Cooler Master’ın yeni harici ekran kartı kasası EG200, dizüstü bilgisayarına daha fazla güç kazandırmak isteyen kullanıcılar için tasarlanmış.
Thunderbolt’un yaygınlaşmasıyla birlikte giderek artan sayıda harici ekran kartı kutusu modelinin piyasaya çıktığını görüyoruz. 3 .nesil Thunderbolt teorik olarak 40 Gbit bant genişliği sunuyor. Ancak sadece veri alım/gönderimi için bu değerin 22 Gbit ile sınırlı olduğunu belirtelim.
Geri kalan bant genişliği görüntü sinyallerine ayrılmış. Bu da PCI-Express 3.0 x4 arabiriminin sunduğu bant genişliğinin yaklaşık 4’te 3’üne denk geliyor. Bu sebeple masaüstüne göre bir miktar düşük performans elde ediyorsunuz. Zaten bu sebeple ASUS ROG Flow gibi yüksek performans odaklı dizüstü bilgisayarlar harici ekran kartını Thunderbolt üzerinden değil kendi geliştirdiği özel bağlantı ile direk PCI-Express 3.0 x4 olarak yapıyor.
Ancak yine de dizüstü bilgisayarınızın ekran kartı eskiyse ya da çok basit bir modelse bu performans kaybına rağmen oyunlarda çok belirgin FPS artışları elde etmeniz mümkün.
Bir de işin şu boyutu var ki bütçe odaklı ve zayıf donanımlı dizüstü bilgisayarlarda maalesef Thunderbolt kontrolcüsü de bulunmuyor. Bu sebeple harici ekran kartı kutuları daha çok zamanında yüksek bir meblağ ödenip alınmış, dolayısıyla Thunderbolt kontrolcüsü dahil bol özellikli ama artık günümüzde performansıyla tatmin etmeyen dizüstü bilgisayarlar için daha uygun.
EG200 Özellikleri
Artan 3D performansı işin sadece bir tarafı. EG200 kullanıcılara ek depolama için dahili SATA yuvası da sunuyor. Kasanın önündeki kapağı açtığınızda 2.5 ya da 3.5 inçlik diskler alabilen yuvayı görüyorsunuz. Buraya yüksek kapasiteli sabit disk ya da hızlı SATA SSD takabilirsiniz. Bu da depolama olanağı sınırlı olan dizüstü bilgisayarlar için güzel bir haber.
Ayrıca EG200 enerjisini içindeki güç kaynağından alan bir USB çoklayıcı işlevi de görüyor ve Thunderbolt kablosu üzerinden 60W güç iletimi sağlıyor. Yani bir ürünle hem USB çoklayıcı, hem şarj adaptörü, hem harici ekran kartı, hem de harici disk yuvasına kavuşmuş oluyorsunuz.
Dizüstü bilgisayar standı
Dizüstü bilgisayarınızı evinize geldiğinizde bir masaüstü bilgisayar gibi kullanmayı planlıyorsanız, bu ürün tam sizin için üretilmiş diyebiliriz. Altındaki ayarlanabilir dahili stand ile dizüstü bilgisayarınızı EG200’ün yanına sabitleyip hem Thunderbolt, hem de USB hub bağlantısını kolayca yapabiliyorsunuz. Ayrıca dizüstü bilgisayar burada yan durduğu için alttan hava alıp daha az ısınacaktır.
Eğer Macbook gibi çizilmeye müsait, narin dış kaplamaya sahip bir dizüstü bilgisayarınız varsa da içiniz rahat olsun. Bilgisayarınızın kasayla temas edeceği noktalara kauçuk darbe emici parçalar koymayı ihmal etmemişler.
Intel Hades Canyon NUC ile uyumu
Bu ürün dizüstü bilgisayarlar ağırlıklı olarak düşünülerek tasarlansa da, Intel NUC (Next Generation of Computing) gibi bilgisayarlar için de gayet uygun diyebiliriz. Hatta biz incelemeyi Intel Hades Canyon NUC modeliyle yaptık.
Intel Hades Canyon NUC8I7HVK İncelemesi
Hades Canyon AMD Radeon Vega M GH model 4 GB dahili ekran kartına sahip. Bunun performansı NVIDIA Geforce 1050 seviyesinde diyebiliriz. Orta ayarlarda 1080p oyunculuk için iş gören bir ekran kartı. Ancak ayarları Ultra’ya çekmek veya çözünürlüğü artırmak istediğinizde 30 FPS altına çok kolay düşebiliyor.
Bu yüzden NUC’taki dahili AMD ekran kartından çok daha hızlı olan RTX 3060 Ti modelini EG200’e takıp test etmeye karar verdik. Bundan daha güçlü bir ekran kartı seçmek işlemci darboğazı sebebiyle pek de anlamlı olmayacaktı. Çünkü Hades Canyon NUC 2008’de çıkan ve çok da güncel olmayan bir bilgisayar. 4 çekirdekli, 4 Ghz hızında çalışan ve 45W TDP’ye sahip i7 8809G işlemciyle donatılmış. Zaten testlerimizde de işlemci kullanımının yüksekliğini görebilirsiniz.
EG200’e bir ekran kartı takmak için çıkarmanız gereken 2 yıldız vida ve 2 parmak vida var. Yıldız vidalar ekran kartını sabitlemeniz gereken bölgeye erişim sağlarken, 2 parmak vida yan kapağı çıkarmanızı sağlıyor.
EG200 güç kaynağı
Yan kapağı çıkardığımızda kasa içindeki Cooler Master’ın 550W’lık SFX form faktöründeki Gold verimlilik sertifikasına sahip güç kaynağını görüyoruz. Bu güç kaynağı gerçekten bugün piyasadaki en güçlü ekran kartlarını dahi sorunsuzca çalıştıracak güce sahip.
Bu güç kaynağına 2 adet 8 pinli PCI-Express güç kablosu hazır takılı geliyor. Zaten EG200 ile kullanacağınız ekran kartlarının büyük çoğunluğunun maksimum 2 tane 8 pine sahip olacağını düşünüyorum. Ancak Cooler Master yine de pakete fazladan 2 adet 8 pinli bağlantı eklemeyi ihmal etmemiş.
Ekran kartı uyumluluğu
Bu kutuya takabileceğiniz bir ekran kartının maksimum 325 mm uzunluk, 54 mm genişlik ve 141 mm yüksekliğe sahip olması gerekiyor. 54 mm genişlik demek 2.5 slot yer kaplayan ekran kartlarını da kullanabileceğiniz anlamına geliyor.
Peki bu kutuya referans soğutuculu yani Founders Edition RTX 3090’ı sığdırabiliyor muyuz? Maalesef hayır, yaklaşık 10 milimetre farkla sığmıyor. Ama üzülmeyin, 3080Ti Founders Edition kartı rahatlıkla takabiliyorsunuz. AMD tarafında işler biraz daha iyi, RX 6900XT dahil olmak üzere referans soğutuculu modellerin hepsi kolayca kasaya sığıyor.
Hava sirkülasyonu
Taktığınız ekran kartının sağlıklı şekilde hava alması için Cooler Master kutunun ön ve arka kapaklarını mesh dokulu yapmış. Üst kısımda da yine bir mesh yüzey görüyoruz. Buraya bir de 9 santimlik egzoz fanı eklenmiş. Cooler Master kasanın içindeki sıcaklık sensörüyle bu fanın devrini kontrol ediyor, gerekmediğinde fan çalışmıyor.
Kasada ikinci bir fan için vida delikleri bulunmasına karşın, eğer büyük bir ekran kartı kullanıyorsanız güç kabloları sebebiyle buraya ikinci fanın takılabilmesi zor görünüyor.
Yoğun ve uzun süreli oyun testlerimizde RTX 3060Ti’ın maksimum 74 dereceye ulaştığını gördük. Bu gayet kabul edilebilir bir sıcaklık. Dolayısıyla EG200’ün hava sirkülasyonunun yeterli olduğunu söyleyebiliriz.
Giriş/Çıkış yuvaları
EG200’ün arkasına baktığımızda en üstte güç girişini ve altta güç anahtarını, Thunderbolt 3 için USB-C bağlantısı, USB çoklayıcı çıkışı ve bu çoklayıcıya bağlı 3 adet 5 Gigabit hızda USB 3.0 yuvasını görüyoruz. Kutudan kaliteli ve kısa bir Thunderbolt 3 kablosu ve USB çoklayıcı için de yine kaliteli bir kablo çıktığını belirtelim.
Performans Testleri
EG200’e takılı RTX 3060Ti’ı 3 ayrı oyunda test ettik ve AMD Vega M GH dahili ekran kartıyla bu sonuçları karşılaştırdık. Testlerimiz 1080p çözünürlükteydi.
| Oyun | Çözünürlük | Grafik detayları | Nvidia RTX 3060Ti 8GB – Ort. FPS | AMD RX Vega M GH 4GB – Ort. FPS |
| Mound & Blade Bannerlord | 1080p | Ultra | 63 | 43 |
| Shadow of the Tomb Raider | 1080p | High | 91 | 43 |
| Rust | 1080p | Ultra | 73 | 34 |
İlk testimiz olan Mount and Blade II – Bannerlord’da toplam 200 askerle özel bir savaş yaptık ve Rivatuner’la FPS istatistiklerini tuttuk. Savaş sonunda ortalama 43 FPS gördük. RTX 3060Ti’a geçince bu sonuç 63’e kadar yükseldi. 20 FPS’lik bir artış söz konusu yani. Bu elde ettiğimiz sonuçlar arasında gördüğümüz en düşük fark oldu diyebilirim. Muhtemelen bunun sebebi savaş alanındaki çok sayıda ünitenin NUC’taki zayıf işlemcide darboğaza sebep olması.
Bir sonraki test oyunumuz Rust’ta yine Rivatuner’ın FPS istatistiklerini kullandık. En yüksek ayarlarda dahili ekran kartı ortalama 34 FPS elde ederken, RTX 3060Ti ortalama 73 FPS’ye kadar çıktı. Yani neredeyse 40 FPS artış söz konusu oldu.
Buradaki büyük artışın sebebi Rust’ın yüksek ekran kartı belleğine ihtiyaç duyması. Riva Tuner istatistiklerine bakarsak NUC’taki 4 GB dahili ekran kartı belleğinin kullanımının daima sınırlarında, yani 3800 küsür MB civarında gezindiğini görebilirsiniz. RTX 3060Ti taktığımızda ise oyunun bu karttaki 8 GB belleğin yaklaşık 6.5 GB’ını kullandığını görüyoruz.
Son testimizde ise Shadow of the Tomb Raider’ın dahili test aracını kullandık. Dahili ekran kartı bize ortalama 43 FPS sonucunu verdi. RTX 3060Ti ile yine %200’den fazla artış görüp ortalama 91 FPS’ye ulaştık.
Sonuç Değerlendirmesi
Oynadığınız oyuna göre harici ekran kartından elde edeceğiniz performans artışı da değişecektir. Eğer dizüstü bilgisayarınızda ya da Intel NUC gibi bilgisayarlarınızda çok zayıf bir işlemci varsa ve işlemci performansının kritik olduğu bir oyunu oynamak istiyorsanız, belki de önceliğiniz daha iyi işlemcili bir bilgisayara geçmek olmalı. Bununla birlikte yüksek ekran kartı belleğine ihtiyaç duyan ve ekran kartı performansının asıl farkı yarattığı oyunlarda çok büyük FPS artışları elde etmek mümkün.
Tabii bu seçtiğiniz ekran kartıyla da doğrudan ilişkili. Bence harici ekran kartı kutularından asıl faydalanabilecek kullanıcılar, Intel Ice Lake ve Tiger Lake gibi güncel ve yüksek performanslı mobil işlemciler barındıran ve Thunderbolt destekli, fakat zayıf ekran kartı olan Ultrabook sahipleridir. Özellikle Intel Tiger Lake mimarisinde Thunderbolt kontrolcüsü de işlemci içine alındığı için harici ekran kartı performansında da önemli bir iyileşme bulunuyor.
Dizüstü bilgisayarlarda harici ekran kartıyla oyun oynamanın bir başka artısı da işlemcinin termal olanaklarını daha artırmanız, dolayısıyla daha üzün süreli ve daha yüksek turbo çalışma frekansları elde etmeniz. Çünkü dizüstü bilgisayarların soğutmalarına yakından bakarsanız ekran kartı ve işlemcinin aynı bakır ısı borularıyla birbirine bağlandığını görebilirsiniz. Dolayısıyla bu bileşenlerden birisi ısı üretmeyince diğeri de daha serin çalışacaktır.
Son olarak Cooler Master EG200’ün Apple Macbook desteği olduğunu da belirteyim. Ekran kartı zayıf olan Macbook modelleriyle de sorunsuz kullanabilirsiniz. Ancak şu önemli notu da düşmem gerekir yeni çıkan M1 işlemcili Macbook’lar Thunderbolt üzerinden harici ekran kartı bağlamayı desteklemiyor. Umarız Apple ilerde bunu değiştirir.
