Dünyanın ilk 7nm oyuncu ekran kartı Radeon VII, kapsamlı incelememizde RTX 2080 ile karşı karşıya geliyor.
AMD’nin yeni Radeon VII ekran kartı dünyanın ilk 7nm oyuncu ekran kartı olma özelliğine sahip. Aslında bu kartın tam olarak oyun amaçlı üretildiğini söylemek de pek doğru olmayabilir zira AMD, kartın üzerindeki 16 GB HBM2 bellek ile ürünün 8K video işleme gibi işler için de uygun olduğunu belirtiyor. GPU ile bellekler arasında saniyede 1 TB veri aktarımını mümkün kılan 16 GB HBM2 modüller sayesinde kart, özellikle bazı iş senaryolarında GDDR6 kullanan rakiplerine fark atabiliyor.
“İkinci Nesil Vega”
AMD’nin daha önce RX 580 serisi ekran kartlarını Polaris 20 olarak piyasaya sürdüğünü hatırlıyoruz. Fakat daha sonra RX 480 ekran kartlarına RX 580 BIOS’larının neredeyse sorunsuz uyduğuna şahit olmuştuk. Bu bağlamda firmanın Radeon VII ekran kartından ikinci nesil Vega olarak bahsetmesine biraz şüpheli yaklaşmakta fayda var. Mevcut bir tasarımı alıp bunu 7nm’ye sıkıştırdığınızda bu ikinci nesil olmuyor. Yine de AMD yaptığı iyileştirmeler sayesinde hem frekansları artırmayı başarmış hem de gecikmeyi düşürmüş. Bu da daha yüksek oyun performansı olarak yansıyor.
16 GB RAM ve 1 TB/s Bant Genişliği
İncelmek AMD’ye yaramış. Grafik işlemci çekirdeği 495mm2’den 331mm2’ye düşmüş. Firma bunu fırsata çevirip ortaya çıkan boşluğa 8 GB daha HBM2 bellek ekleyip bellek kapasitesini 16 GB’a çıkartmış. İkinci nesil Yüksek Bant Genişlikli Bellek’ler 4,096-bit veri yolu genişliği sunuyor ve bu da ultra yüksek çözünürlüklü doku paketlerinin ekrana getirilmesini mümkün kılıyor.
8K Video İşleme
Bundan dört yıl önce videolarımızı 4K yayınlayacağımızı duyurduğumuzda hem Türk teknoloji basını hem de izleyicilerimiz bu kararımızı garipsemişti. Bugün geldiğimiz noktada ise 4K artık TV’lerde standart olurken monitörlerde de yavaş yavaş kendini göstermeye başladı. Bir sonraki adım ise 8K ve bu çözünürlük sinema endüstrisi tarafından kullanılmaya başlandı bile. AMD de Radeon VII’nin 16 GB HBM2 belleği ile 8K video düzenleme için hazır olduğunu belirtiyor.
Aşağıdaki tabloda Adobe Premiere Pro ile video işlerken ekran kartı bellek kullanımını görebilirsiniz:
| Uygulama | İş | VRAM Kullanımı |
| Adobe Premiere | 8K video işleme | 11.5 GB |
| Adobe Premiere | 8K video işleme | 10.2 GB |
Şu bir gerçek ki video içeriklerdeki piksel sayısı gün geçtikçe artıyor. 8K çözünürlük, HDR, geniş renk gamutu ve daha yüksek kare sayısı derken olay artık işlemci ile video işlemekten çoktan çıktı ve ekran kartlarına geçti. Bu bağlamda içerik üreticiler de gün geçtikçe daha da yüksek performanslı GPU’lara ve bu GPU’lara eşlik eden video belleklere ihtiyaç duyuyor.
Oyunlar Daha Fazla VRAM İstiyor
Bellek kullanımının oyunlar için de arttığını söyleyebiliriz. Geliştiriciler artık daha büyük boyutlu kaplamalarla çalışıyor ve oyunlarına da HDR desteği eklemek istiyorlar. Çözünürlükler de artınca doğal olarak ekran kartlarındaki video belleği daha da fazla önem kazanmaya başladı. Oyun geliştiricileri bu bağlamda bellek gereksinimlerini de artırmaya başladı. 2001 ve 2011 yıllarında 512 MB ve 1 GB görüntü belleği yeterli iken bugün bu rakam 6-8 GB’a ulaşmış durumda.
Örneğin Battlefield serisine bakalım:
| Oyun | Yıl | Tavsiye Edilen VRAM |
| Battlefield Bad Company 2 | 2010 | 512MB |
| Battlefield 3 | 2011 | 1GB |
| Battlefield 4 | 2013 | 3GB |
| Battlefield Hardline | 2015 | 3GB |
| Battlefield 1 | 2016 | 4GB |
| Battlefield 5 | 2018 | 6GB/8GB |
Buna ek olarak yeni oyunlara gelen dinamik/uyarlamalı kalite ve çözünürlük ölçeklendirme ayarları da görüntü belleği kullanımına etki edebiliyor:
| Varsayılan 4K Test | Dinamik Çözünürlük / Uyarlamalı Kalite | En Yüksek Çözünürlük Ölçeklendirmesi | |
| Assassin’s Creed Odyssey | 7.7 GB | 8.1 GB | 14.4 GB |
| Far Cry 5 | 4.7 GB | 8.4 GB | 11.3 GB |
Günümüzde geldiğimiz noktada ise bazı oyunlar için 8 GB ekran kartı belleği dahi yetersiz olmaya başladı. Aşağıdaki tabloda bazı oyunların VRAM kullanımını görebilirsiniz.
| Oyun | Çıkış Tarihi | VRAM Kullanımı | API | Ayar |
| Call of Duty: Black Ops 4 | Ekim 2018 | 11.9 GB | DX11 | En Yüksek |
| Far Cry 5 | Mart 2018 | 12.9 GB | DX11 | En Yüksek, Dinamik Çözünürlük |
| Rise of the Tomb Raider | Ocak 2016 | 9.8 GB | DX12 | En Yüksek |
| Star Control: Origins | Eylül 2018 | 9.3 GB | DX11 | En Yüksek |
| Resident Evil 2 | Ocak 2019 | 8.8 GB | DX11 | En Yüksek |
| Tom Clancy’s Ghost Recon Wildlands | Mart 2017 | 8.2 GB | DX11 | En Yüksek |
Yukarıdaki liste tabii ki daha başlangıç. Buy yıl piyasaya çıkacak yeni oyunlarla birlikte görsel kalite ve buna bağlı olarak ekran kartı belleği (Video RAM) de artmaya devam edecek.
Buna ek olarak bazı oyunlar artık kullanmadıkları ekran kartı belleğini bırakmak yerine buradaki belleği de aşıp sistem belleğine geçiş yapabiliyor. İşte bu durumda da oyunda yavaşlama ve kararsızlık, hatta bazen çökme dahi olabiliyor. AMD bu bağlamda RTX 2080’in 8 GB video belleğine karşı Radeon VII’nin 16 GB video belleğinin daha avantajlı olduğunu belirtiyor ki bunu teste tabi tutacağız. Öte yandan bu teste geçmeden önce firmanın zamanında R9 Fury serisi kartlarda 4 GB bellek sunduğunu hatırlamakta fayda var.
HBCC: RX Vega için Can Simidi
Peki RX Vega sahipleri ne yapacak bu durumda? AMD’nin buradaki çözümü HBCC. High Bandwidth Cache Controller olarak geçen bu özellik sayesinde ekran kartı sistem belleğinin bir kısmını kullanım için ayırmakta. Daha sonra herhangi bir oyun veya uygulama VRAM kullanımını aşarsa HBCC, otomatik olarak ayrılan sistem belleği ile VRAM arasındaki veri aktarımını yönetmeye başlıyor.
Burada AMD’nin kendi içerisinde yaptığı bir testin sonucunu da sizlerle paylaşalım. Firma, üç farklı ekran kartını teste tabi tutarak bu kartların video belleği kullanımı aşıldığında bir kareyi çizmek için harcadığı sürede kaç defa 50ms üstüne çıktıklarını ortaya döküyor. Burada rakam ne kadar düşükse o kadar iyi.
| Ekran Kartı | Çalıştırma 1 | Çalıştırma 2 | Çalıştırma 3 | Ortalama |
| Radeon RX Vega 64 LC 8GB | 147 | 160 | 119 | 142 |
| Radeon RX Vega 64 LC 8GB HBCC | 119 | 9 | 10 | 46 |
| Radeon VII 16GB | 0 | 4 | 0 | 1 |
| GeForce RTX 2080 8GB | 743 | 748 | 373 | 622 |
Tabloya baktığımızda Radeon VII’nin 16 GB belleği ile HBCC’ye ihtiyacı olmadığını görebiliriz. Öte yandan yine de ihtiyaç duyan kullanıcılar için bu özellik Radeon Settings altından devreye sokulabilir.
Gelişmiş Sıcaklık İzleme
GPU sıcaklık algısı da zamanla gelişti. AMD grafik kartlarının tarihsel olarak bildirdiği sıcaklık, “GPU Sıcaklığı” olarak adlandırılıyordu. Tek bir algılayıcı tarafından okunan bu sıcaklık termal azaltma (throttling) ve fan kontrolü için için kullanılıyordu.
GPU çipi boyunca sıcaklık ölçüm devresi tarafından ölçülen maksimum sıcaklığa Kavşak Sıcaklığı (Junction Temperature) deniyor. Firma zamanla çipin farklı noktalarına eklediği ısı algılayıcılarla bir ağ oluşturarak kavşak sıcaklığını artık çok daha hassas bir biçimde ölçebiliyor. Bu teknoloji GPU’nun termal kapanma koruması için önem taşıyor. Bugün geldiğimiz noktada Radeon VII toplamda 64 adet ısı algılayıcı barındırıyor. Bu, Vega 64’ün iki katı.
Avantajları:
- Artan Performans: Kavşak sıcaklığına göre GPU’yu kontrol etmek, GPU’nın tam potansiyelini ortaya çıkarmada önemli bir rol oynuyor. Bu da oyunlarda %2 performans artışı sağlayabiliyor.
- Daha Güvenilir Kısma: GPU frekansını kısmak söz konusu olduğunda Kavşak Sıcaklığı bilgisi daha etkili bir kontrol sunuyor.
- Daha İyi Kontrol ve Bilgi: GPU sıcaklığına ek olarak Kavşak Sıcaklığı’nı raporlamak oyunculara ve bilgisayar tutkunlarına daha fazla bilgi sunarak ekran kartlarını daha iyi kontrol etmelerini sağlıyor.
Radeon VII Teknik Özellikleri:
| Ekran Kartı | Radeon™ VII | Radeon™ RX VEGA64 | Radeon™ RX VEGA56 |
| Mimari | Vega 20 | Vega 10 | Vega 10 |
| Üretim Teknolojisi | 7nm | 14nm | 14nm |
| Transistör Sayısı | 13.2 milyar | 12.5 milyar | 12.5 milyar |
| Yonga Boyutu | 331mm2 | 495 mm2 | 486 mm2 |
| Yeni Nesil İşlem Birimi | 60 | 64 | 56 |
| Akış İşlemcisi | 3840 | 4096 | 3584 |
| Temel GPU Frekansı | 1400 MHz | 1274 MHz | 1156 MHz |
| Boost GPU Frekansı | 1750 MHz | 1546 MHz | 1471 MHz |
| Tepe GPU Frekansı | 1800Mhz | 1630MHz | 1590MHz |
| Tepe Tek Duyarlı Kayar Nokta Performansı | 14.2 TFLOP’a kadar | 12.7 TFLOP’a kadar | 10.5 TFLOP’a kadar |
| Tepe Yarı Duyarlı Kayar Nokta Performansı | 28.1 TFLOP’a kadar | 25.3 TFLOP’a kadar | 21.0 TFLOP’a kadar |
| Tepe Doku Doldurma Oranı | 432.24 GT/s | 395.8 GT/s’ye kadar | 330.0 GT/s’ye kadar |
| ROP | 64 | 64 | 64 |
| Tepe Piksel Doldurma Oranı | 115.26GP/s | 98.9 GP/s’ye kadar | 94.0 GP/s’ye kadar |
| High Bandwidth Cache (HBM2) | 16GB | 8GB | 8GB |
| Bellek Bant Genişliği | 1 TB/s | 483.8 GB/s | 410 GB/s |
| Bellek Arayüzü | 4096 bit | 2048 bit | 2048 bit |
| Kart Gücü | 300W | 295W | 210W |
Görüntü Çıkışları
- 3 x DisplayPort 1.4a
- 1 x HDMI 2.0b
Radeon VII vs RTX 2080 Render Performansı:
| Test | Açıklama | Radeon VII | RTX 2080 | Fark |
| Premiere Pro 8K | 8K video düzenleme ve efekt ekleme | 00:00:37 | 00:00:36 | %2.7 |
| Luxmark Luxball HDR
|
Render | 51229 | ||
| Luxmark Neumann | 30517 | |||
| Luxmark Hote | 7780 | |||
| Blender Cornell Box AMD Radeon Prorender
|
3B modelleme | 01:00 | 00:56 | %6.8 |
| Blender BMW GPU | 07:06 | 07:04 | %0.4 | |
| Cinebench R15 | 181.87 FPS | 178.88 FPS | -%1.6 | |
| V-Ray | 01:49 | 01:08 | %46.3 |
1440p Oyun Testleri
| Oyun | Çözünürlük ve Grafik Ayarı | Radeon VII FPS | RTX 2080 FPS | Radeon VII Sıcaklık | RTX 2080 Sıcaklık |
| Shadow of the Tomb Raider | 1440p
Highest |
80 | 84 | 73 | 72 |
| Warhammer II Skaven DX11 | 1440p
Ultra |
62.8[1] | 76[2] | 54 | 61 |
| Warhammer II Skaven DX12 | 1440p
Ultra |
58.7 | 63.2 | 56 | 62 |
| Far Cry 5 | 1440p
Ultra |
Min. 92
Ort. 105 Maks. 126 |
Min. 74
Ort. 92 Maks. 109 |
62 | 58 |
| Call of Duty Black Ops 4 | 1440p
Ultra |
Min. 75
Ort. 128 Maks. 265 %1 70 %0.1 22 |
Min. 48
Ort. 94 Maks. 133 %1 22 %0.1 3 |
65 | 70 |
| Battlefiled V DX12 | 1440p
Ultra |
Min. 73
Ort. 118 Maks. 170 %1 90 %0.1 23 |
Min. 73
Ort. 115 Maks. 183 %1 50 %0.1 3 |
68 | 74 |
| Apex Legends | 1440p
Ultra |
Min. 68
Ort. 105 Maks. 140 %1 71 %0.1 64 |
Min. 53
Ort. 95 Maks. 145 %1 26 %0.1 6 |
75 | 72 |
4K Oyun Testleri:
| Oyun | Çözünürlük ve Grafik Ayarı | Radeon VII FPS | RTX 2080 FPS | Radeon VII Sıcaklık | RTX 2080 Sıcaklık |
| Shadow of the Tomb Raider | 4K
Highest |
43 | 45 | 73 | 74 |
| Warhammer II Skaven DX11 | 4K
Ultra |
40.5 | 53.6 | 66 | 70 |
| Far Cry 5 | 4K
Ultra |
Min. 47
Ort. 58 Maks. 73 |
Min. 51
Ort. 57 Maks. 67 |
65 | 66 |
| Call of Duty Black Ops 4 | 4K
Ultra |
Min. 43
Ort. 69 Maks. 100 %1 46 %0.1 19 |
Min. 35
Ort. 73 Maks. 97 %1 36 %0.1 27 |
77 | 75 |
| Battlefiled V | 4K
Ultra |
Min. 59
Ort. 78 Maks. 92 %1 63 %0.1 57 |
Min. 51
Ort. 77 Maks. 113 %1 52 %0.1 45 |
76 | 75 |
| Apex Legends | 4K
Ultra |
Min. 21
Ort. 52 Maks. 71 %1 33 %0.1 22 |
Min. 36
Ort. 58 Maks. 74 %1 35 %0.1 33 |
75 | 74 |
Güç Tüketimi*
| Kart | Yükte | Boşta |
| Radeon VII | 350W | 53W |
| RTX 2080 | 330W | 70W |
*9900K sistem, monitör hariç komple güç tüketimi
Sonuç
AMD, bu kart ile 7 nanometre ekran kartı üretebileceğini gösteriyor. Referans sürüm olarak gelen modelin soğutması, tasarımı ve sunumu geliştirilmiş. Ancak kullanıcılar esas olarak Navi mimarisi ile gelecek yenilikleri bekliyor. Radeon 7, rakibi olan üst seviye ekran kartlarına yakın bir performansı yakalamayı başarıyor. Ancak gerçekte beklenen artık yaklaşması değil, geçmesi ve çok daha fazlasını sunması. Bu yüzden Radeon 7’nin az sayıda piyasaya çıkan, biraz konsept bir ekran kartı olması kaçınılmaz. Oyunun yanında profesyonel işler için yüksek miktar ve hızlı belleklerinden yararlanacak kullanıcılar tercih edebilir. Eğer AMD’nin partnerleri bunu fırsat bilip üretimi artırırlarsa, oyun oynayan ve bir yandan içerik üretenler için yeni Radeon Pro sürücülerinin de gelişiyle büyük değer kazanabilir. Makalemizi güncellemeler için takip edin.
Sonuç: 7 Nanometre heyecanlı ama yeterince değil, en hızlı ekran kartını üretmelerini bekliyoruz.
Artılar:
- Üç Ücretsiz Oyun: The Divison 2, Devil May Cry 5 ve Resident Evil 2
- 1440p 4K Ultra için yeterli
- 16 GB HBM2 görüntü belleği
- Boşta düşük güç tüketimi ve sessiz çalışma
- Ek sıcaklık algılayıcılar
- Dahili arka plaka
- FreeSync desteği
- HDMI 2.0, DisplayPort 1.4 desteği
- 8K çözünürlük desteği
Eksiler:
- Yüksek güç tüketimi
- Yük altında sesli çalışma
- VSR çalışmıyor
- VSR kullanımında 4K’da 100 Hz dışında yenileme hızı olmadığından monitör siyah ekrana düşüyor. Yani, VSR için yazılım güncellemesi gerekiyor.
- VRAM kullanımı hatalı raporlanıyor
- DirectX Raytracing desteği yok
[1] ReLive ile kayıt yapılmazsa 3 FPS daha yüksek performans elde ediliyor: 65.7
[2] ShadowPlay ile kayıt yapılmazsa 0.3 FPS daha yüksek: 76.3
