Oyunculardan günlük kullanıcılara, içerik üreticilerden sunuculara kadar artık her alanda ağırlıklı olarak SSD’ler (katı hal sürücüleri) kullanılmaya başladı. Yüksek performansı, gelişmiş güvenlik özellikleri ve kompakt yapıları gibi birçok avantajı nedeniyle sabit disklerin (HDD) yerini SSD’ler aldı. Kötü olan şu ki, SSD’ler yaygın hale geldikçe bunu fırsat bilen kişiler de sahte ürünleri daha fazla piyasaya sürmeye başladı.
Düşük kaliteli Windows cihazlardan MacBook’lara kadar her cihaz için hemen hemen her fiyat aralığında bir SSD bulabilirsiniz. Piyasada bu kadar farklı SSD varken, sahte ürünler de giderek artan bir sorun haline geldi.
Sahte SSD’ler genellikle düşük performans sağlamakta. Düşük okuma/yazma hızlarının yanı sıra daha küçük depolama kapasiteleriyle karşı karşıya kalabilirsiniz. Hatta kontrol ettiğinizde her şey yolunda görünse bile aslında pratikte göründüğü kadar büyük verileri depolamak mümkün olmayabilir. Neden mi? Çünkü kontrolcü çipini daha yüksek bir kapasite gösterecek şekilde yeniden programlamak mümkün. Daha kötü senaryoya değinecek olursak, kalitesiz sürücüler önemli verilerinizi de riske atıyor.
Söylediğimiz gibi, piyasada farklı pazarlardan tedarik edilen ve üzerine marka basılan birçok ürün var. Samsung, Kingston ve Western Digital dahil olmak üzere birçok markanın logosu sahte ürünlerin üzerine basılabiliyor.
Evet durum bu şekilde. Biz de sahte SSD’leri tespit edebilmek ve dolandırılmanın önüne geçebilmek için dikkat etmeniz gereken hususlara bakalım istedik.
Sahte SSD Nedir?
Genellikle içinde eMMC depolama bulunan bu düşük hızlı sürücüler normal SSD kasasıyla gönderiliyor ve üst düzey bir SSD gibi sunuluyor. Üstelik bazen sahte bir SSD, bilgisayara takıldığında SSD olarak görünen bir kontrolcüye bağlı birkaç TF kartı veya microSD kart olabilir.
eMMC depolama çözümü kötü olmasa da SSD’lerle karşılaştırıldığında veri aktarım hızı, güvenilirlik ve depolama kapasitesi açısından çok geride kalmakta. Aynı durum içinde TF kartları bulunan sahte SSD’ler için de geçerli.
Bu sürücüler sahte kapasiteler gösterecek şekilde programlanabiliyor. Özetle, sahte bir SSD’nin kapasitesi 32 GB olsa bile 1 TB kapasite gösterecek şekilde ayarlanabilir. Böyle durumlarda depolama birimine dosya aktarmak istediğinizde bazı hatalarla karşı karşıya kalabilirsiniz. Bununla birlikte, gerçek kapasite dolmaya başlar başlamaz eski verilerin üzerine yazmaya başlayabilir.
Sahte SSD’leri Nasıl Tespit Edebiliriz?
Bilgisayarınızda sahte bir SSD kullanmak sayısız soruna sebep olabilir. Neyse ki böyle cihazları ayırt etmek için izleyebileceğiniz yöntemler var.
Ürünü Detaylı İnceleyin
Bir SSD’nin sahte olup olmadığını belirlemenin ilk adımlarından biri ambalajı ve özellikleri dikkatle incelemek. Çoğu zaman sahte sürücüler dokunulduğunda son derece ucuz hissettiren, yazım hatalarıyla dolu ya da saçma özelliklere sahip kötü ambalajlarla gelir.
Örneğin, adı açıklanmayan bir şirketin yüksek depolama alanı ve aşırı yüksek veri aktarım hızına sahip olduğu iddia edilen bir ürününü şaşırtıcı şekilde uygun fiyata gördüyseniz oradan uzaklaşın.
Birçok sahte SSD, Kingston, Crucial, Samsung, Micron ve Western Digital gibi tanınmış marka adları altında da satılmakta. Bu gibi durumlarda ambalaj bile mükemmel görünebilir ve belirtilen özellikler tamamen yanlış olabilir. Ancak alarm veren bir şey var: satış fiyatı. Farz edelim ki Samsung 970 Evo Plus SSD alacaksınız. Satın almadan önce birçok farklı noktadan fiyatı teyit edersiniz. Eğer fiyat fazla anormal görünüyorsa daha dikkatli olun.
Ambalaj
Samsung, Kingston, Crucial ve Western Digital gibi büyük şirketler, benzersiz ambalajlar tasarlamak için yoğun çaba harcamakta. Markaya, logolara ve genel tasarım öğelerine dikkat edin. Yazım hataları, standart olmayan yazı tipleri veya logonun tutarlılığında herhangi bir tutarsızlık olup olmadığına bakın.
Holografik Çıkartmalar ve Mühürler
Orijinal SSD’lerin ambalajlarında genellikle holografik öğeler içeren etiketler ya da mühürler bulunur. Bu güvenlik önlemlerinin sahteciler tarafından tam olarak taklit edilmesi zordur. Orijinal hologramlar, çeşitli açılardan bakıldığında farklı bir görünüm sergileyeceğinden bu etiketleri dikkatlice inceleyin. Buna karşın, sahte SSD’lerde statik ya da düşük kaliteli çıkartmalar görülebilir. Hasarlı, yırtık ya da altında hava sıkışmış gibi görünen etiketler gibi parazit belirtilerine karşı dikkatli olun.
Barkodlar ve Seri Numaraları
Ek olarak, markalı SSD’ler üreticinin web sitesinden kontrol edebileceğiniz seri numaraları ile birlikte gelmekte. Eğer SSD’nizin bir seri numarası yoksa ya da seri numarası üreticinin veri tabanına uymuyorsa, çok yüksek ihtimalle sahte bir SSD ile karşı karşıyasınız demektir.
Paket Kalitesi
Ambalajın genel kalitesine de kısaca göz atabilirsiniz. Sahte ürünlerin ambalajları zayıf, renkleri soluk ya da grafikleri düşük çözünürlükte olabilir. Farklılıkları tespit etmek için ambalajı internetteki orijinal SSD’lerin resimleriyle karşılaştırın.
Garanti Bilgileri
Orijinal SSD’lerin ambalajında genellikle garanti ile ilgili ayrıntılar bulunur. Garanti şartlarını ve koşullarını iyice inceleyebilir ve üreticinin resmi web sitesinde verilen bilgilerle karşılaştırabilirsiniz. Sahte SSD’ler hiç garanti sağlamayabilir, sınırlı garanti sağlayabilir ya da hüküm ve koşullar orijinal üründen önemli ölçüde farklı olabilir.
Yetkili Satıcılar
SSD’yi satın aldığınız satıcıyı da göz önünde bulundurun. Saygın ve yetkili perakendecilerden ya da doğrudan üreticinin resmi web sitesinden alışveriş yapmak riski en aza indirecektir.
Kullanıcı Yorumları ve Forumlar
Satın almadan önce satın almayı düşündüğünüz SSD modeli hakkında kapsamlı bir araştırma yapmakta fayda var. Daha fazla bilgi toplamak için kullanıcı yorumlarını, Technopat Sosyal gibi platformları ve topluluk geri bildirimlerini kontrol edin. Diğer kullanıcılar SSD’nin sahte versiyonlarıyla karşılaştıysa deneyimlerini internet ortamında paylaşacaktır.
Son olarak, sahtecilerin tekniklerini sürekli olarak geliştirdiklerini biliyoruz. Bu nedenle ayırt etmek için farklı noktalara dikkat etmek gerekebilir.
Donanımı İnceleyin
Fırsatınız varsa sürücüyü fiziksel olarak inceleyin. Ucuz hissiyat veren bir kasa ya da sürücünün çok hafif olması, elinizde sahte bir SSD olduğunu gösteren işaretlerdir. Ayrıca orijinal ürünler genellikle sağlam bir his verir.
SSD’nin arkasındaki dağıtım damgasını kontrol etmek de bir fikir verebilir. Tüketicilerin etiketlere yakından baktığını bilen dolandırıcılar, mümkün olduğunca etiketleri gerçekçi hale getirmeye çalışıyor. Ancak dikkat edilmesi gereken birkaç şey var. Damga bulanıksa, belirsizse ve düzgün şekilde hizalanmamışsa bu sahte bir SSD’niz olduğunu gösterebilir.
Dikkat edilmesi gereken diğer iki belirti ise sürücünün parlak bir yüzeye sahip olması ve NAND yongaları. Çoğu markalı SSD’nin üstünde parlak bir yüzey bulunur. Bu durum sürücünün performansını etkilemese de mat kaplamalı bir ürün gördüyseniz bu maliyetten kısıldığı anlamına gelebilir. Böylelikle sahte olma ihtimaline karşı daha fazla ayrıntı arayabilirsiniz.
Ayrıca çoğu M.2 SSD’nin üzerinde NAND depolama çipleri bulunur. Konu orijinallik olduğunda NAND birimlerinin tam sayısı önemli olmasa da, bu yongaların varlığı sürücünüzün gerçekten bir SSD olup olmadığını anlamanızı sağlar.
Yazılım ve Sürücüler
Üretici yazılımlarını kullanmak bir SSD’nin orijinal olup olmadığını anlamanın en iyi yoludur, ancak bunun için depolama biriminin sisteme takılı olması gerekiyor. Bunun için ücretli programlara ya da karmaşık terminal komutlarına da ihtiyacınız yok.
Samsung ve Western Digital gibi bilindik SSD üreticilerinin çoğu, aygıt yazılımını güncellemek, ayrıca SSD takibi yapmak için yardımcı programlar sunuyor. Örneğin Samsung SSD’ler için Samsung Magician, Western Digital için Western Digital Dashboard, Crucial için Crucial Storage Executive Tool, SanDisk için SanDisk SSD Dashboard ve Sabrent sürücüler için Sabrent Rocket Panel’i kullanabilirsiniz. SSD üreticiniz kapsamlı bir yazılım sağlamıyorsa, aygıt yazılımı güncellemelerini manuel olarak indirmek ve uygulamak için destek sayfalarını ziyaret edebilirsiniz.
Üreticiler tarafından sunulan bu yazılımlar takılı olan SSD’yi tanımıyorsa sahte SSD’ye sahip olmanız kuvvetle muhtemel. Eğer sürücü tanımlanıyorsa bile bu her şeyin yolunda olduğu anlamına geliyor.
Bir SSD’nin aygıt yazılımının doğrulanması orijinalliğinin doğrulanması açısından çok önemli. Sahte modeller, performanslarını ve güvenilirliklerini olumsuz etkileyebilecek eski ya da değiştirilmiş ürün yazılımına sahip olabilir.
Sahte SSD’ler genellikle eski ya da değiştirilmiş aygıt yazılımları ile birlikte gelir. SSD’deki aygıt yazılımı sürümü resmi araçla tutarsızsa ya da üreticinin web sitesine kıyasla eski görünüyorsa dikkatli olmalısınız. Eski ya da değiştirilmiş ürün yazılımının kullanılması performans sorunlarına neden olabilir ve veri kaybına yol açabilir.
Performans Testleri
İlk olarak, sürücüye birkaç büyük dosya kopyalayın ve veri aktarım hızlarını kontrol edin. İyi veri aktarım hızları elde edip etmediğinizi görmek için aynı fiyat aralığındaki diğer sürücülerle aldığınız hızları karşılaştırabilirsiniz.
Diğer yandan SSD ve sabit disklerin ulaşabileceği maksimum hızı görebilmek için kullanabileceğiniz yazılımlar var. Sonuçları üreticinin özellik sayfalarında belirttiği değerlerle ve internet ortamındaki paylaşımlarla karşılaştırabilirsiniz. Orijinal üreticiler, ürettikleri her SSD için ayrıntılı performans özellikleri sağlamakta. Şirketler genellikle “maksimum” değerleri verdiğinden dolayı sonuçlarınız tam olarak uyuşmayabilir, ancak büyük farklar olması normal değildir.
CrystalDiskMark
İlk olarak bu bağlantıdan CrystalDiskMark yazılımını indirip kurulumunu yapalım. Yazılımı açtığımızda test etmek istediğimiz diski (F:), diskin test aşamasında kaç kez sınanacağını (5) ve sınama dosyasının boyutunu (1GiB) seçiyoruz. Siz değerlerde dilediğiniz gibi değişiklik yapabilirsiniz. Sonrasında “All” seçeneğine tıklayıp testlerin bitmesini bekleyelim. Dilerseniz sadece “Seq Q32T1” seçeneğine tıklayarak sıralı okuma/yazma testi ile maksimum değerleri test edebilirsiniz.
Test sonuçlandığında okuma (read) ve yazma (write) değerleri karşımıza çıkıyor.
AS SSD Benchmark
Bu bağlantı ile yazılımın son sürümünü indirip başlatıyoruz. Sonrasında test etmek istediğimiz diski (F:) ve diskin test aşamasında kaç kez sınanacağını (5) seçiyoruz. Burada 4K, 4K 64 Thread testi ve erişim süresi gibi değerleri görmek isterseniz işaretleyebilirsiniz. Sıralı (Seq) seçeneğini işaretliyoruz ve Start butonu ile testi başlatıyoruz.
Test bitiminde en yüksek okuma (read) ve yazma (write) değerlerine ulaşmış oluyoruz.
Depolama Kontrolü
Eğer mevcut sürücünüzden şüpheleniyorsanız kapasite doğrulaması yapabilirsiniz. Örneğin elinizdeki SSD 512 GB kapasiteli. Deneme amacıyla sürücüyü tam kapasite doldurabilirsiniz. Eğer kontrolcü sahte şekilde programlandıysa ve depolama alanı yanlış raporlanıyorsa bu durumda her şey ortaya çıkacaktır.
Sahte Samsung 980 Pro SSD’ler Piyasaya Yayılıyor
2023 Mart ayında bu konuyla ilgili bir haber yapmıştık. Baidu Tieba forumlarından Çinli bir kullanıcı, Samsung 980 Pro gibi görünen, taklit edilmiş bir SSD ile karşılaştı. Üreticiler işinde oldukça başarılıydı zira Samsung 980 Pro 2 TB çıkartması ve daha sonra sahte olduğu ortaya çıkan aygıt yazılımı bile vardı. Başka bir deyişle, Samsung Magician yazılımını bile kandırmayı başarmışlar.
Detaya inildiğinde ise farklar ortaya çıkmaya başladı. Sahte SSD, Acer Predator GM7’ye güç veren Maxio MAP1602A PCIe 4.0 SSD kontrolcüsünü kullanıyor. Bu kontrolcü TSMC’nin 12nm işlem teknolojisiyle üretiliyor ve DRAM’siz bir tasarıma sahip. Samsung ise kendi NAND yongalarını ve kontrolcülerini üreten bir şirket. Ayrıca üst sınıf ürünlerde DRAM kullanılıyor.
Örneğin 980 Pro, DRAM ile desteklenen 8nm Elpis kontrolcü ile geliyor. Ek olarak, Samsung’un SSD kontrolcüleri genellikle rakiplerinden biraz daha büyük yapıdadır. Samsung 980 Pro normalde 128 katmanlı TLC 3D V-NAND yongalarla çalışıyor. Sahte olan modelde ise Çinli YMTC tarafından üretilen 128 katmanlı TLC 3D NAND (X2-9060) bellekler yer alıyordu.
