Western Digital’in PC ve konsol oyuncuları için tasarladığı PCI Express 4.0 destekli NVMe SSD’si WD Black SN850 dört hatlı PCI Express 4.0 arayüzünü kullanan, 96-katman TLC 3D NAND flash yonga ihtiva eden bir SSD. M.2 2280 standardındaki (80mm uzunluk, 22mm genişlik) SSD’nin tasarımı bazı kullanıcılar tarafından “çubuk” olarak adlandırılıyor. NVMe 1.4 protokolünü kullanan ürün, Western Digital’in kendi geliştirdiği WD G2 (SanDisk 20-82-10035-A1) kontrolcü ile geliyor.
- WD Black SN850 güncel fiyatı için tıklayın.
Soğutuculu veya Soğutucusuz
SN850, soğutuculu veya soğutucusuz olarak iki farklı şekilde satın alınabiliyor. Teste gelen modelin üstünde bir soğutucu mevcuttu. Bu bağlamda monte ederken anakartımızın kendi SSD soğutucusunu söktük.
Peki neden iki farklı sürüm var? Aslında sebebi basit. Masaüstü ve PS5 için SSD tercih edecekseniz soğutuculu fakat laptop için alacaksanız soğutucusuz modelleri tercih etmeniz gerekiyor zira laptop kapağının altına SSD’nin soğutucusu ile sığması mümkün değil.
SN850 PS5 ile Uyumlu mu?
SN850’nin endüstriyel soğutucusu çok şık ve nispeten düşük bir profile sahip. Peki PlayStation 5 ile uyumlu mu? Daha önce PS5’e soğutucusu Sony tarafından açıklanan standarda uymayan bir SSD takmıştık. WD Black SN850 ise daha düşük profil soğutucusu ile PS5 SSD yuvasındaki kapağın geri takılmasına engel olmuyor. Yani ürün PlayStation 5 ile tamamen uyumlu.
Yine de belirtelim: Kapağı geri takmak zorunda değilsiniz ve bu da konsol için bir sorun teşkil etmiyor. Konsolun M.2 yuvasının 11.25 mm’ye kadar toplam boşluğa izin verdiğini ve WD’nin katı hal sürücüsünün ısı bloğunun da yaklaşık 8.8 mm yüksekliğinde olduğunu belirtelim.
Western Digital Dashboard Uygulaması
Western Digital Dashboard, kullanıcı dostu bir grafik arayüz ile Windows işletim sistemlerinde Western Digital sürücülerin en yüksek performansını korumalarına yardımcı olan bir uygulama. Yazılım, disk analizi (disk modeli, kapasite, Firmware sürümü ve SMART dahil) ve Firmware güncellemeleri için araçlar içeriyor.
Biz de testlerimize başlamadan önce her zaman SSD’lerin Firmware güncellemelerini yapıyoruz. WDBlack SN850 için de bir Firmware güncellemesi mevcuttu ve bunu da kolayca yazılım üzerinden gerçekleştirdik. SN850’nin ayrıca bir de RGB aydınlatması var ve bunu da yine WD Dashboard ile kontrol edebiliyorsunuz.
Fiyat ve Kapasite Seçenekleri
| Kapasite | Fiyat | TBW Değer | Max. Hız (Okuma/Yazma) |
|---|---|---|---|
| Soğutuculu | |||
| 500GB | $169.99 | 300 | 7,000MBps / 4,100MBps |
| 1TB | $249.99 | 600 | 7,000MBps / 5,300MBps |
| 2TB | $449.99 | 1200 | 7,000MBps / 5,100MBps |
| Soğutucusuz | |||
| 500GB | $129.99 | 300 | 7,000MBps / 4,100MBps |
| 1TB | $189.99 | 600 | 7,000MBps / 5,300MBps |
| 2TB | $389.99 | 1200 | 7,000MBps / 5,100MBps |
SN850’nin liste fiyatı, soğutucularla donatılmış diğer yüksek performanslı PCI Express 4 sürücülerle karşılaştırıldığında üst sınıra yakın. MSI Spatium M480, 1 TB için gigabayt başına 23 sent ve 2 TB için 22 sent talep ederken, ADATA Gammix S70 hem 1 TB hem de 2 TB kapasitelerde GB başına 20 sent istiyor. ADATA Gammix S70 Blade, hem 1TB hem de 2TB sürümleri için gigabayt başına 16 sentle kağıt üstünde en iyi F/P oranını sunuyor. TeamGroup T-Force Cardea Zero Z44Q ise GB başına sadece 13 sent (2 TB), ancak QLC tabanlı belleğe sahip bir sürücü olarak düşük dayanıklılığa sahip ve hızı da orta seviyede.
SN850 Ne Kadar Dayanıklı?
WD Black SN850 için yazılan terabayt (TBW) dayanıklılık derecelendirmeleri, TLC tabanlı bir sürücü için ortalama değerde. Crucial P5 Plus, 1 TB modeli için 600 TBW ve 2 TB sürücüsü için 1.200 TBW değeri sunuyor. 1 TB Samsung SSD 980 Pro da 600 TBW olarak derecelendiriliyor. Kingston KC3000, 1 TB sürümü için 800 TBW ve 2 TB için 1.600 TBW olarak biraz daha yüksek bir değere sahip.
Birkaç PCIe 4.0 sürücüsü daha da yüksek dayanıklılık oranları sunuyor; Corsair Force MP600 Serisi ve Silicon Power US70, 1 TB için 1.800 TBW ve 2 TB için 3.600 TBW olarak derecelendiriliyor. Mushkin Delta ve Sabrent Rocket Q4 gibi QLC tabanlı diskler, 1 TB için yalnızca 200 TBW, 2 TB için 400 TBW ve 4 TB için de 800 TBW vaat ediyor.
“Yazılan terabayt” spesifikasyonu, üreticinin bazı hücreler arızalanmaya ve hizmet dışı kalmaya başlamadan önce bir sürücüye ne kadar veri yazılabileceğine ilişkin tahmini bir değerdir. (TBW, SN850’de olduğu gibi kapasite ile 1:1 ölçeklenme eğiliminde.) WD’nin garantisi, hangisi önce gerçekleşirse: Sürücü beş yıl veya veri yazmada nominal TBW rakamına ulaşana kadar. Öte yandan yaptığımız testlerde SSD’lerin rahatlıkla bu değerlerin 10 kat üstüne çıktığını gördük. Tabi üç ayda bozulan modeller de oldu.
WD SN850 Test Sonuçları
SN850’yi hem sentetik hem de gerçek dünya koşullarında test ettik. İlk testimiz olan CrystalDiskMark’ta SN850 6903 MB/s gibi muazzam bir ardışık okuma değerine ulaşırken ardışık yazmada da 5300 MB/s değeri elde etti.
AS SSD’de 5980 MB/s ardışık okuma ve 5467 MB/s de ardışık yazma değerine ulaştık. SSD bu testte 0.016ms erişim süresi ortaya koydu.
Eğer G/Ç ağırlıklı işler yapacaksanız SN850, 4KB 64 Thread testinde 726.335 okuma ve 721.603 yazma IO değerleri elde etti ki bu değerlerin gayet iyi olduğunu söyleyebiliriz.
ISO, Program ve Oyun Kopyalama
Daha gerçekçi sonuçlar için AS SSD içinde ISO, program ve oyun kopyalama testleri mevcut. İşte sırasıyla sonuçlar:
- ISO: 1847 MB/s
- Program: 510 MB/s
- Oyun: 1398 MB/s
ATTO Disk Benchmark ile test ettiğimizde saniyede 4.83 GB yazma ve 6.58 GB okuma değerlerini gördük.
SN850 tercih edebilecek kullanılar arasında içerik üreticiler de yer alıyor. Bugün artık kameraların RAW video dosyaları devasa boyutlar kaplıyor. Bunlarla çalışmak için de yüksek hızlı SSD’ler gerekiyor. SSD’lerin video dosyaları ile çalışırken sunacağı performansı test etmek için AJA System Test kullanıyoruz. İlk testte 5K çözünürlükte 10 Bit YUV video ile çalışma hızına bakıyoruz ve 5361 MB/s yazma, 6201 MB/s de okuma sonucu elde ediyoruz.
Bir sonraki testte dosya boyutu 64 GB yapıyoruz. Yine 5K çözünürlük fakat ProRes 4444 (XQ) codec seçiyoruz. Bu testte de 5464 MB/s yazma ve 6030 MB/s okuma değeri elde ediyoruz.
Peki WD Black SN850 bu değerleri ne kadar sürdürebiliyor? Asıl soru bu. Bunu test etmek için de SSD’yi 10 dakikadan uzun süren bir test maratonuna sokuyoruz. Testin sonunda 2000 MB/s yazma ve 3000 MB/s okuma değerleri elde ediyoruz. SSD sıcaklığı bu esnada 84 dereceye ulaşıyor. 84 tabii ki yüksek bir değer. Bu bağlamda SSD’yi sürekli yük altında kullanacaksanız monte ediliği alanda daha iyi bir hava sirkülasyonu olduğundan emin olun. Öte yandan bu durum normal kullanımda ortaya çıkmıyor. SSD bir süre sonra 61 dereceye kadar geriledi. Bu da nispeten yüksek bir sıcaklık olsa da sorun teşkil etmiyor.
SSD’de gerçek dünya kopyalama testi de yaptık. Burada da 120 GB boyutundaki RDR2’yi 970 EVO Plus SSD’den SN850’ye kopyaladık. 53 saniye süren işlem boyunca SSD stabil olarak 2 GB/s üzerinde yazma hızı sunmayı başardı.
Sonuç
Sabit disklerin aksine SSD piyasasında maalesef merdivenaltı olarak bile tabir edebileceğimiz ürünler var. Firmware güncellemesi almayan, yazılımı olmayan modelleri piyasada bulmak mümkün ama söz konusu veri olunca güven en önemli faktörlerden biri haline geliyor.
Piyasada yine PCIe 4.0 destekli Corsair MP600 Core modeli mevcut fakat o SSD’nin daha kısa ömürlü QLC NAND kullandığını belirtmekte fayda var. SN850 daha çok üst segmentteki 980 PRO gibi modeller ile yarışıyor ki burada da 980 PRO karşımıza çıkıyor. Her ne kadar soğutuculu 980 PRO, 2940 TL’ye satılsa da okuma ve yazmada 6903 MB/s ve 5300 MB/s değerlerini sunan SN850’nin yanına yaklaşamıyor. Öte yandan MSI’ın daha önce incelediğimiz Spatium M480 modeli daha yüksek hızları 450 TL daha ucuza sunabiliyor. Tabii MSI’ın SSD konusunda ne kadar tecrübeli olduğu tartışılır. Daha da önemlisi, MSI’ın bir SSD kontrol yazılımı mevcut değil.
Bir başka alternatif de Gigabyte Aorus 7000S GP-AG70S1TB modeli. Bu SSD de 3050 TL’ye bulunabiliyor fakat ardışık okuma IOPS değerinde ve AS SSD ardışık yazma testinde SN 850’nin gerisinde kalabiliyor.
Sonuç olarak eğer gerçekten yüksek hızlara ve IO performansına ihtiyacınız varsa yaklaşık 3250 TL’ye satılan soğutuculu WD SN850 Black iyi bir tercih olabilir.
