Marka fark etmeksizin işlemciler artık daha güçlü olmakla birlikte daha fazla güç tüketmeye başladı. AMD’nin Ryzen 7000 serisi işlemcileri ve yeni AM5 soketle birlikte TDP/PPT değerleri yükseldi. Intel’in 12. Nesil Alder Lake işlemcileri her ne kadar 125W TDP ile listeleniyor olsa da PL2 (2. güç seviyesi) seviyeleri çok daha yüksek. Görünüşe bakılırsa 13. Nesil Raptor Lake ile güç tüketim seviyeleri daha da yükselecek. Hal böyle olunca hepsi bir arada sıvı soğutmaların kullanım oranı da giderek artıyor.
Radyatörün konumu ve fanları soğutma sistemi için çok önemlidir. Bildiğiniz üzere sıvı soğutucuyu takmanın farklı yolları var. Bu makalemizde farklı yöntemlere ve nasıl çalıştıklarına bakacağız.
Sıvı Soğutma Nasıl Takılır?
Bir AIO (hepsi bir arada) sıvı soğutucuyu takmaya çalıştığınızda göz önünde bulundurmanız gereken birkaç şey var. Radyatörün yeri, borunun yönü ve radyatör fanlarının hava akış yönü.
Radyatörü bir PC kasasının üstüne, önüne veya altına monte edebilirsiniz. Bu konumlandırma şüphesiz termal performansı etkileyecektir. Hava akışı için termal performansı etkileyecek olan giriş veya çıkış yönünü ayarlayabilirsiniz. Yapılan bazı testler, bu farklı yöntemler arasındaki CPU sıcaklık farkının en fazla 13°C olduğunu gösteriyor ki bu dikkate alınacak bir değer. Nitekim sıvı soğutmanızı takma şekliniz de çok önemli.
Radyatör Konumu Önemli
Hepsi bir arada soğutucunun döngüsünde %100 sıvı soğutma kullanılmaz. Sirkülasyon döngüsünde her zaman hava bulunur. Su pompasında hava kalması ses ve ısıl verimin düşmesi gibi sorunlara yol açabileceği gibi kullanım ömrünü de olumsuz etkileyebilir. Bu bağlamda havanın pompada veya ısıl verimi etkileyecek bir yerde toplanmasını önlemek oldukça önemlidir.
Kasanın Alt Kısmına Montaj
Burada farklı radyatör konumları hakkında detaya inerken farklılıklara bakacağız. İlk olarak PC kasasının alt kısmına yapılan montajla başlayalım. Böyle bir durumda su bloğunda hava birikecektir. Pompa, çalışma sırasında çok fazla kabarcık üretecek ve ısı transfer verimliliğini azaltacaktır. Bu nedenle bu önerilen bir yapılandırma değildir.
Artıları
- Bazı mini-ITX kasalar için tek seçenek budur.
Eksileri
- Isı dağılımı konusunda verimlilik alt seviyededir.
- Sıvı soğutma ömrü daha düşüktür.
Üst Kısma Montaj
Radyatörü kasanın üst bölümüne taktığınızda hava birikme sorunundan daha az etkilenirsiniz. AIO sistemindeki hava radyatörün üstünde birikecek, bu da sistemdeki soğutucu akışını temel olarak etkilemez ve termal verimliliği düşürmez.
Üst tarafa yapılan montaj, termal performans açısından en çok tavsiye edilen yöntemdir. Ancak bazı durumlarda 360 mm veya 280 mm’lik bir radyatörü takmak için yeterli alan olmayabilir.
Artıları
- İyi seviyede termal verimlilik.
- Sıvı soğutma için daha uzun kullanım ömrü.
Eksileri
- Bazı durumlarda mekanik uyumluluk sorunu olabilir.
Ön Panele Montaj: Borular Aşağı Yönde
Üçüncü seçenek olarak radyatörü kasanın önüne monte edebilirsiniz. Bu durumda boruların yönünü yukarı veya aşağı getirmeniz gerekir. Borular aşağı bakacak şekilde ayarlandığında hava radyatörün üstünde birikecek. Yani su pompası olumsuz etkilenmeyecek. Yapılan testlere göre en düşük CPU sıcaklığı bu yöntemle elde elde edildi.
Artıları
- Isı dağılımı konusunda verimlilik üst seviyede.
Eksileri
- Bazı durumlarda uyumluluk sorunları yaşanabilir.
Ön Panele Montaj: Borular Yukarı Yönde
Boruları aşağı yönlü değil de yukarı yönlü olarak konumlandırıldığında radyatörün girişinde hava birikebilir. Böylelikle soğutma verimliliği azalabilir ve dolaylı olarak ısı yayılımı verimliliği düşebilir. Ancak soğutucu montajı için seçenekleriniz sınırlıysa boruları yukarı bakacak şekilde konumlandırabilirsiniz.
Artıları
- PC kasasının izin verdiği kadarıyla iyi bir seçenektir.
Eksileri
- Isı dağılımı konusunda en iyisi seçenek değildir.
Sıvı Soğutma Testleri
Şimdi 12 ayrı yapılandırmayla birlikte gerçekleştirilen sıcaklık testlerine bakalım. Biraz önce bahsettiğimiz gibi, işlemciler için en iyi termal performans borular aşağı yönlü bakacak şekilde ayarlandığında, radyatör kasanın ön kısmına takıldığında elde ediliyor. Borular üste geldiğinde sıcaklık değerleri halen iyi, ancak ilk yöntemden bir nebze daha kötü. Sonuç olarak her iki yöntemi de kullanabilirsiniz.
| Egzoz Fanı: Dışarı | Yukarıya Montaj | Ön Panele Montaj (Boru Üstte) | Ön Panele Montaj (Boru Altta) |
| Radyatör Fanı: Egzoz Sistem Fanı: İçeri | CPU: 87 ºC GPU: 73 ºC | CPU: 94.1 ºC GPU: 79.8 ºC | CPU: 85.3 ºC GPU: 75.3 ºC |
| Radyatör Fanı: Egzoz Sistem Fanı: Egzoz | CPU: 93.3 ºC GPU: 72.3 ºC | CPU: 93.3 ºC GPU: 73.3 ºC | CPU: 95.1 ºC GPU: 73.4 ºC |
| Radyatör Fanı: İçeri Sistem Fanı: İçeri | CPU: 90.3 ºC GPU: 77.8 ºC | CPU: 91.5 ºC GPU: 80.8 ºC | CPU: 89.9 ºC GPU: 78.8 ºC |
| Radyatör Fanı: İçeri Sistem Fanı: Egzoz | CPU: 87.3 ºC GPU: 81.2 ºC | CPU: 87.8 ºC GPU: 77.1 ºC | CPU: 82.4 ºC GPU: 74.4 ºC |
Mükemmel rehber, eline sağlık.
Coreliquid k360’ı, forge 100r kasa da ön panele boru yukarda olacak şekilde takmıştım. Bu incelemeden sonra boru alta gelecek şekilde konumlandıracağım.
Fazla uzatılmış. Cold plate içinde ve pompada hava olmamalı, sistemdeki hava en tepeye çıkar. Fanlar radyatöre hava basacak şekilde takılmalı, çekecek şekilde de olabilir daha az toz tutar ama performans düşer, sıcak hava her zaman kasa dışına atılır, radyatörün ısısı kasa içine basılmaz.
thermaltake viev 51 kasada bir seçenek daha var anakartın yanı daha serin çalıştırıyor ben oraya taktım
Rehberden sonra lian li lancool 216 kasadaki 360mm sıvı soğutmayı boru aşağı gelecek şekilde ön kısma 6 adet fan ile konumlandırdım. Öndeki 2 büyük kısmı üste dışarı üflecek ve ekran kartına bakan iki adet 12cm fan ile kasayı düzenledim. 5800x3d ile 60-70 derece yük altında sonuç alırken şimdi 49 dereceyi geçmedi inanılmaz bir sonuç. Ama görsellik olarak pek iyi gelmedi.