Dublex ya da tripleks gibi çok katlı veya tek katlı ama geniş ve çok odalı evlere gigabit hızlara kadar internet yaymak için düşünülmüş bir mesh sistem olan Tp-Link Deco XE75’i inceliyoruz.
Kutu İçeriği
3’lü kitini incelediğimiz üründe Tp-Link’in birçok mesh ürününde olduğu gibi silindirik ünite tasarımına gidilmiş.
Her ünitenin arkasında 3’lü gigabit yuva bulunuyor. 
Bunlar hem WAN hem de LAN olarak kullanılabiliyor.
Kutudan çıkan adaptörler 18W’lık ve bu da 3 ünitenin pik güç kullanımında toplam 54W tüketecekleri anlamına geliyor. Üründeki tek LED gösterge alt kısımda bulunuyor. Sarı ışık ünitenin boot olduğunu, yanıp sönen mavi ışık kuruluma hazır olduğunu, yeşil ışık da internetin bağlı olduğunu belirtiyor. Uygulama altından bu ışığı kapatabiliyor ya da uyku moduna alıp gece kapanmasını sağlayabiliyoruz.
Kutudan bir de yassı ağ kablosu çıkıyor.
Kablosuz Ağ Özellikleri
3 adet WI-FI ağı yayınlayabilen Triband bir mesh sistem bu ve bu ağlar sırasıyla 574Mbps 2.4Ghz, 2402Mbps 5Ghz ve 2402Mbps 6Ghz. 5Ghz ve 6Ghz ağlarda 160Mhz kanal kullanılabiliyor.
Kurulum Uygulaması
Kurulum için Android ve iOS cihazlarda çalışabilen Deco uygulamasını kullanıyoruz.
Deco Google Play indirme linki
Ayrıca bu uygulama kurulum sonrası ağımızı yönetmemiz için pek çok faydalı araç sunuyor.
WI-FI 6E nedir?
Deco XE75 Tp-Link’in diğer mesh sistemlerinden önemli bir farkla ayrılıyor. Yeni WI-FI6E standardını destekliyor. Gelin hatırlayalım 6E’nin 6’ya göre farkını. Bu standart bize 6Ghz frekansının kilidini açıyor. Günümüzde hem 2.4Ghz hem de 5Ghz frekans aralıkları yeterince kalabalık hale geldi ve 8K’ya kadar video aktarım gibi çok yüksek hızlara ihtiyaç duyan kullanım senaryolarında WI-FI6E, diğer frekanslara göre nispeten boş olan bu 6Ghz aralığını kullanıyor ve kablosuz ağınızda daha az parazitle karşılaşıyorsunuz.
5Ghz frekansı hem WI-FI5 hem de 6’da kullanıldığı için pek çok eski ve yavaş cihaza da hizmet vermek durumunda. Ancak 6Ghz frekans sadece WI-FI6E’ye özel ve sadece en güncel cihazlar bundan faydalanabiliyor. Dolayısıyla ağdaki en yavaş cihaza göre bağlantı hızının düşürülmesi gibi durumları bu frekansta yaşamıyorsunuz.
Son olarak tüm 6Ghz frekanslar için WPA3 güvenlik standardı zorunlu tutularak bu ağların daha güvenli kılınması sağlanmış.
6GHz Backhaul
Aranızdan bazıları bunu küçük bir kazanım için gereksiz masraf gibi düşünebilir. Özellikle de hali hazırda üst seviye bir WI-FI6 mesh sisteminiz varsa ve evinizdeki birçok cihaz sadece WI-FI6’ya kadar destek veriyorsa. 
Çünkü WI-FI6 uyumlu cihazlar 6E’nin sunduğu 6Ghz frekanslara bağlanamıyorlar. Ancak Deco XE75 bunun gibi durumlar için 6Ghz’den çok akıllı bir şekilde faydanalabiliyor. Söz konusu 6Ghz bağlantıyı sadece Mesh ünitelerinin kendi aralarında yüksek haberleşmesi için rezerve edebiliyorsunuz ve böylelikle 2.4Ghz ve 5Ghz ağlar tam performansta çalışmaya devam ediyor. Tp-Link buna 6Ghz backhaul diyor.
Bu özellik, eğer henüz elinizde 6E destekli bir cihaz yoksa ama yine de gigabit fiber gibi yüksek hızda bağlantılarınız varsa ve bu internetin sunduğu yüksek hızları evinize veya ofisinize dağıtmak istiyorsanız çok kullanışlı.
Dediğimiz gibi, hali hazırda Deco X50 veya X60 gibi üst seviye bir WI-FI6 mesh sisteminiz varsa Deco XE75’un sunduğu extra 6Ghz band ağınızda geceyle gündüz kadar bariz bir fark yaratmıyor ve WI-FI6 bugün pek çok iş için hala yeterli. Ancak geniş yaşam alanınıza ya da ofisinize bir ağ çözümü alma arifesindeyseniz. Geleceğe yatırım anlamında da WI-FI6E destekli güncel bir mesh sistemi edinmenizi Technopat olarak tavsiye ederiz.
WI-FI 6E’nin Yaygınlaşması
Her geçen gün daha çok cihazın WI-FI6E desteğiyle geldiğini görüyoruz. Örneğin Samsung S22 Ultra ve Xiaomi 11 Ultra gibi amiral gemisi akıllı telefonlarda bu destek hali hazırda mevcut.
Masaüstü bilgisayarda anakart üreticilerinin dahili WI-FI çözümlerine baktığımızda güncel modellerin WI-FI6E desteğiyle geldiğini görüyoruz.
Dizüstü bilgisayarlara baktığımızda Emin’in incelediği ve videosunu kanalımızda bulabileceğiniz Huawei Matebook X Pro da WI-FI6E desteğine sahip bilgisayarlar arasında.
Gelecekte çok daha fazla cihazın bu destekle geleceğini ve standardın yaygınlaşacağını tahmin etmek zor değil. Bugün sadece üst seviye ve amiral gemisi cihazlarda görsek de birkaç yıla kalmaz orta seviye cihazlara da Wi-Fi 6E desteğinin ineceğini düşünüyorum ben.
6GHz’in menzili
6Ghz’in belki bir götürüsü 5Ghz’e göre menzili bir miktar daha düşük ancak fark 2.4Ghz ile 5Ghz arasındaki kadar büyük değil. 400 metrekarelik ofisimizde yaptığımız menzil testlerinde 3 üniteli Deco XE75 kitinin yettiğini gördük. Testlerde 6Ghz frekansı backhaul modunda çalıştırdık ve üniteleri ofise dağıttık. Wi-Fi 6 destekli akıllı telefonumuzda hareket halindeyken Wi-Fi sinyal kalitesini ölçtük. Tam iki ünitenin arasındayken sinyal yer yer düşse de diğer üniteye yaklaştığımızda hemen toparladı. Ofisin hiçbir yerinde sinyal tamamen kopmadı ve %40’ın altına düşmedi.
Konumlandırma
Bu noktada üniteleri nasıl ve nereye konumlandırdığınız da önemli. Duvarın bitişiğine değil de daha çok çevresi açık noktalara koymak daha iyi sinyal iletimi sağlıyor. 
Benim telefonumdan mı kaynaklanıyor yoksa Deco’lardan mı emin değilim ama farkettiğim birşey de üniteler arası geçişte biraz inatçı. Sinyal kalitesi %45’in altına inene kadar bekliyor. Ancak ondan sonra yakındaki üniteye geçiş yapıyor. Örneğin bağlı olduğunuz ünite ile çekim kalitesi %60’taysa diğer Deco ünitesinin 2cm yanına yaklaştırsanız dahi bağlanmıyor.
Sonuç
Wi-Fi6E yeni bir teknoloji ve her yeni tüketici elektroniği ürününde olduğu gibi güncel teknolojiye erken geçiş yaptığınızda maliyet artıyor. Deco XE75’in fiyatı benzer özelikteki Wi-Fi 6 destekli Mesh sistemlere göre daha fazla. Ödediğiniz bu extra karşılığında 6GHz bandını kullanabilen, geleceğe dönük bir yatırım yapmış oluyorsunuz ve uzunca yıllar size hizmet edecek bir ürüne kavuşuyorsunuz. Bu sayede yeni akıllı telefonlarınızı, dizüstü bilgisayarlarınızı ve oyun konsollarınızın kablosuz ağ özelliklerini desteklemediği için performansının düşmesi gibi sorunları çok uzun bir süre yaşamayacağınız ortada.
