Oyuncular genellikle bilgisayar alırken termal sorunlardan uzak, kas gücünü hissettiren masaüstü bilgisayarlara yönelir. Evet masaüstü PC’ler oyunlar için daha iyi bir seçenek, ancak birçok nedenden dolayı dizüstü bilgisayarlara yöneliyoruz. Bugün “gaming laptop” alırken göz önünde bulundurmanız gerekenlere detaylıca değinmeye çalışacağız.
Eskiden oyun dizüstü bilgisayarları daha çok daha hantal, gürültülü ve kalındı. Günümüzde böyle değil. Son yıllarda önümüze sunulan dizüstü bilgisayarlar çok zarif, taşınabilir ve aynı zamanda gelişen dökümhane teknolojileri sayesinde çok güçlü. Halen masaüstü ile kıyaslama yapılamaz lakin gerçekten güçlü CPU ve GPU kombinasyonuna sahip çok sayıda laptop var. Fiyatları biraz pahalı olsa da..
Eğer bir dizüstü bilgisayar için çok yüksek bütçeleriniz yoksa performans, taşınabilirlik, malzeme kalitesi ve ergonomi arasında bir denge kurmak gerekiyor. Bana sorarsanız oyunlar için olduğunda öncelik saf donanım gücü ve performans. Ancak söz konusu taşınabilir ve hafif bir cihaz olduğu için sadece teknik özelliklere bakmak yeterli değil. Diğer yandan, artık insanlar oyunculara yönelik olarak üretilen dizüstü bilgisayarları iş ve okul hayatında da kullanmaya başladı. Bu nedenle bazı noktalarda kişisel tercihler devreye giriyor.
Şimdi bir oyun dizüstü bilgisayarı alırken dikkat etmeniz gereken hususlara ve vermeniz gereken bazı kararları mümkün oldukça kolaylaştırmaya çalışacağız. Elbette herkes bütçesine göre en iyisini seçmek ister. Aldığımız bir bilgisayarı yıllarca kullandığımızı düşünürsek, bu önemli bir karar.
Bütçe ve Donanım Belirleme
Oyun dizüstü bilgisayarlarına bakarken öncelikle bir bütçe belirlemelisiniz. Fiyatlar 700-800 dolarlardan başlayıp 2.500-3.000 doların üzerine kadar çıkabiliyor. Ekonomik oyun dizüstü bilgisayarları, performans ve uygun fiyat arasında cazip bir denge sunarak bütçesini düşünen oyunclar için cazip seçenekler sunuyor. Düşük fiyatlarına rağmen bu bilgisayarlar bütçenizi sarsmadan da hatırı sayılır bir oyun deneyimi sunabilir.
GPU
GPU’lar artık sadece oyunlar değil, farklı üretkenlik araçları için de mükemmel performans sunuyor. Başta oyun ve bazı kişiler için iş amaçlı olarak, ilk bakmamız gereken bilgisayarın GPU’su, yani başka bir deyişle ekran kartı. Çoğu oyun GPU’ya bağımlıdır ve bu donanımı sonradan yükseltemezsiniz. Grafik yongası güçlüyse, dizüstü bilgisayarınızla daha uzun süre boyunca daha yüksek ayarlarda oyun oynayabilirsiniz.
Giriş seviyesi dizüstü bilgisayarlarda GeForce GTX 1650/1660 veya RTX 3050 gibi ekran kartlarıyla karşılaşacaksınız. Ancak aynı veya bir miktar daha yüksek fiyatla RTX 4060’lı bir laptop bile bulabilirsiniz. Araştırma çok önemli. Önümüzdeki yıllarda ismini verdiğimiz modellerin ismi değişecek, ama mantık aynı şekilde ilerleyecek.
AMD markalı ekran kartı barındıran modellerin sayısı bir hayli az. Bu tarafta Radeon RX 7000M ve 7000S serileri var. Aralarındaki farka gelince, M serisinde güç serisinde güç sınırları daha yüksek iken S serisinde daha düşük. Laptop fiyatları biraz dalgalıdır. Piyasada çok sayıda markadan birçok model bulabilirsiniz. Ayrıca satıcıdan satıcıya çok fazla fiyat farkı görebilirsiniz. İndirimler de bazen çok cazip olabiliyor.
- Giriş Seviyesi Oyunculuk: Bütçeniz kısıtlıysa ve oyunları en yüksek ayarlarda oynamak sizin için pek önemli değilse, artık giriş seviye ürünler alt-orta ayarlarda neredeyse tüm oyunları oynamanıza imkan tanıyor. Mümkünse en azından RTX 4050’li bir bilgisayar seçmeye çalışın. RTX 4060’a geçiş yapabilirseniz oyunlarda daha iyi performans alırsınız ve çok yüksek fiyat farkları yoksa aradaki farkı ödemeye değen bir yatırım olacaktır. Döviz kurlarında yaşanabilecek olası değişimlerden dolayı ₺ fiyatı belirtmiyoruz. Bu tür dizüstü bilgisayarlar genellikle 750-1100 dolar
- Orta Sınıf, Ana Akım Oyunculuk: GeForce RTX 4060, çoğu oyunu yüksek ayarlarda oynamanıza izin verecek iyi bir orta seviye kart. Kesenin ağzını açtığınızda ise orta-üst sınıfa konumlandırabileceğimiz RTX 4070 ile çok daha üstün oyun deneyimi yaşayabilirsiniz. Fiyatlar 1100 ile 1500 dolar arasında gezinecektir, ancak perakendecilerde çok değişken fiyatlar görebilirsiniz.
- Üst Seviye, Yüksek Ayarlar ve VR: RTX 4070 orta-yüksek ayarlarda hemen hemen her oyunu oynatmaya yeter, lakin RTX 4080 ve RTX 4090 piyasadaki en güçlü GPU’lar olarak ön plana çıkıyor. 2.000 doları aşan ve 3.000 dolara kadar fiyatlanan bu tür dizüstü bilgisayarlardan birini alıyorsanız zaten beklentileriniz yüksektir. RTX 4000 serisinin önderleriyle oyuna ve ayarlara bağlı olarak 4K çözünürlüğe bile çıkabilirsiniz. DLSS’yi aktif ettiğinizde ise çok daha rahat oynarsınız.
Bu makaleyi kaleme aldığımız dönemde piyasada bahsettiğimiz seçenekler vardı. Gelecekte piyasaya GeForce RTX 5000 ve Radeon RX 8000 serisine ait birçok seçenek çıkacak. Ancak söylediklerimiz büyük oranda geçerliliğini koruyacaktır.
Max-Q ve Max-P Farkı
Bir laptop alırken GPU’ların yanında “Max-Q ve Max-P” gibi ibareler görebilirsiniz. Bu önemli. NVIDIA bunu dizüstü bilgisayar üreticilerinin kullanmayı seçebileceği bir dizi teknolojiye dönüştürdü.
Max-Q, NVIDIA’nın ilk olarak 2017’de piyasaya sürdüğü ve üreticilerin oyun bilgisayarlarının özelliklerine göre güç/performans ayarlaması yapmasına imkan tanıyan bir GPU teknolojisi. Özetleyecek olursak, Max-Q ekini taşıyan bir ekran kartı daha hafif ve ince türde bir laptop için tasarlanmıştır. Bu nedenle maksimum TDP değerleri ve performansı biraz düşük olabilir.
Max-Q teknolojisi, dizüstü bilgisayarların NVIDIA grafik teknolojisini çalıştırırken diğer oyun dizüstü bilgisayarlarından daha ince, daha sessiz ve daha enerji tasarruflu olmasını sağlamak amacıyla kullanılmakta. Genel olarak ekran kartlarının ısı yönetimi önemlidir. Hantal, gürültülü soğutma sistemleriyle birlikte kalın ve ağır dizüstü bilgisayarları kimse istemez.
Max-Q ibaresi her zaman perakende satış listelerinde belirtilmese de çok önemli bir detay. Başta oyunlar olmak üzere sistemin göstereceği performansı doğrudan etkiliyor.
Max-Q grafik kartları, verimliliği ve soğutma sistemlerini optimize etmek için tasarlandı. Böylece 4K oyun gibi ağır grafik iş yüklerini zarif dizüstü bilgisayarlarda çalıştırabilirsiniz. Max-Q dizüstü bilgisayarlar, 25cdm (desimetre küp) mesafeden ve “ortalama” oyun iş yükleri ve oda sıcaklıklarıyla karşı karşıya kaldıklarında 40dBA’lık en yüksek gürültü seviyesine sahip olmayı hedefliyor.
Her mobil NVIDIA grafik alt sistemi, farklı bir güç konfigürasyonu için derecelendiriliyor. Örneğin laptop üreticileri, mobil GeForce RTX 2070 SUPER modelini 80W ve 115W arasında bir değerde kullanabilir. Bu derecelendirme dizüstü bilgisayarın tasarımına, soğutma sistemine, malzeme kalitesine ve ürün segmentine göre değişebilir. 80-90W’ta çalışan ve belirli termal standartları karşılayan RTX 2070 SUPER’li bir dizüstü bilgisayar “Max-Q” şeklinde tanımlanır. Zincirleri koparan, tam 115W güçte çalışan mobil RTX 2070 SUPER varyantı ise bu etikete ihtiyaç duymaz veya bazen “Max-P” olarak tanımlanabilir. Max-P’deki “P” harfi “performansı” temsil ediyor.
Daha az güç kullandığı için GeForce grafik sisteminin Max-Q sürümü daha düşük saat hızları sunar. Bir Max-Q sistemiyle mobil GPU’nuzdan mümkün olan en iyi performansı elde edemezsiniz, ancak NVIDIA’nın Max-Q boyut, termal ve gürültü standartlarını karşılayan bir cihazda iyi bir performans elde edersiniz. Genellikle en hafif, ince ve şık görünen NVIDIA GPU’lu dizüstü bilgisayarlar “Max-Q” tipindedir.
CPU, RAM ve Depolama
Bu arada değinmeden geçmeyelim, son dönemde oyunlar işlemcilere daha bağımlı hale gelmeye başladı. Halen GPU’lar öncelikli fakat işlemcilerin önemi eskisine göre daha da arttı. Bu nedenle GPU ve CPU arasında bir denge kurmakta yarar var. Sırf ekran kartı güçlü diye çok daha eski nesil, verimsiz ve zayıf bir işlemci seçmeyin. Ayrıca oynadığınız oyunların türünü de göz önünde bulundurun.
Belleklere gelince, güncel oyunlar eskisine göre çok daha fazla RAM tüketiyor. Bu nedenle, imkanlar elveriyorsa en azından 16 GB RAM’e sahip bir dizüstü bilgisayar seçmeye çalışın. Bir de çift kanal meselesi var. Eğer detaylara inebiliyorsanız, 1×16 GB yerine 2×8 GB bellek taşıyan bir modele yönelin. Çift kanal bellek kullanımı performansta büyük farklar yaratmakta.
Dizüstü genellikle Intel veya AMD’nin önceki nesil işlemcilerini kullanıyor. Intel markalı bir bilgisayar seçiyorsanız, eğer mümkünse 12. nesil veya üzerini tercih etmenizi öneriyoruz. Intel, 12. nesil ile birlikte hibrit mimariye geçiş yaptı ve çok köklü değişiklikler yapıldı. Ancak diğer her şeyiyle uygun ve işlemcisi de eski nesil olsa da yeterince güçlü bir laptop buldunuz diyelim, tercih edebilirsiniz. AMD tarafında ise mümkün ise Ryzen 6000 ve üzeri işlemcileri tercih edin, ancak bazı durumlarda Ryzen 5000 serisi de tercih edilebilir.
Diğer donanımlardan aslında bahsettik lakin maddeler halinde üzerinden geçelim:
- İşlemci: Bütçenize bağlı olarak alt segmentte en az Core i5 veya Ryzen 5 serisi bir işlemci almalısınız. Çok yüksek performans sunan ancak pahalı masaüstü CPU’lu dizüstü bilgisayarlar bulmak da mümkün. Bu doğrultuda, çoğu oyun CPU’dan çok GPU’ya önem verdiği için premium sınıf işlemcili pahalı bilgisayarlara gerek yok. Özel nedenlerle güçlü CPU ihtiyacınız varsa bu sizin tercihiniz.
- RAM: Eski diyebileceğimiz oyunlar oynuyorsanız RAM’e daha az ihtiyacınız olabilir. Minimum 8 GB zaten şart. Ortalama üretkenlik işleri için bile 8 GB öneriyoruz. Biraz önce de söylediğimiz gibi, mümkünse oyun bilgisayarı en az 16 GB (çift kanal çalışan) RAM’e sahip olmalı. İyi olan şu ki, çoğu laptop bellek tarafında yükseltme sunuyor. Bu nedenle 8 GB belleğe sahip bir bilgisayar alsanız bile (eğer müsait bir yuvası varsa) gelecekte 8 GB’lık bir RAM daha takabilirsiniz.
- Depolama: Sabit disk mi SSD mi? Elbette cevap SSD ve artık neredeyse her bilgisayarda en az bir SSD mevcut. Depolama her ne kadar önemli olsa da, oyun bilgisayarında sabit disk kullanabilirsiniz. Birincil depolama düşük kapasiteli SSD olsa da, ikincil depolama için HDD kullanılabilir. Bazı ekonomik oyun dizüstü bilgisayarları yalnızca tek bir sabit diskle geliyor, ancak en azından küçük kapasiteli de olsa bir SSD olmalı. Uygun fiyatlı bir seçenekte 128 GB SSD ve 1 TB HDD ikilisini görebilirsiniz. Bu bilgisayar alınır mı? Evet, alınır. SSD’yi zaman içinde yükseltebilirsiniz. Önemli bir not olarak, 5.400 RPM HDD yerine mutlaka 7.200 RPM hızda çalışan HDD’yi tercih edin. Tıpkı RAM gibi, depolama birimlerini de zaman içinde yükseltebilirsiniz.
Kompakt ve Ultra Taşınabilir Bilgisayarlar
Geçtiğimiz birkaç yılda oyun dizüstü bilgisayarlarının boyut ve kalınlık açısından küçüldüğünü gördük. 14 inçlik laptop kategorisi oldukça yeni ve Alienware, MSI, Razer ve Lenovo gibi çeşitli markalar çeşitli seçenekler sunuyor. Eğer bilgisayarınızı çok sık taşıyacaksınız ve farklı işlerde de kullanacaksanız küçük bir ürün tercih edebilirsiniz.
14 inç ekran boyutuna sahip bir bilgisayarda oyun oynanır mı? Bu soruya çoğu kişi hayır cevabını verse de, kişisel ihtiyaçlar değişebilir. Özetle, bir satın alma işlemi yapmadan önce birincil kullanım amacınızı belirlemeniz ve ihtiyaçlarınıza en uygun kategoriyi seçmeniz gerekiyor.
Ek olarak, oyun için tasarlanan bilgisayarların daha ağır yapıda olduğunu belirtelim. Yani yanınızda taşıdığınız çanta biraz ağır olabilir, sonuçta güçlü bir canavar taşıyorsunuz.
Ekran
Boyutlar
Ekran kalitesi ve özellikleri dikkat etmemiz gereken bir diğer etken. Eğer harici bir ekran kullanmayacaksınız, yıllarca aynı ekrana bakmanız gerekecek. Genel olarak oyun bilgisayarları 14 ve 15.6″ boyutunda ekranla geliyor. Açıkçası masaüstünde 24″ monitör ile oyun oynayanlar için bu boyutlar küçük gelecektir. Bazı modellerin 17.3 inçlik büyük ekran boyutuna sahip olduğunu göreceksiniz. Eğer taşınabilirlik açısından bir sorun yoksa büyük ekranlı laptop modellerine yönelebilirsiniz. Sonuç olarak, oyuncuların en azından 15.6 inç ekran tercih etmesinde yarar var.
Çözünürlük
Zaten artık bir standart haline geldi: Çözünürlük hiçbir zaman 1920 x 1080’in (1080p) altına düşmemeli. Çoğu oyun bilgisayarı 1080p çözünürlük ile gelse de, 1440p ve 3840 x 2160 (4K) gibi çözünürlükler daha popüler hale gelmeye başladı. 4K ekranlı ürünler çok pahalı olduğundan dolayı 2K ekrana sahip ürünlere göz atabilirsiniz. 1080p’nin üstünde bir görüntü kalitesi arıyorsanız, 1440p dengeli bir seçim. Diğer taraftan 16:10 en boy oranı giderek daha yaygın hale geldi. Bu bağlamda, 1200p ve 1600p gibi çözünürlükler de görebilirsiniz.
Yenileme Hızı
Ekran yenileme hızı oyuncular için son derece önemli. Genel standartlar basamak atlamaya devam ediyor. Birçok laptop 144 Hz tazeleme hızı sunarken, üst düzey modeller 165 Hz, 240 Hz ve hatta 360 Hz’e kadar çıkabiliyor. Ekranın minimum 144 Hz hız sunduğundan emin olun ki akışkan oyun deneyimi yaşayabilesiniz.
Göreceğiniz çoğu dizüstü bilgisayar 1080p çözünürlüğe ve 60 Hz ekrana sahip olacaktır. Aslında 144 Hz iyi bir tercih, fakat bilgisayarın diğer özellikleri başarılıysa 1080p/60 Hz bir bilgisayar sizin için yeterli. Eğer FPS oyunları veya yarış oyunları gibi tempolu oyunlar oynuyorsanız minimum 144 Hz tercih edin deriz. Ek olarak, 1440p çözünürlükle birlikte 165 Hz ve 240 Hz gibi seçeneklere yükseliyorsanız iyi bir GPU’ya ihtiyacınız olduğunu hatırlatalım.
Sync Teknolojileri
Optimum görsel performans arayan oyuncular NVIDIA G-Sync ve AMD FreeSync teknolojilerini bir kriter olarak belirlemeli. Zaten artık neredeyse her bilgisayar en azından FreeSync sertifikasıyla geliyor. Bu teknolojiler, ekranı ekran kartlarıyla senkronize ederek ekran yırtılmasını ve gölgelenmeyi ortadan kaldırıyor.
Dokunmatik Ekran
Dokunmatik ekranlar, pil ömrünü tükettikleri ve istenmeyen parlaklık yarattıkları için oyun dizüstü bilgisayarları için genellikle gereksiz diyebiliriz.
OLED
Sürükleyiciliğe önem veriyorsanız OLED ekranlar daha derin siyah renkler ve genel olarak daha canlı renkler sunmakta. Alternatif olarak, mini LED ekranlar yanma riski (OLED ekranlarda görülen) olmadan mükemmel renk üretimi sağlayarak oyunculara başka cazip bir seçenek olarak ön plana çıkıyor.
OLED ekranlar çok pahalı olsa da bu tür dizüstü bilgisayarların sayısı giderek artıyor. Yenileme hızları genellikle LED ekrana göre daha yavaş, ancak renkler daha canlı. Bildiğiniz gibi OLED ekranlarda yanma riskleri var ve bazı oyuncular bundan endişe duyuyor. Mini LED tarafında ise yanma riski yok.
Genel Ürün ve Kasa Kalitesi
Dizüstü bilgisayar tercihi yaparken dayanıklılık ve güvenilirlik sağlamak için yapı kalitesine de dikkat edin. Eğer elinizin altındaki kompakt sistemleri çok fazla taşıyacaksanız bu faktör daha önemli. Bazı üreticiler, fiyatı daha erişilebilir tutmak için kasayı çok kalitesiz şekilde tasarlayabiliyor. Elbette fiyat önemli, ancak bilgisayarın kasası da bazı kişiler için önem arz ediyor.
Hem güç hem de hafif sistemlere imkan tanıyan alüminyum veya magnezyum alaşımı gibi yüksek kaliteli malzemelerden yapılmış dizüstü bilgisayarlara bakmaya özen gösterin. Fiyatlar artsa da bu sizin tercihinize kalmış. Sağlam bir kasa, dahili bileşenleri korumak ve ısınan dizüstü bilgisayarlarda ergonomik oyun deneyimi sunmak için daha iyidir.
Soğutma Sistemi
Dizüstü bilgisayarın soğutma sistemini de göz önünde bulundurun. Gelişmiş ısı boruları ve çoklu fanlar gibi etkili soğutma mekanizmaları, optimum performansı korumak ve yoğun oyun seansları sırasında aşırı ısınmayı önlemek için hayati önem taşır. Yeterli havalandırma ve hava akışı tasarımı, ısının etkili bir şekilde dağıtılmasına yardımcı olarak dizüstü bilgisayarın dahili bileşenlerinin ömrünü uzatır.
Oyun oynarken GPU ve CPU çok ısınır. Oyun dizüstü bilgisayarlarını soğutmak için çeşitli çözümler ve seçenekler var. Markalar kendine özel soğutma sistemleri tasarlamakta. Genellikle laptop segmenti yükseldikçe, kullanılan soğutma sistemlerinin kalitesi de artar.
Klavye Kalitesi
Değerlendirilmesi gereken bir diğer husus da klavye kalitesi. Rahat ve duyarlı bir klavye, özellikle uzun süreli oyun süreleri söz konusu olduğunda sizi rahat ettirirken daha iyi bir oyun deneyimi sunar. Gelişmiş oyun performansı ve estetik için özelleştirilebilir RGB aydınlatma ve anti-ghosting teknolojisine sahip dizüstü bilgisayarları arayın.
Giriş seviyesi bilgisayarlar genel olarak LED aydınlatmalı çiklet tuşlarla gelir. Bununla birlikte dikkate alabileceğiniz daha fazla detay var:
- Tuş Boşluğu: Bir tuşa bastığınızda bu tuşun aşağı yönlü ettiği hareket oranı değişebilir. Genel olarak 1,5 milimetreden fazla tuş hareketine sahip tuşlar tercih edilir. 2 mm’lik tuşlar ise daha iyidir. Pahalı dizüstü bilgisayarlarda ise mekanik tuşlar bile yer alabiliyor.
- Aktüasyon: Bir tuşa basmak için uyguladığınız kuvvet. Genellikle 65 ila 70 gram arasında olması aranır, bu da yumuşak hissetmeden direnç sağlamak için yeterlidir.
- Makro: Dizüstü bilgisayarlarda makro, masaüstü klavyelere göre pek yaygın değil. İyi programlanabilir bir makro tuş seti, oyunlarda yaptığınız sık hamleleri kolayca tekrarlamanızı sağlar. Bunun için üreticiler genellikle özel yazılımlar sunuyor.
- Anti-ghosting: Anti-ghosting çok önemli. Kombolar için birkaç tuşa bastığınızda veya birkaç eylem gerçekleştirdiğinizde bunların oyunda geçerli olmasını istersiniz. Birkaç tuşa bastığınızda bunlardan bazılarının algılanmadığını hissettiğinizde bu can sıkıcı olacaktır.
Pil Ömrü
Pil ömrü çoğu dizüstü bilgisayar için çok önemli bir husus olsa da aynı durum oyun dizüstü bilgisayarları için geçerli değil. Üst düzey işlemciler ve ekran kartlarıyla performansı en üst düzeye çıkarmaya yönelik olan oyun bilgisayarları, enerji verimliliğinden ziyade güce öncelik verir. Sonuç olarak, özellikle oyun sırasında maksimum performansı için fişe takılı kullanmamız gerekmekte.
Farklı markalardaki bazı oyun dizüstü bilgisayar modelleri, uçaklarda izin verilen maksimum boyut olan 99,9 watt-saat’e kadar ulaşan kapasitelere sahip oldukça büyük pillere sahip. Ancak ne kadar büyük olursa olsun, gelişmiş performansa odaklanan laptop tasarımlarının sunabileceği belli bir kapasite var.
Özetle, oyun dizüstü bilgisayarları “diğerleriyle aynı düzeyde” taşınabilir değildir. Fazla güç tüketir, pil daha çabuk biter. Dizüstü bilgisayarınızı oyun oynamak için kullanıyorsanız, GPU’nuzdan tam performans almak için prize takılı tutmanız gerekir. Bunu yapmazsanız laptop pili 1-2 saat belki anca dayanır.
Bağlantı Noktaları
Oyuncular için bağlantı noktalarının sürümü ve sayısı genelde daha önemsiz olsa da, bilgisayarınızı birçok amaç için kullanmak isteyebilirsiniz. Kaç adet USB girişi olduğunu, ayrıca HDMI ve DisplayPort sayısıyla birlikte sürümlerini kontrol edin. Her şeyi takmaya yetecek kadar USB’niz var mı? USB 3.0 yeterli mi? TV bağlantısı veya masaüstü kurulumu gibi herhangi bir şey düşünüyorsanız ihtiyacınız olan tüm bağlantılara sahip misiniz?
