MIT’nin Alcator C-Mod tokamak reaktörü kaydedilmiş en yüksek plazma basıncına ulaşmayı başardı.
Geçtiğimiz hafta Japonya’da gerçekleştirilen International Atomic Energy Agency (IAEA) zirvesinde MIT’nin Alcator C-Mod tokamak reaktöründen sorumlu araştırmacılar, bugüne kadar kaydedilmiş en yüksek plazma basıncını elde ettiklerini duyurdu. Bahsi geçen füzyon reaktörü bu rekora 30 Eylül gecesinde, operasyon ömrünün son gününde ulaştı.
MIT’nin plazma bilimleri vekil direktörü Martin Greenwald, reaktörün sınırlarını bilerek zorladıklarını ve geçmişte ulaştıkları değerlerden daha yükseğini elde etmeye çalıştıklarını belirtti. Füzyon, fizikçilerin son 50 yıldır üzerinde çalıştığı fütüristik bir enerji kaynağı. Bu teknolojinin ardındaki fikir, yıldızların çalışma prensibiyle aynı. Atomları parçalamak yerine yüksek ısı ve basınç altında birleşmeye zorlayarak, reaksiyondan enerji elde etmeye çalışılıyor.
Ancak bu noktada ortaya ciddi bir problem çıkıyor. Reaktörü çalıştırmak için önemli miktarda enerji harcamak gerekiyor. Doğal olarak da elde edilen enerjinin, harcanan enerjiden fazla olması isteniyor. Bu durum ise ancak plazmanın “sabit hal” denilen ve dışarıdan minimum enerji aktarımı ile kendini canlı tuttuğu konumda gerçekleşebiliyor. Plazmanın sabit halde kalması içinse belirli bir alanda tutulması gerekiyor.
Plazmayı sabit halde tutmak için bazı değişik yöntemler mevcut. Bunlardan biri, MIT’nin Alcator C-Mod reaktörünün yaptığı gibi atomları güçlü manyetik alanlarla birbirlerine yaklaşmaya zorlamaktır. MIT’nin bu yöntemle yeni bir rekor kırdığını göz önüne alırsak, füzyon reaktörlerinin gelecekte de bu yöntemi kullanmaya devam etmesi muhtemel.
Ne yazık ki, Alcator C-Mod reaktörü dünya rekorunu kırdıktan sonra kapatıldı. Bunu sebebi ise ABD’nin enerji bakanlığının, 23 seneden sonra bu reaktör için MIT’ye sunduğu desteği kesmesi. ABD enerji bakanlığı finansal bütçesini Fransa’nın 30 milyar dolarlık ITER reaktörüne harcamaya karar verdi.
Sonuç olarak MIT’nin füzyon programı, alanında çok önemli bir rekor elde etmiş olmasına rağmen ciddi bir darbe aldı. Martin Greenwald’un belirttiği üzere üniversite şu anda aktif bir şekilde yeni nesil düşük bütçeli reaktörler için özel yatırımcılar arıyor.
