Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki en pahalı askeri proje olarak kabul edilen yeni nesil savaş uçağı Joint Strike Fighter, bugünlerde çok derin sarsıntılar geçiriyor. JSF projesi kapsamında Lockheed-Martin tarafından geliştirilen F-35 savaş uçağının ABD’ye önümüzdeki 50 yıllık maliyetinin bir trilyon dolar olacağı hesaplanıyordu. Evet, yanlış okumadınız, bir trilyon dolar! Ancak bir süredir Pentagon tarafından sümenaltı edilen problemler en sonunda açığa çıkmaya başladı ve bu problemleri çözmek için gereken bütçenin senatonun önüne konmasıyla hiç te küçümsenemeyecek bir kavga patladı.
Aslında ilk bakışta yapılan iş pek mantıksız değildi, yeni uçağın geliştirilmesinde bilgisayar simülasyonları kullanılacak, bu sayede ar-ge süresi ve masrafı hayli kısılacaktı. O arada Lockheed-Martin uçakları üretmeye ve teslim etmeye başlayacak, çıkan sorunları da peyder pey halledecekti. Böylece hem ordu yeni oyuncağına çabucak kavuşacak, hem de Lockheed-Martin para kazanabilecekti.
Ne var ki işlerin öyle yürümediği anlaşılıyor. Bilgisayar simülasyonlarının öngöremediği pek çok ciddi problem uçakların maliyetini gittikçe artırmakla kalmadı, güvenilirliklerini de ciddi biçimde tehlikeye düşürdü. Basına sızan 55 sayfalık teknik bir raporda F-35’in elektrik sistemlerinden yapısal dayanıklılığına kadar pek çok önemli konuda çok ciddi sorunlar yaşandığı açıkça vurgulanıyor. Daha da önemlisi, bası kaynaklara göre uçak pek öyle radara görünmez de değilmiş. Uçağın zaten uzun zamandır dikey iniş-kalkış yapması yasaktı, çünkü ciddi teknik problemler bunu da tehlikeli kılıyor. Oysa VTOL yeteneği F-35’in en önemli avantajlarından biri olarak gösteriliyordu.
Sonuç olarak F-35 projesi gittikçe büyüyen bir iptal tehdidiyle karşı karşıya, bu da özellikle Boeing gibi rakip firmaların iştahını kabartıyor. Peki Türkiye gibi projeye dahil olan ve hatta parça üretimine katkıda bulunan ülkeler, bu proje iptal edilirse ne yapacak? Türkiye almayı taahhüt ettiği 100 adet F-35’in yerine ne koyacak, bu konuya yapılan yatırım çöpe mi gidecek? Bunlar da cevap bekleyen sorulardan bazıları…
