AMD Radeon RX 7900 Serisi Tanıtıldı! İşte Fiyatı ve Özellikleri

NVIDIA’nın karşısına bir kez daha çıkan AMD, uzun bekleyişin ardından “Together We Advanced Gaming” etkinliğiyle birlikte Radeon RX 7000 serisi ekran kartlarını duyurdu. Bugüne kadar kırmızılıların kartları hakkında birçok şey yazıp çizdik. Genel olarak baktığımızda ise neredeyse tüm bilgiler geçmişteki sızıntılarla örtüşüyor diyebiliriz.

İlk etapta Radeon RX 7000 serisine ait iki ekran kartı piyasaya çıkıyor: Radeon RX 7900 XT ve Radeon RX 7900 XTX. Tıpkı NVIDIA gibi, rakibi AMD de ilk olarak yüksek performans sunan segmente odaklanmış. Zaman içinde RX 7800 ve RX 7700 serisi kartlar da gelecektir, ancak daha uygun fiyatlı kartlar için henüz bir haber yok.

RDNA 3 mimarisi, bir ana GCD (Graphics Compute Die) ve altı adede kadar MCD (Memory Cache Die) ile yongaları kullanacak. Bunun yanında, önceki nesle kıyasla daha fazla Hesaplama Birimi ve daha fazla GPU çekirdeği dahil olmak üzere mimaride pek çok temel değişiklik var.

Infinity Cache önbellek teknolojisinden ışın izleme çekirdeklerine, mimari geliştirmelerden medya yeteneklerine kadar birçok alanda gelişim söz konusu. Tüm bunların yanı sıra dikkat çeken iki nokta var. Yeni nesil grafik kartlarının güç tüketimi eski nesle göre neredeyse hiç artmamış. Daha da önemlisi, fiyatlar RX 6000 serisiyle kıyaslandığında 100 dolar daha ucuz.

AMD RDNA 3 Mimarisi

Enerji Verimliliği

Sürekli güç tüketimi üzerinde duran AMD, yeni mimarisiyle performans başına watt konusunda liderliğini pekiştirdiğini söylüyor. RDNA mimarisinden RDNA 2’ye geçişte %54’lük verimlilik sağlanmıştı. Çip tasarımcısı RDNA 3 mimarisinde de aynı şekilde nesilden nesle %54’e varan verimlilik oranına ulaştığını iddia ediyor.

Örnek olarak RX 6900 XT’ye bakacak olursanız, 1440p ultra’da önceki nesil RX 5700 XT’nin performansını ikiye katlıyor. Bu süreçte RX 5700 XT 214W güç tüketirken RX 6900 XT 308W tüketiyor. Bu da verimlilikte %38’lik bir iyileşme anlamına geliyor. Ancak şirketin “%54’e kadar” ifadesini kullandığının altını çizelim. Başka bir deyişle, GPU modeline, oyununa ve test ortamına göre seviyeler değişebilir.

Peki AMD verimliliği artırmaya nasıl devam ediyor? Önceki nesil TSMC 7nm (7N) sürecinden 5nm’ye (N5) geçiş yapıldı. Bununla birlikte mimari güncellemeler de AMD’ye yardımcı oluyor.

Çok Yongalı Tasarım ve RDNA 3 Mimarisi

RDNA 3 mimarisine baktığımızda yapılan geliştirmeler bizi heyecanlandırıyor. Her şeyden önce, AMD mühendisleri Navi 3X grafik işlemcilerini çok yongalı bir tasarım üzerine (chiplet olarak anılıyor) oturtmuş. Böylelikle chiplet tasarımı ilk olarak tüketici GPU’larında uygulanmış oldu.

Basitle özetlemek gerekirse, GPU içerisindeki bileşenler 6 ayrı MCD kalıbı (Memory Chiplet Die) ve tek bir GCD kalıbında (Graphics Chiplet Die) birleşiyor. GCD’ler TSMC 5nm teknolojisiyle, MCD’ler ise TSMC 6nm işlem teknolojisiyle tasarlandı. Tam olarak aynı olmasa da Ryzen işlemcilerdekine benzer şekilde chiplet yaklaşımı benimsenmiş.

5nm üretim teknolojisine geçişle birlikte bilgi işlem birimleri de çok daha verimli hale geldi. Kırmızı ekip, bu sayede mm2 başına %165 oranında daha fazla transistör entegre etmeyi başardı.

Yeni RDNA 3 birleşik Hesaplama Birimi’nde 64 adet çift çıkışlı (dual-issue) Akış İşlemcisi (GPU gölgelendiricileri) bulunuyor. Bu RDNA 2 mimarisine kıyasla iki katlık bir fark demek. AMD, her SIMD birimine farklı iş yükleri gönderebiliyor veya her ikisinin de aynı komut türü üzerinde çalışmasını sağlayabiliyor. AMD’nin notlarında Hesaplama Birimi başına 64 Akış İşlemcisi (SM) kullanıldığını söyleyen bazı detaylar var. ALU’ların sayısı iki katına çıkarken SM sayısının aynı kalması biraz tuhaf. Net bilgiler geldiğinde bu makaleyi güncelleyeceğiz.

GPU gölgelendiricilerini iki katına çıkaran AMD, toplam CU (Hesaplama Birimi) sayısını da 80’den 96’ya çıkardı. Nesilden nesle bir kıyaslama yaparsak, Navi 31’de Navi 21’e kıyasla 2.4 kat daha fazla gölgelendirici kullanılıyor. Ancak buna rağmen güç tüketimi yalnızca %18 oranında arttı.

Yeni Detaylar: Navi 31 GPU Blok Diyagram

Yeni Navi 31 GPU blok şemasını gözler önüne seren bir görsel yakın zamanda paylaşıldı. Navi 31, bir GCD (Graphics Compute Die) ve altı Memory Cache Die (MCD) ile birlikte chiplet tasarımına sahip ilk tüketici odaklı GPU oldu. GCD’nin etrafına dizilen bellek yongaları, büyük L3 önbelleği ile birlikte çift 32 bit bellek kontrolcüsü barındırıyor. Çok daha önemli olan ana grafik yongası TSMC 5nm teknolojisinden yararlanıyor. Önem olarak ikinci sırada yer alan bellek yongaları ise daha ucuz maliyetli TSMC 6nm teknolojisini kullanıyor.

AMD, amiral gemisi GPU’sunun toplamda 96 MB L3 önbelleğe (Infinity Cache olarak da biliniyor) sahip olduğunu doğrulamıştı. Ancak şirket henüz L0, L1 ve L2 önbellek kapasitesi hakkında hiçbir bilgi vermedi. Yeni yayınlanan görselde bunlardan da bahsediliyor:

• L0 – 3 MB – 240% daha yüksek.
• L1 – 3 MB – 300% daha yüksek.
• L2 – 6 MB – 50% daha yüksek.
• L3 (Infinity Cache) – 96 MB – Navi 21’e göre 32 MB daha düşük.

Diyagram, her biri 8 çift Hesaplama Ünitesine (Compute Unit) sahip altılı Shader Engine (Gölgelendirici Motoru) düzenini gözler önüne seriyor. AMD, tasarımlarına çift çıkışlı SIMD ekleyerek işlem verimini iki katına çıkardı, ancak çekirdek sayısı iki katına çıkmadı. Bu nedenle SM (Akış İşlemcisi) sayısı da 6144’de kaldı. Tek duyarlıklı işlem performansı ise 61 TFLOPS’a yükseldi.

Slaytta ayrıca RDNA 3 mimarisinin 3.0 GHz frekansı aşabileceği vurgulanıyor. RDNA 3 mimarili GPU’ların 3.0 GHz bariyerini aşabileceği zaten söyleniyordu. Yeni bilgiler de bu raporları doğrular nitelikte. Söylediğimiz gibi, referans tasarım 2.5 GHz ise kısıtlıydı.

2. Nesil Infinity Cache

AMD, RDNA 2 mimarisinde Infinity Cache önbellek tasarımıyla birlikte hem verimlilik hem bant genişliği açısından büyük bir başarı yakalamıştı. Şirket şimdi becerilerini geliştirerek ikinci nesil Infinity Cache bellek teknolojisine geçiyor. Infinity Cache, 64-bit bellek kontrolcüsüyle birlikte GPU’ya bağlanacak.

İkinci nesil Infinity Cache ne mi getiriyor? GDDR6 bellekler ile birlikte çalışan önbellekler, RDNA 2 mimarisinde bant genişliğini önemli ölçüde artırmıştı. Mimari geliştirmeler ve yeni nesil Infinity Cache teknolojisi sayesinde 2.7 kata kadar artarken toplam 5.3 TB/sn gibi devasa rakamlara çıkıyor.

Işın İzleme (Ray Tracing)

Infinity Cache ile birlikte Işın Hızlandırıcı (Ray Accelerator) birimleri de ikinci nesle geçiş yapıyor. Bu birimlerin sayısı aynı kalmış. Yani tıpkı RDNA 2 mimarisinde olduğu gibi, her İşlem Birimi’nde (Compute Unit) birer Ray Accelerator yer alıyor.

Kırmızı takım, çekirdeklerin ışın izleme senaryolarında 1.5 kat daha fazla ışın üretebilecek kapasiteye ulaştığını belirtiyor. Ayrıca GPU’ya ışın izlemeyle ilgili yeni komut setleri de eklenmiş. Her bir CU’da bir RA olduğunu söylemiştik. AMD’ye göre bu birimler eskisine göre %50 daha performanslı.

Elbette bu konuda bağımsız oyun testlerini beklemek en iyisi. Kırmızılılar her zaman ışın izleme konusunda rakibinin gerisinde kaldı. Görünüşe göre aradaki fark halen devam ediyor zira NVIDIA, RTX 4000 serisiyle hem yapay zeka hem ışın izleme performansını geliştirmişti.

Yapay Zeka Hızlandırıcı

Bildiğiniz gibi ekran kartları artık birçok alanda önemli rol oynuyor. AMD de her bir İşlem Birimi’ne iki adet Yapay Zeka Hızlandırıcı (AI Accelerator) dahil etmiş. Yapay zeka iş yüklerinde verimlilik artarken performansın 2.7 kata kadar arttığı iddia ediliyor.

Ham işlem gücünden emin değiliz, ancak AI hızlandırıcıların hem INT8 hem de BF16 (brain-float 16-bit) işlemlerini desteklediğini biliyoruz. Yani muhtemelen NVIDIA’nın Tensor çekirdeklerine benzer bir yapı var, ancak desteklenen toplam komut seti sayısı aynı değil. Ne olursa olsun, AMD yeni yapay zeka hızlandırıcılarının 2,7 kata kadar iyileştirme sağladığını söylüyor. Hızlandırıcı sayısının artması, daha fazla Hesaplama Ünitesi ve artan verimlilik bir araya gelerek bu performans artışını sağlıyor.

Yeni Medya Motoru

Teknoloji devi, işlem birimlerinin yanı sıra RDNA 3 ile başka alanlarda da önemli iyileştirmeler yaptı. En büyük yeniliklerden biri de AMD Radiance Display Engine, yani temel video çıkışından sorumlu birim.

Buna ek olarak AMD, RDNA 3 GPU’larını DisplayPort 2.1 (temelde DisplayPort 2.0’ın yenilemesi) desteğiyle güncelledi. DP 2.1 desteği ilk olarak Intel Arc ekran kartlarıyla geldi. AMD ise ikinci şirket oldu. Intel şerit başına yalnızca 10 Gbps (UHBR10) ya da toplamda 40 Gbps desteklerken, DisplayPort 2.1 standardı 20 Gbps’ye (UHBR20) ve toplamda 80 Gbps’ye varan hızlar sunabiliyor. AMD de 20 Gbps desteği vermemiş, görünüşe göre 13,5 Gbps (UHBR13,5) ara destek seviyesini tercih etmişler. Böylelikle toplam 54 Gbps bant genişliği sağlanıyor ki bu da DP1.4a’dan elde edebileceğiniz hızın iki katına denk geliyor.

AMD, DSC (Display Stream Compression) özelliğiyle DisplayPort 2.1 bağlantı noktalarını kullanarak 4K monitörde 480 Hz veya 8K monitörde 165 Hz yenileme hızı sunabiliyor. Bir hatırlatma olarak, DisplayPort 2.1 monitör ve TV’lerin 2023’ün başlarında piyasaya çıkması bekleniyor.

Mühendislik ekipleri RDNA 3 ile medya motorunu da elden geçirdi. Navi 31, aynı anda iki 8K60 video akışını tam olarak destekleyebilen çift medya motoruna sahip.

AV1 Desteği

Video motorundaki bir diğer güncelleme ise AV1 desteği; bu da artık üç GPU üreticisinin de AV1 için tam donanım kodlama/kod çözme desteğine sahip olduğu anlamına geliyor. AV1’in benimseme hızı biraz yavaştı, ancak yeni ekran kartlarıyla birlikte AV1’i destekleyecek çeşitli yazılım ve akış hizmetleri göreceğiz. AV1 artık yavaş yavaş H.264’ün yerini alacak.

Video motorları eskisinden daha yüksek saat hızına sahip (ne kadar yüksek olduğu belirsiz) ve AMD, yapay zeka ile geliştirilmiş video kodlama özelliklerinden bahsediyor. Açıkçası detayları bilmiyoruz. Kalite ve performans açısından gelişimi gözlemlemek için testler yapmak gerekecek.

AMD RDNA Mimarileri

AMD Radeon RX 7900 XT ve RX 7900 XTX Özellikleri

Navi 31 GPU’nun iki çeşidi piyasaya çıkıyor. Daha güçlü RX 7900 XTX tam etkinleştirilmiş GCD ve altı MCD kullanırken, RX 7900 XT’de 96 Hesaplama Birimi’nin 84’ü etkinleştirilmiş ve yalnızca beş MCD kullanılıyor. Altıncı MCD teknik olarak hala GPU’da mevcut, ancak ya işlevsel ya da muhtemelen sahte bir kalıp olarak yerinde kalıyor. Son MCD her şekilde devre dışı ve ekstra 4 GB GDDR6 belleğe bağlı olmayacak, bu nedenle altıncı yongayı yeniden etkinleştirmenin hiçbir yolu yok.

AMD’nin sunumunda 61 teraflop’luk hesaplama gücünden bahsediliyor. Normalde bu değer 56.5 teraflop olmalıydı. RDNA 3 mimarisi, verimlilik amacıyla bölümlenmiş frekans hızı alanına sahip. Doku ve render birimleri 2.5 GHz hızda (oyun saati) çalışırken, gölgelendiriciler 2.3 GHz’de çalışıyor. Teraflop değerleri gölgelendirici ile hesaplandığında 56.5 teraflop değeri ortaya çıkmalı, ancak şirket yeni mimarisinde bazı farklı yaklaşımlar benimsemiş.

AMD ayrıca 61 teraflop rakamını elde ettiği oyun saatine göre daha yüksek bir boost saati vaat ediyor. Radeon RX 7900 XT’nin yükseltilmiş saat hızı 2.5 GHz. Ancak gerçek frekans hızının ne kadar yüksek veya ne kadar düşük olduğunu görmek için donanımı çeşitli oyunlarda test etmek gerekecek.

AMD’nin verdiği frekans hızları kafa karıştırıcıydı. Ayrıca sunumda teknik detaylarla ilgili birçok eksik var. Hepsi zamanla ortaya çıkacaktır. Biz şimdilik mevcut verilere bakalım.

AMD Radeon RX 7900 XTX Performansı

RX 7900 XTX teknik olarak ve ham işlem gücü olarak RTX 4090’ın gerisinde. Ayrıca NVIDIA cephesi Tensor çekirdekleriyle çok daha fazla yapay zeka performansına sahip. Ancak oyun performansında durum farklı olabilir, geriye bir dönüş yapalım. RX 6950 XT’nin 1080p ve 1440p çözünürlükte RTX 3090 Ti’ye yaklaştığını, hatta 4K çözünürlükte %5 geride kaldığını unutmayalım. Bu kart rakibinden %40 daha az ham işlem performansına sahipti. RX 7900 XTX kağıt üzerinde RTX 4090’dan %32 daha zayıf görünse de, her şey gerçek dünya performans kıyaslamalarında gün yüzüne çıkacak.

AMD sunumunda genel olarak amiral gemisi Radeon RX 7900 XTX’in performansına odaklandı. Kıyaslamalara rakip amiral gemisi GeForce RTX 4090 konuk olmamış. Bunun yerine geçmiş neslin en güçlü ekran kartı Radeon RX 6950 XT ile karşılaştırmalar yapıldığını görüyoruz. İlk olarak, yapılan çeşitli testlerle birlikte RX 6950 XT’e kıyasla 1.7 kata kadar daha yüksek performans vaat ediliyor.

Dahili AMD testlerinde göre 4K çözünürlükte yapılan oyun testlerini ve elde edilen FPS değerlerini aşağıda görebilirsiniz.

Yine 4K çözünürlükte RX 6950 XT ile yapılan bir kıyaslama daha. Cyberpunk 2077, Dying Light 2 Stay Human ve Hitman 3’de FPS oranları hatrı sayılır oranda artış gösteriyor.

AMD bildiğiniz gibi bu test sonuçlarını kendi sistemlerinde ve laboratuvarlarında elde ediyor. Bu rakamların hepsini doğru kabul edelim. NVIDIA’nın yeni amiral gemisi GeForce RTX 4090, kabaca Radeon RX 6950 XT’den %63 daha iyi performans gösteriyordu. Bu standart oyunlar, yani rasterizsayon performansı için geçerli. DirectX Raytracing testlerinde RTX 4090 yaklaşık %204 daha hızlı. 1440p’de fark biraz azalarak %168’e düşüyor.

Kağıt üzerindeki notlara bakarsak, %60 oranında daha hızlı olan RX 7900 XTX, saf işleme performansı açısından RTX 4090’a yaklaşacak gibi görünüyor. Ancak söz konusu ışın izleme olduğunda açıkçası halen geride. İşin içine bir de DLSS 3 görüntü yükseltme teknolojisi girdiğinde tablolar alt üst olabilir. Sunumda FSR teknolojisinin yeni bir sürümünden de bahsedildi. 2023 yılında AMD FidelityFX Super Resolution 3.0 (FSR 3.0) kullanıma sunulacak.

AMD Radeon RX 7900 Serisi Çıkış Tarihi ve Fiyatı

AMD’nin üst düzey ekran kartları 13 Kasım’dan itibaren perakendecilerde yerini almış olacak. RX 7900 XT 899 dolar, RX 7900 XTX 999 dolarlık fiyat etiketiyle satışa çıkıyor. Açıkçası RDNA 3 mimarili modeller fiyat konusunda iddialı geliyor. RX 6900 XT ve RX 6950 XT modelleri sırasıyla 999 ve 1099 dolar liste fiyatıyla çıkış yapmıştı. Karşımızdaki yeni kartlar ise daha uygun fiyata sahip. Sonuç olarak, daha yüksek performansla birlikte daha düşük fiyatlar sunuluyor.

AMD FSR 3 (FidelityFX Super Resolution 3.0) Teknolojisi

Scott Herkelman, RX 7000 tantımında FSR 3’ün Unreal Engine 5’e entegre edileceğini açıkladı. Radeon RX 7000 GPU, Unreal Engine 5 demosunda FSR 2.0 ile 60 FPS’ye ulaşabiliyor. Ancak FSR 3.0 aldı yeni teknoloji devreye girdiğinde performans 112 FPS’ye tırmanıyor. Muhtemelen FidelityFX Super Resolution tam olarak hazır değil. AMD bu nedenle ayrıntı vermekten kaçınıyor. Ancak ilk testlerde iki kata kadar performans artışı vaat ediliyor.

FSR sürüm 3.0 ayrıca Fluid Motion Frames (Hareketli Akışkan Kareler) teknolojisini destekliyor. Bu teknolojiye dair tek bir detay bile verilmedi. İsimlendirmeye bakarsak DLSS Frame Generation tekniğine benzer bir yaklaşım benimsenecek.

AMD şu anda FSR kullanan 216’dan fazla oyun ve uygulamaya sahip olsa da bunların çoğu FSR 1 tabanlı. FSR 2.0 bile halen çok yeni ve Mayıs 2022’de ortaya çıktı. FSR 2.1 güncellemesi ise gölgelenmeyi ortadan kaldırmaya ve görüntü kalitesini daha da iyileştirmeye yardımcı olmak için algoritma bazlı iyileştirmeler getirdi.

İşin iyi tarafı, FSR teknolojisi açık kaynaklı ve oyunlara uygulamak oldukça kolay. Kırmızı takım muhtemelen DLSS 3’e bir yanıt vermek için elini çabuk tutmak istedi. FSR 3’ün önümüzdeki yıl geleceği söyleniyor. 2023 çok uzun, ancak AMD belirli bir zaman dilimi vermek istemiyor.

AMD HYPR-RX Teknolojisi

Son olarak AMD, grafik sürücüleri için büyük bir güncelleme sunuyor. HYPR-RX adlı teknoloji, tek tıklamayla performansı yükseltirken oyunlarda gecikmeleri daha düşük seviyelere indirecek.

Sunum esnasında Radeon RX 7900 XTX ekran kartının HYPR-RX performansına dair bazı veriler sağlandı. Adrenalin Edition 22.40.00.24 sürümünde daha yüksek FPS sunan, tek tıklamayla çalışan bir ayar yer alıyor. Dying Light 2 Stay Human’da FPS değeri %85 yukarı çıkarken gecikme değeri 30 ms’den 11 ms’e iniyor. Bu teknoloji muhtemelen NVIDIA Reflex ve DLSS teknolojilerinin birleşimi için bir rakip olarak hazırlandı.

AMD, HYPR-RX ile Radeon Anti-Lag, AMD Radeon Boost ve AMD Radeon Super Resolution teknolojileri dahil olmak üzere şirket içi yazılım teknolojilerini tek bir çatı altında toplayacak. Oyuncuların ilgisini çekecek bu özellik 2023’ün ilk yarısında kullanıma sunulacak.

Değerlendirme

Genel olarak, RDNA 3 mimarisi ve RX 7900 XTX son derece umut verici görünüyor. AMD, RTX 4090’ın ham performansına tam olarak yetişemese de 999 dolarlık ekran kartıyla kesinlikle övgüyü hak ediyor. Yılın sonlarına doğru hem AMD hem NVIDIA cephesinin kartlarını test edeceğiz. Önümüzdeki süreçte oyun performansı ve diğer iş yükleri konusunda daha fazla detay sağlayacağız.

RTX 4090 Founders Edition 1.599 dolarlık liste fiyatıyla piyasaya çıkmıştı. Arada ciddi bir fiyat farkı var. Bu noktada kullanıcıların ihtiyaçları ve detaylı performans skorları ön planda olacak. Öte taraftan bir de RTX 4080 modeli var. RTX 4080 16 GB, Kasım 2022’de 1199 dolarlık fiyatla satışa çıkacak. AMD’nin kartları daha ucuz, ancak kullanıcılar tüm artı ve eksileri bir araya getirip son kararı verecek. Yeni nesil ekran kartlarıyla ilgili testlerimiz sürecek.