Intel’in 12. Nesil Alder Lake mobil işlemci ailesinin tüm detaylarına bu makalemizde değinmiştik. AMD’ye Alder Lake ile cevap veren yonga üreticisi, CES 2022 etkinliğiyle birlikte masaüstü serisini tamamlayarak kalan 22 yongasının tamamını piyasaya sundu. Şirket ayrıca daha uygun fiyatlı H670, B660 ve H610 yonga setlerinin yakında piyasaya çıkacağını duyurdu.
Başlamadan önce, 12. Nesil Alder Lake platformuyla ilgili tüm detayları görmek için bu makalemize göz gezdirebileceğinizi belirtelim. Ek olarak, fiyat/performans söz konusu olduğunda oyuncular için iyi bir seçenek olan Core i5-12400 modelini burada incelemiştik.
Bununla birlikte bir süredir sızıntıları dolaşan ve K olmayan işlemcilerle birlikte gelen Laminar stok soğutucu serisiyle ilgili ayrıntılara sahibiz. Bu yeni soğutucular, Ryzen stok soğutucularıyla rekabet etmek üzere daha güçlü bir soğutma sunuyor ve RGB aydınlatmaya sahip.
Daha önce olduğu gibi, yeni yongaların çoğu iki varyantla birlikte geliyor: entegre grafiklere sahip tam teşekküllü işlemciler ve düşük fiyatlar sunan iGPU’dan yoksun F serisi işlemciler. Tanıtılan çiplerin tümü, K serisindeki temel ilkeleri takip ederken PCIe 4.0 ve PCIe 5.0 arabirimlerini destekliyor. Bunun yanında DDR4-3200 ve DDR-4800 yerel bellek desteği aynı kalıyor.
Aynı zamanda yeni işlemcilerin tamamının çarpan kilidi kapalı ve hız aşırtmaya müsaade edilmiyor. Ancak Intel tahmin edebileceğiniz gibi tüm yongalarında bellek hız aşırtmasına izin veriyor.
Intel 12. Nesil Alder Lake Özellikleri ve Fiyatı
489 dolar fiyata sahip Core i9-12900 ve 339 dolarlık Core i7-12700 modelleri K serisi muadilleriyle hemen hemen aynı. Çekirdek sayıları değişmezken 65W TDP sınırlaması nedeniyle frekans hızları daha düşük. Ayrıca Intel, Core i9 ve i7 modellerinde Maksimum Turbo Gücünü (MTP) sırasıyla 39W ve 10W azalttı. Doğal olarak bu güç sınırlamaları performansın düşmesine neden oluyor. Ancak K serisine kıyasla işlemciler daha serin çalışıyor ve daha bütçe dostu çözümler olarak geliyor.
Core i5 serisi, 223 dolarlık etikete sahip Core i5-12600’den 167 dolarla listelenen Core i5-12400’e kadar uzanırken fiyatlarıyla ilgi çekiyor. Üstelik harici bir ekran kartına sahipseniz F serisi ile fiyatlar daha aşağı çekiliyor. Üst uç 12500 veya 12600 işlemcilerle birlikte UHD Graphics 770 entegre grafikleri işlemcilere dahil oluyor. Bu nedenle CPU’lar önceden hazırlanan sistemler veya ayrı bir GPU kullanmayı düşünmeyenler için daha ilgi çekici olabilir. Ek olarak belirtelim, Core i5 işlemcilerde ek verimlilik çekirdekleri bulunmuyor.
Intel’in Core i3 serisi yine Gracemont verimlilik çekirdeklerinden yoksun ve dört performans çekirdeğiyle beraber sekiz iş parçacığına sahip. Core i3-12100F 97 dolarlık liste fiyatıyla gelirken Core i-312300’ün fiyatı 143 dolar olarak belirlenmiş.
Ne yazık k, hem Intel hem de AMD, devam eden çip kıtlığının ardından 140 doların altındaki işlemci pazarına pek önem göstermemeye başladı. Umarız uygun fiyatlı işlemcilerin üretimi ve stokları yeterli olur.
Intel ayrıca ultra düşük seviye için Pentium Gold G7400 ve Celeron G6900 işlemcilerini unutmadı. Bu çift çekirdekli yongalar dört iş parçacığı taşıyor ve alt seviye UHD Graphics 710 motoruna sahip. 35W TDP’li CPU’lar, küçük form faktörlü sistemler ve günlük kullanım için ideal olabilir.
| P+E Çek irdek ler | E-Core Taban Saat | E-Core Turbo Saat | P-Core Taban Saat | P-Core Turbo Saat | L3 (MB) | GPU | PL1 TDP | PL2 TDP | Fiyat | |
| Core i9 | ||||||||||
| i9-12900K | 8+8 | 2400 MHz | 3900 MHz | 3200 MHz | 5200 MHz | 30 | 770 | 125 | 241 | $589 |
| i9-12900KF | 8+8 | 2400 MHz | 3900 MHz | 3200 MHz | 5200 MHz | 30 | – | 125 | 241 | $564 |
| i9-12900 | 8+8 | 1800 MHz | 3800 MHz | 2400 MHz | 5100 MHz | 30 | 770 | 65 | 202 | $489 |
| i9-12900F | 8+8 | 1800 MHz | 3800 MHz | 2400 MHz | 5100 MHz | 30 | – | 65 | 202 | $464 |
| i9-12900T | 8+8 | 1000 MHz | 3600 MHz | 1400 MHz | 4900 MHz | 30 | 770 | 35 | 106 | $489 |
| Core i7 | ||||||||||
| i7-12700K | 8+4 | 2700 MHz | 3800 MHz | 3600 MHz | 5000 MHz | 25 | 770 | 125 | 190 | $409 |
| i7-12700KF | 8+4 | 2700 MHz | 3800 MHz | 3600 MHz | 5000 MHz | 25 | – | 125 | 190 | $384 |
| i7-12700 | 8+4 | 1600 MHz | 3600 MHz | 2100 MHz | 4900 MHz | 25 | 770 | 65 | 180 | $339 |
| i7-12700F | 8+4 | 1600 MHz | 3600 MHz | 2100 MHz | 4900 MHz | 25 | – | 65 | 180 | $314 |
| i7-12700T | 8+4 | 1000 MHz | 3400 MHz | 1400 MHz | 4700 MHz | 25 | 770 | 35 | 99 | $339 |
| Core i5 | ||||||||||
| i5-12600K | 6+4 | 2800 MHz | 3600 MHz | 3700 MHz | 4900 MHz | 20 | 770 | 125 | 150 | $289 |
| i5-12600KF | 6+4 | 2800 MHz | 3600 MHz | 3700 MHz | 4900 MHz | 20 | – | 125 | 150 | $264 |
| i5-12600 | 6+0 | – | – | 3300 MHz | 4800 MHz | 18 | 770 | 65 | 117 | $223 |
| i5-12600T | 6+0 | – | – | 2100 MHz | 4600 MHz | 18 | 770 | 35 | 74 | $223 |
| i5-12500 | 6+0 | – | – | 3000 MHz | 4600 MHz | 18 | 770 | 65 | 117 | $202 |
| i5-12500T | 6+0 | – | – | 2000 MHz | 4400 MHz | 18 | 770 | 35 | 74 | $202 |
| i5-12400 | 6+0 | – | – | 2500 MHz | 4400 MHz | 18 | 730 | 65 | 117 | $192 |
| i5-12400F | 6+0 | – | – | 2500 MHz | 4400 MHz | 18 | – | 65 | 117 | $167 |
| i5-12400T | 6+0 | – | – | 1800 MHz | 4200 MHz | 18 | 730 | 35 | 74 | $192 |
| Core i3 | ||||||||||
| i3-12300 | 4+0 | – | – | 3500 MHz | 4400 MHz | 12 | 730 | 60 | 89 | $143 |
| i3-12300T | 4+0 | – | – | 2300 MHz | 4200 MHz | 12 | 730 | 35 | 69 | $143 |
| i3-12100 | 4+0 | – | – | 3300 MHz | 4300 MHz | 12 | 730 | 60 | 89 | $122 |
| i3-12100F | 4+0 | – | – | 3300 MHz | 4300 MHz | 12 | – | 58 | 89 | $97 |
| i3-12100T | 4+0 | – | – | 2200 MHz | 4100 MHz | 12 | 730 | 35 | 69 | $122 |
| Pentium + Celeron | ||||||||||
| G7400 | 2+0 | – | – | 3700 MHz | – | 6 | 710 | 46 | – | $64 |
| G7400T | 2+0 | – | – | 3100 MHz | – | 6 | 710 | 35 | – | $64 |
| G6900 | 2+0 | – | – | 3400 MHz | – | 4 | 710 | 46 | – | $42 |
| G6900T | 2+0 | – | – | 2800 MHz | – | 4 | 710 | 35 | – | $42 |
Intel Alder Lake-S 65W ve 35W İşlemci Performansı
Burada Intel’in kendi testlerini görebilirsiniz. Mavi ekip, Core i5-12600 ve Core i9-129900’ü çeşitli üretkenlik ve yaratıcılık iş yüklerinde Ryzen 7 5700G ile karşılaştırdı. Tahmin edebileceğiniz gibi, bu kıyaslamalarda Intel’in yongaları büyük üstünlük sağladı.
Intel ayrıca Core i9-12900 için önceki nesil i9-11900’e göre etkileyici performans kazanımları göstererek yeni çipini ana akım oyuncular için harika bir çözüm olarak konumlandırdı. Elbette oyunculuk için tercih edilebilecek birçok Core i5 ve Core i7 işlemci var. Detaylıca incelediğimiz ve testlerini yaptığımız 6 çekirdekli Core i5-12400 de bunlardan biri.
Intel Laminar Stok Soğutucular
Geçmiş sızıntılarda Intel’in yeni Laminar soğutucularını zaten birkaç kez görmüştük. Bu soğutucular, Intel’in stok soğutucularındaki iki ana eksikliği gidermek için tasarlandı: Termal yayılım sınırlamaları ve estetik. AMD’nin stok soğutucuları, her iki konuda da Intel’i uzun süredir geride bırakmıştı.
Laminar soğutucular LGA1700 soketine takılıyor ve üç farklı modelde geliyor: Laminar RH1, kontrol edilebilir aRGB aydınlatmaya sahip ve termal yayılımı iyileştirmek için büyük bir bakır blokla destekleniyor. Şirket ayrıca Core i9 işlemcilerle gelen bu soğutucunun oldukça sessiz çalıştığını (2.6 BA) iddia ediyor.
Laminar RM1 ise K olmayan Core i7, i5 ve Core i3 CPU’larla birlikte paketlenecek. RGB’ye önem verenler için kötü bir haberimiz var, RM1’de RGB aydınlatma bulunmuyor ve dekoratif bir mavi aydınlatma kullanılmış. Mavililer yine bu soğutucuyu 3.9 BA’da “sessiz performans” için derecelendiriyor.
Alt kademedeki Laminar RS1 yeni soğutucu ailesini tamamlıyor, ancak serinin en küçüğü yalnızca daha düşük güçlü Pentium ve Celeron yongaları ile birlikte gönderilecek. Soğutucunun listelenen bir gürültü derecesi yok, bu yüzden oldukça gürültülü çalışma ihtimalini ekleyelim.
Intel ayrıca bu soğutucuları yongalardan ayrı olarak satışa sunacak. Bunları yüksek sayılarda satın almak gerekiyor ve kullanıcıların Intel’den doğrudan satın alması mümkün değil. Yine de bu soğutucuların üçüncü taraf satıcılar aracılığıyla perakende satış noktalarına ulaşmasını bekliyoruz.
Intel H670, B660 ve H610 Yonga Setleri
Teknoloji devi, H670, B600 ve H610 yonga setlerini piyasaya sürerek yüksek anakart fiyatlandırma sorununu çözmeyi planlıyor. Bu yonga setlerine sahip yeni anakartların ağırlıklı olarak daha düşük maliyetli DDR4 belleği desteklemesini bekliyoruz. Aynı zamanda şirketin bazı anakartlarda maliyetten tasarruf etmek için PCIe 5.0 teknolojisinden kaçınacağı söylendi.
H610 serisi dışındaki tüm anakartlar bellek hız aşırtma(XMP 3.0) desteği sunacak. Giriş/çıkış birimine gelince, H670 PCIe Gen 5 yuvalarına (x16 veya x8/x8 elektrik) sahip olacak, geri kalan anakartlar ise tek bir Gen 5 yuvasına sahip olacak. DMI’ye gelince, H670 yonga seti 4.0 x8 bağlantısına sahipken B660 ve H610 4.0 x4 bağlantısına sahip olacak. Gen 4 şeritleri açısından H670 12 ve B660 6 şeride sahip. H610’da ise hiç Gen 4 şeridi bulunmuyor. PCIe Gen 3 için ise H670’de 12 şeritle birlikte B660/H610 anakartlarda 8 şerit yer alıyor.
Anakartlar Z690 serisinden daha düşük fiyat noktalarına sahip olacak ve H610 modellerinin 100 doların altında seçeneklerle gelmesi bekleniyor. DDR4 desteğinin sunulması güzel zira DDR5 RAM’ler ya çok pahalı ya da tedarik sorunlarından dolayı stokta bulmak zor.
Alder Lake Silikonu
Intel, AMD tarafından kullanılan yüksek çekirdekli işlemciler oluşturmak için modüler CPU çekirdek yonga yaklaşımını mantıklı bulmuyor. Bu bağlamda benimsenen hibrit mimari yaklaşımı da x86 pazarında önemli bir yenilik. Alder Lake-S silikonu, daha önce 10nm Enhanced SuperFin olarak bilinen Intel 7 işleminde üretilmiş monolitik bir kalıp. Silikon, merkezi bir son düzey önbellek (LLC veya L3 önbellek) ve çeşitli blokları (işlemcinin parçalarını) birbirine bağlayan çift yönlü bir ringbus ile geçmişten gelen Intel istemci işlemcisiyle aynı düzeni kullanıyor.
En önemli bloklar CPU çekirdekleri ve söylediğimiz gibi Alder Lake-S’te 16 adede kadar kullanılabiliyor. Çok daha büyük yapıdaki Golden Cove performans çekirdekleri bunun yarısını oluştururken diğer yarısı Gracemont çekirdekleriyle kümeleniyor. Sekiz performans çekirdeğinin her biri kendi özel halka durdurma (ring-stop) özelliğine sahip. Dört verimlilik çekirdeğinden (E-core) oluşan gruplar tek bir çekirdek kümesini oluşturuyor. Alder Lake-S’de her biri bir halka durdurucuya sahip bu tür iki E-core grubu var. Yani işlemci içerisinde bulunan P-core’ların hepsini tek tek devre dışı bırakmak mümkün, ancak E-core’lar yalnızca küme bazında devre dışı bırakılabiliyor. Ayrıca CPU’da en az bir performans çekirdeğinin aktif olması gerekiyor; bu nedenle CPU’yu yalnızca verimlilik çekirdekleri ile çalıştırmak mümkün değil. Bunun aksine performans çekirdeklerinden meydana gelen bir işlemci için tüm verimlilik çekirdeklerini devre dışı bırakmak mümkün.
Alder Lake-S silikonu P core, E-core kümeleri, iGPU (entegre GPU), bellek kontrolcüleri, PCIe kök kompleksi ve diğer bileşenler dahil olmak üzere silikondaki tüm öğeler tarafından erişilebilen 30 MB paylaşılan L3 önbelleğe sahip. Sekiz P çekirdeğinin her birinde özel 1.25 MB L2 önbellek bulunuyor. Her E-core kümesi ise dört çekirdek arasında paylaşılan 2 MB L2 önbellekten faydalanıyor.
Hibrit Mimari ve Intel Thread Director
Intel Thread Director, bir tarafta işletim sistemi ve yazılım, diğer tarafta ise iki CPU çekirdeği grubu ile arayüz oluşturan oldukça uzmanlaşmış bir ara katman olarak karşımıza çıkıyor. Görevi ise bir iş yükünü analiz etmek ve işletim sistemi zamanlayıcısının onu P-core veya E-core kümeleri arasında ayrıntılı bir düzeyde (hem işlem düzeyinde hem de iş parçacığı düzeyinde) dağıtmasına yardımcı olmak. Ayrıca bu süreç için Windows 11 işletim sistemi gerekli, ancak Windows 10 yine yongalarla iyi çalışmalı çünkü Alder Lake ayrıca “tercih edilen çekirdekler” için destek içeriyor.
Windows 11 ek olarak yazılım için hizmet kalitesi (QoS) kavramını da ortaya koyuyor. Bu, temel olarak uygulamaların işletim sistemiyle iş yükleri konusunda haberleşmesini sağlıyor ve Windows Zamanlayıcı’ya performans çekirdeklerinin (P-Core) kaynaklarını hak edip etmediği veya küme düşürülüp, hatta verimlilik (E-Core) çekirdekleriyle sınırlandırılıp sınırlandırılamayacağı konusunda bir ipucu sağlıyor.
Thread Director, bunu başarmak için işlemcinin çalışmasını nanosaniye hassasiyetinde takip edebiliyor. İki çekirdek türü arasında çoğunlukla ISA tutarlılığı var, ancak bazı işlemler AMX veya DLBoost gibi yalnızca P çekirdeklerinde bulunan özelliklere ihtiyaç duyabilir. Thread Director ise bu tür işlemlerin yalnızca performans çekirdeklerine tahsis edilmesini sağlayacak. Thread Director ve işletim sistemi planlayıcısı arasındaki diyalog ayrıca arka planda veya boşta olan işlemlerin verimlilik çekirdeklerine yönlendirilmesini sağlıyor.
Değerlendirme
Intel’in Alder Lake yongaları hem fiyat hem performans açısından neredeyse her modelde Ryzen 500 yongalara üstünlük sağlayacak gibi görünüyor. Z690 yonga setleri bir hayli pahalıydı. Piyasaya çıkacak olan B660 ve H610 anakartlar bu işlemcilerle iyi bir uyum yakalayacak. Öte taraftan bu işlemcilerle birlikte DDR4 veya DDR5 desteği sunan anakartlardan birini tercih edebileceksiniz.
589 dolara olacaksa bu iş hemen alayım bir tane. Bu işlemci bizim kapıdan içeri girdiği anda vergilendirme başlar. Selamun Aleyküm demesi yeter. Verginin vergisinin vergsinin vergileriyle 20binden aşağı olmaz diye düşünüyorum.