2 Ekim 2020’de Crucial P5 modelini test etmeye başlamıştık. Bugün test nihayet bitti ve SSD’nin gerçek ömrünü görmüş olduk.
Öncelikle SSD’nin aslında geçen yıl ömrünü doldurduğunu belirtelim. Fakat araya giren taşına süreci vb. olaylarda dolayı ancak video çekecek vakti bulabildik. Crucial P5 ile ilgili son paylaştığımız güncelleme Şubat 2021’de idi. O tarihten sonra neler olduğuna adım adım bakalım:
- 12 Mart 2021: SSD’ye 3.476.772 GB veri yazmışız.
- Okuma hızı 1793 MB/s
- Yazma hızı: 1644 MB/s
- 9 Nisan 2021: SSD’ye 3.930.228 GB veri yazmışız.
- Okuma hızı 1795 MB/s
- Yazma hızı: 1646 MB/s
- 30 Nisan 2021: SSD’ye 4.427.570 GB veri yazmışız.
- Okuma hızı 1797 MB/s
- Yazma hızı: 1655 MB/s
- 7 Mayıs 2021: SSD’ye 4.543.116 GB veri yazmışız.
- Okuma hızı 1731 MB/s
- Yazma hızı: 1657 MB/s
- 7 Haziran 2021: SSD’ye 5.243.203 GB veri yazmışız.
- Okuma hızı 1792 MB/s
- Yazma hızı: 1657 MB/s
- 29 Haziran 2021: SSD’ye 5.738.116 GB veri yazmışız.
- 2 Temmuz 2021: SSD’ye 5.817.839 GB veri yazmışız.
SSD öldüğünde ne kadar veri yazmıştık?
Öncelikle SSD halen daha yaşıyor fakat veri yazamıyorsunuz. P5 salt okunur moda geçene kadar toplamda 6.762.201 GB veri yazmışız. Bu da 6.449 TB veri anlamına geliyor. Crucial bu SSD için 300 TB yazma ömrü vaadetmişti. Bu durumda yazma ömrünün tam 21.4 katına çıktığımızı söyleyebiliriz. Üstelik buna rağmen SSD’deki verilerimiz çöpe gitmedi, sadece salt okunur hale geldi. Yani artık SSD kendini tamamen yazmaya karşı kapadı.
Bu süre zarfında SSD takılı sistemimiz doğal veya elektrik kesintileri vasıtası ile toplamda 106 kez yeniden başlamış. SSD ise bu sistemde 15.007 saat, yani 1 yıl 260 gün aktif olarak çalışmış.
Bu arada belirtelim: SSD videoda PCIe 2.0 x4 ile bağlı gözüküyor lakin durum tam olarak böyle değil. Bütün testler PCIe 3.0 x4 modunda yapıldı. Test bittikten sonra sisteme Ryzen 5 5500 taktık ve bu işlemci içindeki PCIe hat sayısı az olduğundan böyle bir durum oldu. Yani okuma/yazma performansı PCIe 2.0 yüzünden değil, SSD’nin yıpranmasından dolayı düştü.
Crucial Yazılımı Ne Diyor?
Crucial’ın Storage Executive Tool aracı ile baktığımızda üç bilgi görüyoruz:
- Low Unused Spare Blocks: SSD’lerde bozulan bloklara karşın yedek bloklar yer alır. Çok sayıda SSD hücresi ölünce yedek blok sayısı biter ve SSD de doğal olarak kendini yazmaya kapatır.
- Attention! Drive is in Panic State!: SSD artık bütün yedek bloklar bittiğinden dolayı panik durumuna geçmiş.
- Write Protect Mode: SSD artık yazma korumalı modda. Yani artık SSD’den ancak veri okuyabilirsiniz. Veri yazamazsınız.
S.M.A.R.T. kısmına baktığımızda bizi çok daha detaylı bilgiler karşılıyor. Bunlardan bazılarına göz atalım:
- Available Spare Blocks: 0. SSD’nin artık yedek bloğu kalmamış durumda.
- Unsafe Shutdowns Counts: Elektrik kesintisini ya da beklenmeyen kapanmaları temsil ediyor. SSD tam 64 defa güvenli olmayan şekilde kapanmış
- Warning Temperature Time: SSD’nin uyarı vermesini gerektirecek sıcaklık. SSD bu değere hiç ulaşmamış. Bu değeri Warning Temperature Threshold kısmında 78C derece olarak görebiliyoruz.
- Grown Bad Block Count: Burada bozuk blok sayısını görüyoruz. 1133 fazla bir akam değil fakat üretici bu aşamadan sonra veri güvenliği için SSD’yi kapatıyor.
Sonuç olarak bu testle birlikte ilk defa SSD’lerin ömrünün kısa olduğu iddialarını tamamen tarihe gömdük diyebiliriz. Crucial P5, yazma ömrünün 21 katına çıktı ve buna rağmen ölmedi, sadece bitkisel hayata girdi.
Sık Sorulan Sorular
- Hangi yazılım ile SSD ömrüne bakılır?
- En iyi yazılım SSD’nin kendi aracıdır ki bunu üreticinin sitesinden indirebilirsiniz. Üçüncü parti yazılım olarak ise CrystalDiskInfo kullanabilirsiniz.
- SSD ömrü nasıl 1 yılda doluyor?
- 7/24 veri yazınca doluyor. Normal kullanımda 5 yılda bile dolduramazsınız. Örneğin sistemdeki ana SSD’ye 2 yıldır sadece 63535 GB veri yazmışız.
- Yazılımda PB yazıyor, neden TB diyorsunuz?
- 6 Milyon GB 6000 TB ediyor. Ya da 6.4 PB.
- Bu SSD şimdi tamamen çöpe mi atılacak, yani ne olacak?
- Evet, SSD ömrünü doldurdu ve bu SSD’ye veri yazmak artık güvenli değil. Bu bağlamda müzelik oldu diyebiliriz.
- Kendini koruma moda alan SSD’nin hiç bir şekilde yeniden hayata döndürülemiyor mu? Sonuçta fiziksel bir hasar yok ortada.
- Fiziksel bir hasar var. NAND yongalarının içerisindeki bazı nloklar fiziksel olarak öldü.
- Normal bir kullanıcı için kaç yıla tekabül eder?
- Sistemdeki SSD’ye 63535 GB veri yazmışız. Şimdi bunu güne vuralım:
- Günden yakalşık 90 GB ediyor.
- 6762201 GB veriye ulaşmak için 75.135 gün gerekiyor ki bu da 205 yıl ediyor.
