AMD’nin 3. jenerasyon Fusion mimarisi olan Kaveri’yi ve yeni nesil grafik teknolojileri ile donatılan A10-7850K işlemciyi inceliyoruz.
Hikayemiz; 2011 yılında AMD’nin, dahili grafik arabimine sahip Intel Sandy Brigde versiyonlarına cevap niteliğindeki “Fusion” ile başlıyor…
AMD’nin 2011 yılının başlarında piyasaya sürdüğü Llano serisi ile “APU” kavramı ile tanıştık. APU; “Accelerated Processing Unit – Hızlandırılmış İşlem Birimi”, CPU ve GPU olarak bildiğimiz iki kavramının birleştirilmiş hali olarak literatüre hızlı bir şekilde giriş yaptı. İlk Llano serisi, Sandy Bridge versiyonlara göre saf işlemci performansı adına daha düşük bir eğri çiziyor olsalar da, AMD’nin Stars kod adlı grafik mimarisi (HD 6000) sayesinde dahili grafik arabirimi konusunda liderlik koltuğuna oturdular.
AMD Llano ile birlikte, uzun bir süredir kullanılan AM3 soket yapısında zorunlu bir değişime gitmek zorunda kalmıştı, çünkü APU’lar; işlediği görüntüyü bir şekilde dışarı vermeleri gerekiyordu ve FM1 soket yapısı devreye girdi.
2012 ortalarına doğru işlemci ve grafik performansı artırılmış Trinity kod adlı 2. nesil APU’lar piyasaya sürüldü. Soket yapısı, kullanılan dahili grafik arabirimi Radeon HD 7000 serisi yüzünden tekrar değişerek FM2 soket yapısına geçiş yapıldı. Daha iyi grafik performansı ve işlemci mimarisinde yapılan değişiklilerle daha yüksek işlem gücüyle ikinci nesil Fusion temelli Trinity’ler giriş seviyesi oyun, harici ekran kartından bağımsız çalışan ofis/HTPC sistemler için çok sayıda kullanıcının ilk tercihi oldular.
Yıl 2014 ve 3. nesil APU’ların son örneği olan Kaveri kod adlı işlemciler, AMD’nin geçen aylarda yaptığı büyük bir lansmanın ardından tanıtıldı.
Kaveri, Bulldozer’in geliştirilmiş versiyonu olan Streamroller mimarisini kullanıyor. İşlemcilerde çekirdek sayısı ve modül yapısı, Bulldozer’in devamı olarak aynen korunmuş. Çift çekirdekli modüllerden oluşan Streamroller’da modül içerisinde yer alan çekirdeklerin komut çözümleyici performansı biraz daha artırılmış durumda. Bu, işlemci performansında AMD’ye göre %15’lik bir performans artışı anlamına geliyor. Bulldozer’de, modül içerisinde yer alan çekirdekler bağımsız olarak çalışmıyorlardı. Kaveri’de ise modül yapısı geliştirilerek kayar nokta birimlerinde yapılan iyileştirmeler görüyoruz. AMD’nin HSA (Heterogeneous System Architecture – Heterojen Sistem Mimarisi) adını verdiği yeni bir teknoloji, paralel işlemde çığır açacak gibi görünüyor. Şu an sistemlerimizde kullandığımız işlemci ve grafik arabirimleri, ayrı işlem elemanları olarak tasarlanmıştır ve birlikte verimli olarak çalışmaları genel olarak pek çok yazılım tarafından desteklenmez. Bunun yanında GPU ve CPU, çalışma sırasında ayrı bellek alanlarını kullanır. HSA; CPU’nun iş kuyruğunda çalışan bir yazılımın, tamamen ayrı bir zamanlayıcı tarafından yönetilen bir aygıt sürücüsü yığını aracılığıyla sistem çağrılarını kullanarak GPU’da devre sokması anlamına geliyor. Bu uygulama ile ortaya çıkan paralel hesaplama ve ortak bellek kullanımı sayesinde büyük oranda performans artışı görülüyor.
Kaveri’nin değişen FM2+ soket yapısı hakkında bir iyi, bir de kötü haberimiz var. İyi haber; önceki nesil FM2 soket yapısındaki işlemcileri, Kaveri ile birlikte gelen A88X, A78 ve A55 yongasetli anakartlarda sorunsuz olarak kullanabiliyoruz. Yani FM2+, geriye doğru uyumlu. Kötü haber; Kaveri işlemcilerin, FM2 soketli anakartlara uyumsuz olması. Bu; elinizdeki A85 anakartla, A10-7850K işlemci kullanamayacağınız anlamına geliyor.
AMD’nin üçüncü nesil Fusion mimarisinin tepe modeli olan ve bizim yakın markaja alacağımız A10-7850K, selefi A10-6800K’dan farklı olarak; 2.41 milyar transistör sayısı, 245mm2 yüzey alanı ve 28nm üretim teknolojine sahip bir işlemci. İki modül/4 çekirdekli A10-7850K’da çekirdek başına 16KB L1 ön bellek ve 4MB L2 önbellek bulunuyor. Paylaşımlı L3 ön bellek, Richland’da olduğu gibi Streamroller serisine de dahil edilmemiş. Yeni nesil AVX, SSX, FMA3 ve AES komut setleri Streamroller’ın tüm modellerinde mevcut. Özellikle AES komut seti özellikle sıkıştırma işlemlerinde büyük avantaj sağlıyor. “K” serisi olan A10-7850K’da çarpan kilidi açık ve hızaşırtma için önünden herhangi bir engel yok. Güç tüketimini (TDP değerini) azaltan girişimlerden biri de; otomatik CPU ve GPU hız kontrolü. Turbo Core, ilk nesil Llano platfomunda sadece CPU’ya özgüydü. Trinity ve Richland’da grafik ağırlıklı çalışma sırasında CPU hızının artması gerekmiyorsa TDP aralığını dolduracak biçimde GPU hızı yukarı çekiliyor. Aynı uygulama Streamroller’da da var. A10-7850K’da çekirdek hızı 3.7GHz’den Turbo Core ile 4Hz’e kadar çıkıyor.
Kaveri, an itibariyle üç farklı modelle karşımızda. A10-7850K’nın özelliklerinden bir önceki paragrafta bahsettik. A10-7700K ile alt seviyedeki A8-7600 arasındaki temel farkları; A10-7700’deki düşük çekirdek frekansları, “K” serisi olmaması ve AMD Configurable TDP yani Turbo Core’un optimize edilebilir olması olarak sıralayabiliriz. Bunun yanında her iki işlemci, 4 (CPU) + 6 (GPU) olmak üzere toplam 10 çekirdeğe sahip.
APU’nun grafik bacağında ise; AMD’nin yeni R serisi ekran kartlarının mimarisini görüyoruz. Güncel GCN yani Graphics Core Next sürümü, masaüstündeki pek çok yeni teknoloji APU’ya taşıyor. Bunlardan ilki olan Mantle, AMD’nin kısa bir süre önce piyasaya sürdüğü ve DirectX gibi oyunlarda daha yüksek performansı hedefleyen bir API olarak karşımıza çıktı. Şu an Battlefield 4 için geliştirilen yamaya sahip deneme sürümü 14.1 yayımlandı ve kısa bir süre sonra bu sürücüyle oyun test sürüşlerini gerçekleştireceğiz. Ancak Mantle’dan tam olarak verim alabilmemiz için, oyun geliştiricilerin piyasaya sürdüğü tüm oyunlarda bu desteği sağlaması gerektiğini tekrar hatırlatalım.
A10-7850K’nın dahili grafik birimi, GNC mimarisinin son örneklerinden biri. Spectre kod adlı GPU 512 adet işlem birimi yada AMD’nin söylediği gibi “Radeon çekirdeğini” barındırıyor. GPU 600MHz frekansta çalışıyor ve ihtiyaç duyulduğunda hız 720MHz’e kadar çıkıyor. 1024MB’lık sığalı DDR3 belleklerin hızı ise 1200MHz. Bellek bantgenişliği, daha önce de olduğu gibi 128 bit. Grafik arabirimi bu donanım sayesinde; 38.4GB/s bantgenişliğine, 4.8GPixel/s noktacık doldurma hızına ve 19.2GTexel/s texture doldurma hızlarına ulaşıyor.
Eğer bir karşılaştırma yapmamız gerekirse; bir önceki neslin temsilcisi A10-6800K’da yer alan HD 8670D’de 384 adet işlem birimi, 844MHz çekirdek hızı, 800MHz bellek hızı ve 512MB bellek kullanıyordu.
İşlemci ve grafik arabirimi haricinde, APU diyagramının sağında yer alan “Multimedia Accelerators” bölümü, işlemci yada grafik birimi ile birlikte yada bağımsız olarak kullanılacak teknolojilere ayrılmış. Bunlardan ilki olan ve yüksek tanımlı (HD) video izlenmesi sırasında kod çözme işini işlemci üzerinden alarak ekran kartına yükleyerek işlemcinin yükünü hafifleten Unified Video Decoder (UVD) motoru geliştirilerek 4.2 versiyonuna yükseltilmiş. Yüksek tanımlı video konteynırları (H264, VC-1) gibi) için donanımsal kod çözücü olarak görev yapan bu teknoloji, en basit anlamıyla; 120Hz 3D video ve 4K videolara destek veriyor.
AMD’nin R serisi ekran kartları ile birlikte sunduğu TrueAudio, aslında bağımsız bir ses kartı değil, ses odaklı yardımcı işlem motoru. Yani sesin işlendikten sonra kullanıcının duyabileceği hale gelmesi için anakart üzerinde dahili yada harici yine bir ses kartı olmalı. Mantle’da olduğu gibi oyun geliştiriciler TrueAudio’ya destek verdikleri zaman, gerçeğe daha yakın çevresel ses deneyimleri yaşayacağız.
Diğer bir gelişme; çoklu monitör kullanımı tarafında. Yeni R serisindeki UltraHD (3840×2160) monitörlere görüntü aktarma ve ileride çıkacak AMD Catalyst sürümleriyle sıralı olmayan 2160p ekranların kullanılabilmesi kolaylığı Kaveri’ye de taşınmış. Kullanıcılar bu sayede, sistemlerindeki DVI veya HDMI çıkışlarını istedikleri her şekilde monitör yerleşimi için kullanabilecek.
