Taşınabilir bilgisayarların taşınabilir olanları ve pek de taşınabilir olmayanları var. Hafif bir laptop arayışında kullanıcı nelere bakmalı? Bu yazımızda kimin, neden hafif bir bilgisayara ihtiyacı var anlatırken, bu tarz kullanıcıların bakışını ve mevcut ürünlerin bazı önemli özelliklerini aktarıyoruz.

Kişisel bilgisayarın adında kişisel geçme sebebi elbette çeşitlilik. Şahsa ait bilgisayarın ötesinde bu kavram artık şahsa ait ihtiyaçlara hitap eden bir aracı ifade ediyor. Yaşınız, boyunuz, kilonuz, sağlık durumunuz ve diğer özellikleriniz ergonomik olarak neleri rahat kullanabileceğinizi belirliyor.

Uzun boylu, 1.95 boyunca, beli de sıkça ağrıyan birinin 17.3 inç ağırlıkta ve 3 kiloluk bir bilgisayarı taşıyıp durmaması gerekiyor. Yokuş çıkarken soluğunuz kesiliyorsa, çeşitli sağlık sorunlarınız varsa o çantayı hafifletmeniz lazım. Hayat aksini zorunlu kılabilir, ama seçeneğiniz varsa değerlendirmelisiniz.

Günümüzde pek çok kullanıcı bilgisayarında hiç oyun oynamıyor. İşle ilgili bir program, örneğin muhasebe programı kullanıyor. İnternet üzerinde yapıyoruz çoğu işimizi. Ağır video kurgu yükleri ya da CAD/CAM tasarımları söz konusu değilse iyi bir klavye ve göz yormayan bir ekran aslında bütün ihtiyacımız.

Bu noktada kaslı bir sisteme ihtiyaç duymayan bir kullanıcının tutup da en üst seviye oyuncu sistemi alması çok da mantıklı bir tercih değil. Bu kullanıcı ister kendi alışkanlıkları, ister fiziksel sebepler söz konusu olsun, hafif bir laptop almalı.

Materyal Meselesi

Hafif laptopların kasaları klasik metal ya da plastik yerine magnezyum alaşım ya da alüminyum alaşımlardan imal ediliyor. İçlerinde genellikle dahili ekran kartı olduğu için sağlam bir oyun oynatmaları zor. Yine o ince ve şık kasada yüksek frekanslı işlemci soğutmak da zor. Yani teknik özellikleri daha kısıtlı bilgisayarlar bunlar. Ancak daha ucuz bilgisayarlar değiller. Zira kasa materyali ve diğer detaylar yine maliyeti yukarı çıkarıyor.

Bu maliyet unsurları ufak kasaya uygun ama kaliteli mini dahili hoparlörlerin daha yüksek fiyatlı olması gibi detaylarla karşımıza çıkıyor. Panel tipinin TN değil de IPS hatta OLED olması gibi farklar ekleniyor buna. ASUS’un Pro cihazı Pro Duo’da bu OLED paneli görmüş ve çok beğenmiştik: ASUS ZenBook Pro Duo İncelemesi

Ağırlıklar

Gelelim hafif bilgisayarlarda bizim alırken bakacaklarımıza. Öncelik ve birinci öncelik ürünün ağırlığı. Klasik bir 15.6 inç laptop 2 kilogram altındadır, genellikle 1.8 kilogram görürüz teknik özelliklerde. Biz burada 1.5 kilogram civarına ASUS VivoBook modellerinin biraz daha hafif olduğunu görebiliyoruz. Ancak ihtiyacımız olan daha da hafif, en hafif modeller olduğunda esas bakacağımız seri ZenBook ürün ailesi.

Intel’in UltraBook konseptiyle ilk kez ASUS ile birlikte üzerinde çalıştığı ZenBook modelleri, metal ve incecik gövdeleriyle yıllar önce piyasaya girmiş ve çok beğenilmişti. Tavsiye ettiğimiz arkadaşlar halen bunları kullanıyor. Ancak elbette dönemin RAM ve işlemci özellikleri günümüzde artık yüksek performanslı değil. Bu yüzden yeni bir bilgisayarda yıllar önceki deneyimi arıyorlar.

Ekran Boyutları

Burada değişen temel unsur laptopların ekran ve kasa oranları oldu. Artık ince çerçeveli dizüstü bilgisayarları hem oyuncu serilerinde, hem Ultrabook’larda görüyoruz. Bu sayede 14 inç kasada 15.6 inç eski kasalardaki kadar geniş bir ekran elde etmek mümkün oluyor. 15.6 inç yeni nesil laptoplar ise eski kasa 17.3 inç ekranlara yakın bir görüntü alanına kavuşuyor.

Yani yeni nesil ve ince çerçeveli ürünlere bakarken daha ufak kasa almak da artık gözler açısından eskisi kadar sorun değil, hatta alan genişlediği için burada baktığımız kasa boyutu bilgisini de beynimizde güncellemeliyiz.

Panel Tipi ve Gözler

Ekranın panel tipinin IPS ya da canlı renklere ve yüksek parlaklığa sahip olması bir iş ve multimedya bilgisayarında çok önemli. Bakacağımız şey 144 ya da 300 Hz panel olmayacak. Eğer fotoğraf ile ilgileneceksek geniş renk gamutu ile yüksek DCI-P3 oranı, düşük Delta E yani renk sapması arayacağız. Fotoğraf düzenlemeyeceksek de bunlar pro seviyede görüntü sağlayacak bize.

Göz koruma özellikleri ve Flicker Free yani PWM ile titreşim yapmayan panel de çok önemli. Ekran parlaklığını kısınca titreşimle ışığı azaltan eski PWM’li monitörler, paneller gözleri daha çok yoruyor. Bu ortaya çıktığından bu yana PWM’siz paneller yaygınlaşıyor diyebiliriz.

Klavye ve Touchpad

Bu tarz bilgisayarlarda ekran yanında en çok çalışacağımız klavye ve dokunmatik alan önemli. Dokunmatik ekran olayında iki tür kullanıcı var. Siz ekrana dokunmayı seviyorsanız bu tarz ekranları tercih edebilirsiniz. Ancak alışkın olmayan ve ekranı lekelemeyi sevmeyenler için klasik Touchpad en iyisi. ASUS’un ScreenPad ya da ScreenPad Plus özellikli modelleri burada ilgi çekici ancak bizim için önemli olan ana imleç işleminin hızlı olması. Yani bu özellikler kesinlikle şart değil.

Fare yardımıyla kullananlar için dokunmatik alan, Touchpad’den ziyade geriye klavye kalıyor. Tuşları rahat ve yumuşak olmalı, Chiclet klavye tasarımı bu tarz laptoplarda standart zaten. Ancak tasarım ve hissiyat benzer olsa da tuşların aralıkları, ışıklandırması ve rahatlığı modelden modele değişiyor.

Güvenlik

Yeni devreye giren Windows Hello ise daha önce anmadığımız ama artık gündemimize giren güzel bir özellik. Kameranın yüz tanıması ve laptopun şifre girmeden açılması çok yararlı. Özellikle güvenlik açısından yüz tanıma yda da parmak izi okuyucu olması gerekli. Günümüzde bunların standart hale geldiğini görmemiz gerek. Yine TPM yongası olması da USB bellekleri Bitlocker ile şifreleyebilmek için aradığımız bir özellik. Elbette bunlar ağırlıklı olarak işte kullanacağımız bilgisayarlarda geçerli.

İşlemci, RAM ve SSD

Salt ofis ve multimedya kullanımı için dahi artık 120 GB SSD yeterli değil. En az 240 ve 250 GB SSD olmalı. Elbette çok fazla dosyanız varsa mecburen 480-500 GB SSD’li modellere bakacaksınız ancak maliyet farkı oldukça yüksek. Bakmanız gereken şey kurulu uygulamalarınızın ve kişisel dosyalarınızın şu anki sisteminizde kapladığı alan. İdeal olarak yükseltme yapacaksanız, yani yeni bir sisteme geçecekseniz eski kullanım alanınızın iki katına sahip olmalısınız.

Yıldan yıla dosya boyutları büyüdüğü için kapasite artışı çok hızlı oldu. Ama internet üzerinden video izleme hizmetlerinin yaygınlaşması ve bulut uygulamalar buna biraz dur dedi. Tam bu esnada SSD’lere geçiş yaptık. Yine de uzun yıllar kullanacaksak yeni sistemimiz, eski sistemimizde kullanımda olan dosyalara yetecek kadar, hatta bir bu kadar da boş alana sahip olmalı. Mevcut sisteminizdeki Windows kurulu disk 120 GB mı? 60 GB’ı mı dolu? 120 GB alan lazım, yeni sistem SSD’nizin 120’lik değil 240’lık olması lazım. 160-200 GB civarı doluysa en az 480’lik bir SSD’ye geçmeniz lazım. Veritabanı gibi işleriniz varsa 1 Terabyte M.2 PCIe SSD seçiniz. Yatırımınıza değecek.

Sadece tarayıcı için 8 GB RAM bile ucu ucuna yeterli. Çoğu Ultrabook ya da kompakt sistemde RAM yükseltme yapmak mümkün değil. Bu yüzden 4-6 yıl kullanabilmek istiyorsanız en az 16 GB RAM almanız gerek. Oyun laptoplarının aksine burada RAM değiştirmeye imkan sunmayan kasalar, ezberinizi değiştirmeli.

İşlemciye gelince, çoğu seçeneğiniz Intel 8250U işlemcili olacak ki bu çok iyi bir işlemci, tutup da Core i7’ye çıkmanız şart değil. Yıllarca rahat rahat işinizi görecektir. Ancak işiniz daha yoğunsa üst seviye işlemcileri değerlendirin. Ama korkmayın, birkaç yıl sonra esas değiştirme sebebi işlemciden ziyade RAM ve SSD yetersizliği ile doğal yıpranma oluyor.

Intel haricinde 2020 yılında pazarda bol bol AMD’nin dahili Vega GPU’lu işlemcilerini de göreceğiz. Ciddi fiyat rekabeti getiren bu işlemciler aslında güçlü dahili GPU’lara sahipler. Harici ekran kartlı modellerin oyun dışında çok bir ekstra getirisi kalmıyor. Dahası sürücü ve kullanım kolaylığı açısından, pil ömrü açısından dahili GPU’lu işlemciler daha avantajlı.

Özetle oyun oynamıyorsanız ve buna karşın ayrık ekran kartlı olsun diye model arıyorsanız buna gerek yok. Ultrabook ya da hafif, taşınabilir günlük laptoplarda dahili GPU, RAM’iniz yeterli olduğu sürece size yetecek ve hatta artacak. Üreticilerin en azından bu kategoride satış stratejisi olarak ayrık GPU koyması aslında sadece israf.

Bağlanabilirlik

WiFi bağlantısında WiFi 6 AX destekli yeni modeller çıktı. Bunlar AC bağlantılı olan modellere göre devrimsel yeniliklere sahip. Eğer AX Router’a yatırım yapabilecekseniz kesinlikle düşünün, zira sadece internet hızı değil, kablosuz veri aktarım hızınız da buna bağlı olacak. Videomuzu izlemeyi unutmayın:

Wi-Fi 6 Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Bunun sebebi basit, hafif ve ufak cihazların çoğunda bir ethernet portu yok. İnternet için WiFi her şey demek. Kablosuz kulaklıklar ve fareler için ise Bluetooth sürümü önemli, zira yeni nesil süper bir kulaklık alıp, laptopun eski BT sürümü yüzünden düşük kalite müzik dinlemek istemezsiniz.

Type C Portları

USB Type C evrensel standart olarak gayet güzel ama mümkünse cihazınızdaki bu portlar Thunderbolt 3 destekli olsun. Olsun ki güç, veri ve görüntü aktarımında da kullanılabilsin. TB3, her açıdan USB’den daha güçlü bir teknoloji. Kablolarının pahalı olduğunu ve kedinizi bu kablolardan uzak tutmanız gerektiğini unutmayın yeter.

Şarj ve Pil Ömrü

Son olarak en önemli nokta olan şarjı diyebiliriz. Bütün bunlar, panelinden işlemcisine kadar sizin pilinizin ne kadar gittiğini belirleyecek. Yeni nesil laptoplarda ağır kullanımda bile 4-6 saat giden bataryalar görüyoruz.

Teorik olan salt film izleme süresi 12 saate uzanan modeller artık oldukça yaygın. 2 Yıl boyunca çok iyi, diğer 2 yılda normal, sonraki 2 yılda ise zayıf bir pil ömrü bekleyebilirsiniz.

4 Yıldan sonra batarya değişimi yapılırsa 2 yıl daha rahat kullanırsınız. Ancak 6 yıldan çok kullanımda teknoloji çok gelişmiş olacağından yeni bir laptop almak sizin için daha karlı olacaktır. Battery Calibration yani batarya kalibrasyonu uygulamalarını kullanabilirsiniz. Pek çok üretici bunları kurulu olarak sunuyor.

Laptop bataryası teknolojisine göre farklı şekillerde optimum kullanılabiliyor. Bunu yazılım ile ayarlayabilirsiniz. Çoğu laptopta yüzde 50 dolu tutarak çalıştıran uygulamalar ömrü uzatıyor.

Siz nasıl kullanıyorsunuz Technopat? Diye soracak olursanız, laptop nerede, kaç saat lazım olacak belli olmadığı için her zaman %100 dolu bataryalı telefon ve bilgisayar ile çalışmayı tercih ediyoruz. Türkiye burası, elektrik filan gider, işler beklemez…

Göze çarpan modeller:

12.500 TL: Asus UX434FLC-A6133T Intel Core i7 10510U 16GB 1TB SSD MX250 Windows 10 Home 14″ FHD Taşınabilir Bilgisayar

Nasıl: 10. Nesil işlemci var, 1 TB SSD var, 14 inçte ama ince çereveli gayet şık bir laptop. MX250 biraz ekstra bile olmuş denebilir.

9500 TL: Asus UX334FLC-A4107T Intel Core i7 10510U 16GB 512GB SSD MX230 Windows 10 Home 13.3″ FHD Taşınabilir Bilgisayar

Nasıl: Yine 10. Nesil ama 512 GB SSD ile geliyor, GPU’su üsttekine göre daha az, ama 13.3 inç ile çok derli toplu. çok çekici bir laptop bu. Elde bütün gün gezdirilir.

7560 TL: Asus ZenBook UX431FN-AN002T Intel Core i7 8565U 8GB 512GB SSD MX150 Windows 10 14″ Taşınabilir Bilgisayar

Nasıl: 8. Nesil olsa da iyi bir işlemci, 8 GB RAM’de kalmış ne yazık ki, 512 SSD gayet iyi. 14 İnç, hafif ve taşınabilir.