsız veri kullanımına sahip olmanın avantajıyla birleştiğinde daha önemli hale geliyor. Beta sona erdikten sonra Starlink’in sınırsız veri sunmaya devam edip etmeyeceği konusunda kesin bir bilgi yok, ancak şimdilik bu iyi bir avantaj gibi görünüyor.
Düşük Gecikme Süresi
Starlink web sitesinde müşterilere çoğu yerde ilk beta hizmeti sırasında 20 ms ile 40 ms arasında gecikme sağlanabileceği söylendi. Beta sırasındaki son Starlink hız testleri 50-60 ms arasında bir ortalama gecikme gösterdi; Bu da beklentilerin biraz altında kalıyor, ancak yine de çoğu uydu internet hizmetinin (ortalama 594-624 ms) performansını aşıyor.
Gecikme (latency), veri alırken veya gönderirken yaşanan kesintileri, duraksamaları ve genel olarak aksaklıkların genelini temsil etmekte. Bu olduğunda ise özellikle oyun oynamak çok sinir bozucu olabiliyor. Ortalama uydu internet gecikmesi 594 milisaniye ile 624 milisaniye arasında, bu nedenle Starlink’in düşük gecikme oranı kırsal kesimdeki müşteriler için bir nimet olacak. SpaceX Kıdemli Program Güvenilirlik Mühendisi Kate Tice şöyle diyor:
“Starlink, dünya çapında veri aktarımı için mevcut en hızlı seçeneklerden biri olacak.”
En azından bazı uydular, uydular arası lazer bağlantıları aracılığıyla birbirleriyle veri paylaşma yeteneğine sahip. Bu lazerler uyduların veri hızlarını artırmak ve yer istasyonlarına (coğrafya ve uluslararası politika nedeniyle maliyetli ve sınırlı olan) bağımlılığı azaltmak için birbirleriyle iletişim kurmasına olanak tanır. İki Starlink uydusu bu özelliği ilk kez Eylül 2020’de başarıyla kullandı. Eylül 2021’de Starlink, sürüm 1.5 olarak adlandırılan bu “uzay lazeri” etkin uyduların ilk tam grubunu devreye aldı. Daha fazla Starlink uydusu birbirleriyle veri aktarmak için “uzay lazerlerini” kullanmaya başladıkça hızların ve gecikmenin iyileşmesi bekleniyor.
SpaceX CEO’su Elon Musk, düzenlenen bir konferans sırasında hizmetle ilgili bazı önemli ayrıntılar paylaşmıştı. Musk, özellikle kırsal alanlarda sunulan bu hizmette gecikmenin 20 milisaniyenin altında olması gerektiğini söyledi. CEO’ya göre pek çok profesyonel oyuncu 10ms altı gecikmenin ideal olduğunu iddia ediyor, ancak genel kullanıcılar için rekabetçi oyunlarda bu değerler gayet yeterli olacak.
Bununla birlikte geçmişte yetersiz hizmet alan kırsal alandaki oyuncular için 20ms gibi değerlerin gayet kabul edilebilir olduğu söylendi. Musk, daha fazla ayrıntıya girmek istemese de farklı noktalara da değindi. CEO, kullanıcıların yüksek kalitedeki filmleri izleyebileceğini, oyun oynayabileceğini ve ‘istediği her şeyi‘ yapabileceğini vurguluyor. Özet olarak geçmişte çok iyi internet bağlantısına sahip olmayan ortalama bir kullanıcı, fazlasıyla yeterli bir bağlantı kalitesine sahip olacak diyebiliriz.
Starlink, Viasat ve HughesNet
Starlink indirme hızlarının 50-150 Mbps arasında değiştiği bildiriliyor, bu da onu Viasat’ın 100 Mbps planıyla (Platinum Unlimited 100) aynı genel kategoriye yerleştirmekte. HughesNet, video akışı gibi etkinlikler için yeterince hızlı olan 25 Mbps’de zirveye ulaşıyor ancak Starlink veya Viasat’tan belirgin şekilde daha yavaş. Bazı uydu sağlayıcıları ayrıca yüksek gecikme süresine sahip.
Eğer yüksek gecikme varsa, herhangi bir web sayfasını açmak için bir bağlantıya tıklamadığımızda bilgisayarımız geç tepki verir ve sayfa geç görüntülendiği için bu gecikme hissedilir. Bu gecikmelerin birçok sebebi olabilir. Ancak uydu interneti için konuşacak olursak, bir istekte bulunduğunuzda bu istek Dünya yörüngesindeki sunuculara ulaşır ve ardından size geri dönmesi için geçen süre de dahil olmak üzere çeşitli faktörler gecikmelere neden olur.
Starlink, uydu tasarımı ve konumu nedeniyle Viasat ve HughesNet’ten daha düşük gecikme süresi sunabiliyor. Starlink’in uyduları Viasat veya HughesNet tarafından kullanılan uydu sistemlerinden Dünya’ya çok daha yakın. Starlink uyduları Dünya yüzeyinden 550 kilometre (340 mil) uzaklıkta gezinirken, Viasat ve HughesNet uyduları Dünya’dan yaklaşık 35.405 kilometre (22.000 mil) uzaklıkta.
Dolayısıyla bu yakınlık sayesinde diğer uydu sağlayıcılarından daha düşük gecikme süresiyle geniş bant internet sağlanabiliyor. Yani verilerin uzağa gidip tekrar gelmesi gerekmiyor. Starlink projesinin düşük gecikme süresi, günlük internet kullanımının yanı sıra çevrimiçi oyunlarda, video konferanslarda ve gerçek zamanlı olarak yapılan diğer görevlerde önemli rol oynayacak.
Özet
Starlink’in çok fazla tanıtımı yapılıyor ve gelecekte neler olacağını takip edeceğiz. 499 dolarlık ilk maliyet, birçok insan için engelleyici bir unsur olabilir. Ülkemizde faaliyet göstermese de Viasat ve HughesNet’in ücretsiz kayıt seçeneği sunduğu söyleniyor. Ayrıca Starlink takımyıldızının tamamen inşa edilmesi ve birçok ülkede kullanıma sunulması birkaç yıl alabilir.
