AMD Ryzen 6000 Mobil İşlemciler ve Özellikleri

AMD, Zen mimarisiyle birlikte masaüstü platformun yanı sıra mobil tarafta da hızlı bir yükselişe geçmişti. Yonga üreticisi şimdi ‘Rembrandt’ kod adlı Ryzen 6000 serisi mobil işlemcilerini piyasaya sürdü ve daha iddialı geliyor.

Yeni APU’lar geliştirmeler alan Zen 3+ mikro mimarisi ile yenilendi. Ayrıca en büyük yeniliklerden birisi grafik tarafında yapıldı ve işlemciler entegre GPU artık RDNA 2 mimarisinden faydalanıyor. Ek olarak DDR5 bellek ve PCIe 4.0 bağlantı teknolojilerinin yeni platformda kullanılacağını not edelim.

Ryzen 6000 serisini üst seviye oyun bilgisayarlarından düşük güçlü ince dizüstü bilgisayarlara kadar birçok üründe göreceğiz. Şimdi yeni platformun neler sunduğuna derinlemesine bir bakalım.

Ryzen 6000 ile Yüksek Verimlilik

Kırmızı takım, yeni mobil CPU’larının enerji verimliliği ve batarya süreleri konusunda lider konumda olduğunu vurguluyor. Peki yüksek enerji verimliliği sunmak için hangi tür optimizasyonlar yapıldı?

Üretim Teknolojisi

Bildiğiniz gibi mevcut AMD ürünlerinde TSMC’nin 5nm üretim teknolojisi kullanılıyordu. Şirket, optimize edilmiş 6nm işlemini işlemcilerinde ilk olarak Ryzen 6000 serisi ile kullanmaya başladı.

Mikro Mimari

Güncellenen Zen 3+ çekirdek mimarisiyle birlikte verimliliği optimize etmek için 50’den fazla yeni veya geliştirilmiş özellik var. İşte bunlardan bazıları:

• Leakage (Sızıntı): Daha gelişmiş leak (sızıntı) için tüm tasarım öğelerinin gücü optimize edildi.
• PC6 Restore: Hızlı yanıt ve tepkime için uykudan donanım destekli uyandırma teknolojileri.
• İzlek Başına CPPC (Collaborative Processor Performance Control) Kapasitesi: Parametreler artık yalnızca çekirdek değil, iş parçacığına özel olarak işletim sistemine iletiliyor.
• Geciktirilmiş L3 başlatma: Gecikmeyi iyileştirmek için uyandırma sırasında L3 önbellek kullanımının atlanması.
• Cache Dirtiness Counter: Eğer önbellek kayıpları yüksekse, uzun vadede güç tasarrufu yapmak için gücün kesilmesine izin verilmeyecek.
• Tepe Akım Kontrolü: Güçten tasarruf etmek ve gücü daha doğru bir şekilde artırmak için yeni kontroller.
• PC6 Girişinde Seçmeli SCFCTP Kaydetme: Bazı çekirdekleri gereksiz yere uyandırmadan önce çekirdek kullanımı kontrolü.
• Geliştirilmiş CC1 State: Bir çekirdek kullanılmıyorsa uykuyu tetiklemenin yeni yolu.

Yeni Soc Güç Mimarisi

Yazılım

• Sürücü ve güç yönetimi ürün yazılımı aracılığıyla uygulanan yeni algoritma.
• Yeni güç giriş ve çıkış izleyicileri, her iş yükünde performans/güç/termaller/akustik özelleştirmeleri yapabiliyor.
• Bir güç planını manuel olarak değiştirmeden Sessiz Profil akustiğinin veya Performans Profili hızının avantajlarından dinamik olarak yararlanın.

Platform

• Yeni Z-States: PSR/PSR-SU ile ek güç tasarrufu için SoC’nin ekran denetleyicisini aşamalı olarak kapatmasını sağlıyor.
• SVI3 Regulatorü: Daha hızlı ve daha granüler platform voltaj besleme kontrolü.
• AMD Advantage Teknolojileri: Özellikle ince ve hafif form faktörlerinde AMD işlemcilerinin ve grafiklerinin performansını benzersiz bir şekilde en üst düzeye çıkarma hedefleri.
• <1W Panel Desteği: Daha verimli görüntüleme teknolojileri aracılığıyla platform gücünün sürekli azaltılmasını destekler.
• Display Buffering: Daha uzun boşta kalma sürelerine sahip olmak için arabelleği uygun şekilde boyutlandırma.
• FreeSync PSR-SU: Panel Self Refresh — Selective Update, ekranın değişmeyen statik kısımlarını güncellemeyecek.
• PSR-SU Hız Kontrolü: Tam ekran video oynatma sırasında yenileme hızını azaltan bir özellik.
• DSC & FEC Over External DisplayPort: Display Screen Compression ve Forward error correction, panel tarafı güç tasarrufu için gereken eDP şeritlerinin sayısını azaltıyor.

AMD Ryzen 6000 Serisi Mobil İşlemciler

Ryzen 6000U Serisi

Bu seri zarif, ince ve hafif dizüstü bilgisayarlarda üstün performans sunmak üzere hazırlandı.

Ryzen 6000HS Serisi

HS serisi, H ve HX işlemcilere göre daha düşük TDP değerlerine sahip. Bu yongalar yine oldukça güçlü, ancak daha taşınabilir dizüstü bilgisayarlar için geliştirildi.

Ryzen 6000 H ve HX Serisi

H ve HX serisinde limitler en üst sınıra çıkıyor. HX serisinde TDP değeri 45W seviyelerini aşarken bu işlemciler hız aşırtmaya daha müsait.

Ryzen 6000 Performansı

Daha önce belirttiğimiz gibi, AMD yeni işlemcilerini Intel ile kıyaslarken watt başına performans konusuna dikkat çekiyor. Şirket mobil pazarın daha uzun pil ömrü ve daha ince form faktörlerini tercih ettiğini söylüyor.

Ryzen 9 6900HS, tüketilen her watt güç için 2,62 kat daha fazla performans sunuyor. Bu bağlamda Intel’in ince ve hafif form faktörlü ürünler üretmekte zorlandığı belirtiliyor.

Çekirdek Sayıları

AMD, “Zen 3+” mimarisinin düşük güçlü cihazlar söz konusu olduğunda “lider” olduğunu söylüyor. Bu noktada AMD tabanlı 28W ultra ince dizüstü bilgisayarlar 8 çekirdeğe kadar çıkarken, 12. Nesil Alder Lake ailesinin 6 çekirdeğe kadar destek sunduğuna dikkat çekilmiş.

15W Güç Tüketimi

Kırmızı ekip, yüksek verimlilik sayesinde 15 Watt’ta %40’a kadar daha yüksek temel saat hızları sağlandığını ve bunun Ryzen 6000 için daha fazla performans getireceğini söylüyor. Ayrıca listelenen performans kazançları şöyle:

• CPU hesaplamada nesilden nesle 1.17 kata kadar artış.
• Grafiklerde nesilden nesle ciddi şekilde 1.81 kata kadar artış.
• 3 saate kadar nesilden nesle pil ömrü artışı.

Çip üreticisi, Ryzen 7 6800U işlemcisini baz alarak bazı kıyaslamalar yaptı. AMD’nin dahili testlerine göre Ryzen 7 6800U, 15W güç tüketiminde 28W güç tüketen Core i7-1185G7 gibi Intel rakiplerine göre daha üstün.

28W Testleri

OEM’ler artık daha yüksek TDP’li platformları kullanıyor ve AMD Ryzen 6000 daha da fazla performans için bu boşluktan faydalanabilecek. Peki 28W güç tüketiminde nasıl kazançlar sağlandı?

• CPU hesaplamada nesilden nesle 1.3 kata kadar artış.
• Grafiklerde nesilden nesle 2 kata kadar artış.

Ryzen 7 6800U, AMD’ye göre 28W’a çıktığında iş yüküne bağlı olarak 1.14 kattan 3.31 kata kadar daha iyi performans sunabiliyor. Yine bu testlerde Core i7-1185G7 (28W) işlemci hedef alınmış.

Ryzen 9 6900HX

AMD, içerik üreticilerin kullandığı yazılımlarda 12. nesil Core i9-12900HK yerine bir önceki nesil Core i9-11900HK mobil işlemciyle kıyaslamalar yaptı.

RDNA 2 Entegre Grafikler

Kırmızılılar yine üstünlük kurabileceği başka bir nokta olan entegre grafik performansına değiniyor. AMD, Radeon 600M serisi sayesinde entegre grafiklerde hemen hemen her oyunu full HD 1080p çözünürlükte oynayabileceğimizi söylüyor.

Güncel RDNA 2 mimarisinin avantajlarından dolayı bu çipler DirectX 12 Ultimate ile birlikte AMD FSR ve RSR ölçeklendirme teknolojilerine destek sunuyor. AMD’nin RDNA 2 iGPU’su, piyasadaki ilk ışın izleme özellikli APU unvanına sahip. Yeni Ryzen 6000 serisi işlemciler 1,5 kat daha büyük GPU hesaplama motoru, 1,5 kat daha fazla bellek bant genişliği ve 2 kat daha büyük L2 önbellek ile birlikte geliyor. Bunların tümü, önceki nesil APU’larda yaşlanan Vega mimarisine göre şiddetle ihtiyaç duyulan iyileştirmeler.

Ryzen 5 serisinde 6 çekirdekli ve 1.9 GHz hıza ulaşabilen RX 660M entegre grafik birimleri yer alacak. Ryzen 7 ve Ryzen 9 serisi mobil APU’larda ise 12 çekirdek ve 2.4 GHz’e kadar ulaşabilen Radeon RX 680M grafikleri kullanılacak.

Bu noktada harici grafiklere sahip olmayan bilgisayarlarda oyun oynamanın zor olduğundan bahsediliyor. Ryzen 6000 serisinin içinde yer alan Radeon 680M ile yapılan testler hemen aşağıda.

Ryzen 7 6800U Asassin’s Creed Valhalla, Death Stranding, Metro Exudus, PUBG ve Borderlands 3 gibi oyunlarda dahili grafiklere sahip Core 17-1185G7 (28W) işlemciyle kıyaslandı. AMD tarafından sağlanan performans verilerine baktığımızda ise neredeyse her oyunda iki katlık performans farkı olduğunu görüyoruz.

GeForce GTX 1650 Max-Q vs Ryzen 7 6800U

Elbette harici GPU’lar her zaman entegre grafiklere göre çok daha avantajlı ve genelde çok daha yüksek performanslar sunuyor. AMD, her ne kadar GTX 1650 Max-Q’den düşük performanslar sunsa da RDNA 2 entegre GPU’larının oldukça başarılı olduğunu gösteriyor.

Deathloop, Back 4 Blood, Call of Duty Vanguard, Red Dead Redemption II, Assassin’s Creed Valhalla ve Cyberpunk 2007 gibi oyunlar, 1080p çözünürlükte ve düşük kaliteli ön ayarlarda test edildi. Radeon 680M, birçok oyunda GTX 1650 Max-Q modeline yaklaşmış görünüyor.

AMD, FSR ve RSR teknolojileri aktif edildiğinde Radeon 680M’nin çok daha yüksek performanslar sunabildiğini gösteriyor. Hatta oyunların tümünde GTX 1650 Max-Q’ya fark attığını söylesek yeridir.

Ryzen 6000 ‘Rembrandt’ Platformu

Öte taraftan ışın izleme teknolojisinin AMD’nin mobil platformlarına dahil olduğunu belirtelim. Ek olarak AMD, USB4, HDMI 2.1, DisplayPort 2, WiFi 6E, Bluetooth LE 5.2 DisplayPort 2 ve AV1 medya kodlama desteğinin yanı sıra PCI Express Gen 4 ve DDR5/LPDDR5 desteğiyle birlikte gelişmiş bağlantı teknolojileri sunduğundan bahsediyor.

PCle 4.0 ve USB4, dahili ve harici cihazlara yönelik potansiyel bant genişliğini iki katına çıkarıyor. USB 4 bildiğiniz gibi 40 Gbps’ye kadar veri aktarım hızına sahip. Ryzen mobil işlemcili dizüstü bilgisayarlar ayrıca LPDDR5 ile 6400 MHz ve DDR5 ile 4800 MHz belleklerle güç kazanacak.

USB4 doğrudan çipe entegre edildi bu nedenle harici çip gerekmiyor. WLAN bağlantısında ise harici bir modül kullanılmaya devam ediyor. Ek olarak, 5G LTE modemler gibi diğer bağlantı seçenekleri de PCIe veri yolunu kapatacak, yani harici bir çip kullanacaklar. Bu arada, Thunderbolt 4 sertifikası dizüstü bilgisayar modeli bazında kullanılacak, bu nedenle tüm sistemler sertifikalandırılmayacak.

AMD ayrıca yapay zeka gürültü engelleme teknolojisini kullandı. Bu teknoloji Realtek ile kurulan ortaklıkla birlikte geliştirildi ve yine tüm sistemlerde destek sunulmuyor. Ancak AMD, gürültü ve yankı giderme için Realtek’in önceden eğitilmiş sinir ağını kullanmakta. Bu sinir ağı, şirketin GPU destekli alternatiflerden çok daha az güç kullandığını iddia ettiği Ryzen 6000’in DSP’sinde çalışıyor.

Şirketin en son teknolojileri destekleme çalışmaları devam ediyor ve Panel Self Refresh-Self Update (PSR-SU) gibi yeni özellikler için destek eklendi. Bu teknoloji, ekranın yalnızca yenilemeler arasında değişen bölümlerini güncelleyerek ekranın güç tasarrufu yapmasına olanak tanıyor ve bu da güç tasarrufu sağlıyor. AMD ek olarak daha hızlı, daha ayrıntılı voltaj besleme kontrolü sağlayan bir SVI3 regülatörüne geçti.

Microsoft Pluton

Bugün çoğu bilgisayar Güvenilir Platform Modülü (TPM) adı verilen ve CPU’dan ayrı bulunan bir çipe güveniyor. TPM, sistemin bütünlüğünü doğrulayan anahtarların ve ölçümlerin güvenli bir şekilde saklanmasına yardımcı olmak için kullanılan bir donanım bileşeni. TPM’ler Windows’ta 10 yılı aşkın süredir desteklenmekte ve Windows Hello ile BitLocker gibi birçok kritik teknolojiye güç sağlamakta.

TPM yongası kritik güvenlik görevlerini yerine getirirken, saldırganlar da özellikle geçici olarak bir PC’ye fiziksel erişim sağlayabileceği durumlarda TPM’ye saldırmak için yöntemler geliştirmeye başladılar. Karmaşık saldırı teknikleri tipik olarak bir veri yolu arabirimi olan CPU ve TPM arasındaki iletişim kanalını hedefliyor. Bu veri yolu arabirimi ana CPU ve güvenlik işlemcisi arasında bilgi paylaşma yeteneği sağlıyor, ancak aynı zamanda saldırganların fiziksel bir saldırı kullanarak aktarım halindeki bilgileri çalması veya değiştirmesi için bir fırsat veriyor.

Pluton tasarımı, güvenlik ekosistemini CPU üzerine kurarak bu iletişim kanalının saldırıya uğrama potansiyelini ortadan kaldırıyor. Pluton mimarisini kullanan Windows PC’ler ilk olarak mevcut TPM özellikleri ve API’lerle çalışan bir TPM’i taklit edecek ve bu da müşterilerin BitLocker, System Guard gibi TPM’ye dayanan Windows özellikleri için gelişmiş güvenlikten anında yararlanma imkanı tanıyacak.

Sistem Yazılımı

AMD’nin yeni firmware tabanlı güç profili, kullanıcı için optimum performans, güç, termal ve akustik (PPTA) dengesi sağlamak için kullanıcı etkinliğine dinamik olarak uyum sağlıyor. Bu yaklaşım, Balanced, High Performance ve Silent gibi Windows güç planlarının standart yaklaşımından tamamen farklı. Bunun yerine, sürücü ve güç yönetimi firmware’ında bulunan uyarlanabilir bir algoritma kullanılıyor.

Bu Power Management Framework (PMF) algoritması, anında her iş yükünde PPTA’yı özelleştirmek için insan varlığı algılama, sıcaklıklar, SoC vb. gibi bir dizi girdiden gelen verileri analiz ediyor. Ayrıca Windows güç bölümünü veya OEM yazılımını kullanarak tercih ettiğiniz profil türü için genel tercihinizi belirleyebilirsiniz. Bu özellik tüm Ryzen 6000 destekli cihazlarda standart olmayacak ve üretici isteğe bağlı olarak etkinleştirebilecek.

Ryzen 6000 Serisi Özeti

• Grafik Performansı: Önceki nesle kıyasla gerçek dünya oyun performansında ~%100 grafik performansı gelişimi.
• Performans Ölçekleme: AMD Ryzen 6000 U-Serisi İşlemciler artık 15W ile sınırlı değil ve 28W’ye uzanan TDP ile %36’ya varan ciddi bir performans artışı getiriyor.
• Yeni Platform Özellikleri: USB4, HDMI 2.1, DisplayPort 2, WiFi 6E, Bluetooth LE 5.2 DisplayPort 2, DDR5/LPDDR5, PCIe 4.0 ve daha fazlası.
• Derin Mühendislik Ortakları: Ortak tasarımlarla birleştirilmiş AMD tasarım metodolojileri, pazara 200’den fazla premium platform getiriyor.
• Daha Fazla Pil Ömrü: Mikromimari güncellemeleriyle birleştirilmiş rafine 6nm işlem, üstün pil ömrü sunuyor.
• Microsoft Pluton Güvenlik Sistemi: Gelişmiş Windows 11 güvenlik özelliklerini tam olarak destekleyen ilk x86 işlemci.