Intel’in 2021 sonunda çıkması planlanan 12. Nesil Alder Lake işlemci ailesi hakkında bilmeniz gereken bilgileri bu yazımızda anlatıyoruz.
Alder Lake, Intel tarafından 2021 yılının ikinci yarısında piyasaya sürülmesi planlanan 12. nesil mobil ve masaüstü işlemcileri ifade ediyor. Intel bu nesilde de geleneğini bozmayarak yeni nesil işlemcilerinin kod adlarında göl isimlerini kullanmaya devam ediyor. Alder Lake ile ilgili bilgiler halen daha gelmeye devam ediyor ve son haberler çıkış tarihi olarak 2021’in üçüncü çeyreğine işaret ediyor. Yani en geç Eylül ayında 12. nesil Intel işlemcileri piyasada görmeyi bekliyoruz.
Intel’in masaüstü bilgisayarlar için geliştirip sunduğu Rocket Lake 11. nesil işlemcilerin piyasaya yeni sürülmesi, ayrıca mobil tarafta da Tiger Lake-H işlemcilerin başarılı bir çıkış yapmasından dolayı 12. nesil Alder Lake işlemcilerin lansmanı için 2021 yılında Intel tarafından belirtilen bir kesin tarih bulunmuyor. Bir süre daha halihazırda var olan işlemcilerin satılmasının bekleneceğini söyleyebiliriz.
Üretim Teknolojisindeki Farklılık ve 10nm SuperFin
Alder Lake, Intel’in uzun süredir üzerinde çalıştığı yeni teknolojisi olan 10nm SuperFin üretim sürecinden çıkan ilk masaüstü işlemci ailesi olacak. Bu Intel için oldukça önemli zira firma kendi imkanları ve teknolojisiyle bunu başardı.
Aynı zamanda unutmadan bu işlemcilerin normal bir şekilde üretilenlere kıyasla çok daha farklı olacağını söyleyebiliriz. Intel, masaüstü işlemci tarihinde big.LITTLE tasarıma sahip ilk üretimi yapan firma olacak. Bu, işlemcilerin üretim esnasında bir araya getirilmesi konusunda da Intel’in üretim teknolojilerinde oldukça ilerlediğini gösteriyor.
big.LITTLE Nedir?
Bugüne kadar big.LITTLE yaklaşımını sadece ARM tabanlı işlemcilerde gördük. big.LITTLE mimarisinde tasarlanan bir işlemcide yüksek performanslı işlemci çekirdekleri ile beraber düşük performansa sahip çekirdekler de tek bir işlemci içerisinde yer alıyor. Yani Intel, Alder Lake işlemci ailesinde geleneksel yüksek performanslı işlemci çekirdeklerinin yanı sıra düşük performansa sahip Atom silikonlarını da kullanıyor. Alder Lake işlemcilerde çekirdek sayısından bahsederken artık sadece sayıyı değil, düşük performanslı çekirdekleri de belirteceğiz. Bu 8+8 yani 8 adet yüksek performanslı ve büyük, 8 adet de düşük performanslı ve küçük verimli çekirdek anlamına geliyor.
Büyük çekirdeklerde kullanılacak Golden Cove silikonlar ise Intel’in halihazırdaki yüksek performanslı işlemcilerinde görebileceğiniz çekirdeklere çok benziyor. Adeta Intel’in 11. Nesil mobil işlemci ailesi olan Tiger Lake CPU’ların içinde yer alan Willow Cove çekirdek tasarımından evrilme diyebiliriz.
Atom tekrar sahnede
Aramızda bilmeyenler olabilir; Atom, Intel’in düşük bütçede yer alan cihazlar için ürettiği enerji verimliliği yüksek bir mobil CPU markası. Her ne kadar yüksek performans gerektiren işlere uygun olmasa da ve oyuncular tarafından uzak durulsa da yıllar boyunca kademeli olarak en iyi şekilde gelişen Intel silikon türlerinden biri.
Söylentilere göre Alder Lake işlemcilerde yer alan Atom versiyonu Gracemont neredeyse Skylake işlemcilerin performanslarıyla kıyaslanabilecek düzeyde iyi. Bu söylentiler doğruysa Alder Lake işlemci ailesinin piyasada önemli bir güç haline geleceğini, hatta belki de AMD’nin elinden pazar liderliğini geri alma ihtimalinin var olduğunu söyleyebiliriz.
PCI Express 5.0 Desteği ve Soket Değişimi
Ayrıca Alder Lake işlemcilerle beraber PCI Express 5.0 ve DDR5 RAM desteği gibi oldukça önemli olan yeni teknolojiler de bilgisayar dünyasına sunulacak. Intel işlemci yapısında bu çaplı büyük bir değişikliğe gittiği için 11. Nesil Rocket Lake işlemcilerde kullanılan LGA 1200 soket yapısı Alder Lake ailesinde kullanılmayacak. Alder Lake işlemciler edinilen bilgilere göre soket olarak LGA 1700, yonga seti olarak da üst düzey Z690 kullanacak. Şuna da değinmeden geçmeyelim, maalesef ki Alder Lake ile halihazırdaki Z490 ve Z590 anakartlar desteklenmeyecek. 12. nesil işlemcileri kullanabilmek için işlemcinin yanı sıra anakart değişikliği de yapmak zorundasınız.
CPU-Z, 15 Nisan’da yayınlanan 1.96 sürümünde Intel Alder Lake ve Z6xx platformu için ön desteğin yanı sıra DDR5’i de desteklemeye başladı. Yazılımsal tarafta da destek bu kadar hızlı geldiğine göre Intel’in Alder Lake işlemcilerin yavaş yavaş teslime uygun hale getirildiğini söyleyebiliriz.
Intel 12. Nesil Alder Lake Çıkış Tarihi
Açıklanan resmi çıkış tarihi 2021’in ikinci yarısını işaret etse de, Alder Lake işlemcilerin muhtemelen dördüncü çeyreğin başları veya üçüncü çeyreğin ortalarında tanıtılmasını bekliyoruz. Zaten Intel, CES 2021 fuarlarında Alder Lake işlemcilerini demo mahiyetinde tanıtmıştı. O günden bu yana halen çipin gelişim sürecinin çeşitli aşamalarına dair basına haberler sızdığını biliyoruz. Buna göre Alder Lake işlemcilerin tahminen 2022’den önce kesin çıkacağını düşünüyoruz.
Intel yeni işlemcilerle beraber pazarlama becerilerini de tekrardan konuşturmayı isteyebilir. Bu tarz yeni bir yaklaşımla üretilen işlemciler, biraz daha duyurulmayı hak ediyor. Bundan dolayı son çeyrekte Intel tarafından yapılan hummalı bir çalışma görebiliriz. Eylül ayında okulların açılmasıyla beraber dizüstü tarafında Intel kâr elde etmeyi deneyecektir.
Yine de dikkat etmek gerekir ki, yeni çiplerle beraber gelen birçok yeni teknoloji var ve test süreçlerinde yaşanacak herhangi bir aksilik çıkış tarihinin ertelenmesine neden olabilir. Intel yine de pazarın hazır olması için ikinci yarıyı işaret etmeye devam ediyor. Bilgisayar sektöründe 6 ay ve 1 yıl gibi süreler genellikle çok değişken olduğundan, Alder Lake en geç 31 Aralık 2021’de piyasaya çıkmasa bile bu tarz yeni teknolojileri içeren bir işlemcinin 2022 yılında da beklenti etkisiyle daha büyük pazar başarısına ulaşması muhtemel.
Windows 10 big.LITTLE Desteği
Üretim süreci ve testler başarıyla tamamlansa bile Alder Lake işlemcilerin çıkışının ertelenmesine neden olabilecek iki büyük olası sorunun da halihazırda hesaba katılması gerektiğini belirtelim. İlk olarak Alder Lake ile beraber kullanılacak big.LITTLE yaklaşımında yer alan iki farklı çekirdek türünün birlikte yüksek verimlilikte çalışıp performans anlamında fark atabilmesi için, Microsoft’un Windows tarafında da bazı düzenlemeler ve geliştirmeler yapması gerekiyor. Günümüz PC dünyası işletim sistemlerinde kullanılan işlemciler x86 tabanlı olduğundan, bugüne kadar daha önce herhangi bir x86 işlemcide big.LITTLE tarzı mimari tercih edilmediği için PC işletim sistemleri buna uygun geliştirilmedi. Fakat Alder Lake bir ilki yapacak. Bu nedenle Intel’in bir süre daha Microsoft’u beklemesi gerekebilir. İki şirket de iletişim halinde olduğundan Windows 10 21H2 sürümünün big.LITTLE desteği ile geleceğini düşünüyoruz.
İkinci olası büyük sorun ise, 12. nesil Alder Lake çiplerin Intel’in henüz acemi olduğu 10nm üretim süreciyle çıkış yapacak ilk işlemci olması. Çipler mobil tarafta oldukça başarılı olduklarını kanıtladılar ve normalde Intel’in bundan dolayı herhangi bir sıkıntı yaşaması beklenmiyor. Fakat biliyorsunuz ki Intel, Alder Lake ile beraber daha yüksek frekans hızları elde etmek için sonuna kadar imkanlarını zorlayacaktır.
Sorunların hepsi bir yana, yazımızın başlarında da belirttiğimiz gibi masaüstü tarafında Rocket Lake, mobil tarafta ise Tiger Lake-H işlemcileri yeni yeni piyasada yer edinecek. Bu nedenle Intel’in Alder Lake ailesinin çıkışını aceleye getirmeyeceğini düşünüyoruz. Yepyeni bir tasarımla çıkacak olan işlemcilerin erken çıkmasındansa, sorunsuz çıkması daha önemli.
Özetle Alder Lake ailesinin tahminen 2021’in Ağustos veya Eylül aylarından birinde beklenilenden daha erken piyasaya çıkması bekleniliyor.
16 Nisan 2021’de @9550pro rumuzlu bir Twitter kullanıcısı, Q3’21’de Workstation pazarında Alder Lake-S ailesinin, Rocket Lake-S işlemcilerin yerini alacağını gösteren Intel Workstation serisine ait yol haritasını içeren bir görsel paylaştı. Bu görselde normal kullanıcılar için piyasaya sunulacak Alder Lake işlemcilerin çıkış tarihi gösterilmemekle beraber, workstation işlemciler de tüketimi sürümleriyle genelde aynı zaman dilimi içerisinde piyasaya sürülüyor.
Alder Lake Çekirdek Sayısı
Bu mimaride kullanılan hibrit big.LITTLE tasarımından yola çıkarak elde edilen bilgilere göre, işlemcilerin bir dizi Golden Cove silikona sahip yüksek performanslı çekirdeklerden ve daha düşük performanslı fakat verimli çalışmak üzere geliştirilmiş Gracemont Atom çekirdeklerinden oluştuğunu biliyoruz. Golden Cove çekirdeklerin Intel tarafından geliştirilen Hyperthreading teknolojisini iş parçacığı sayısını ikiye katlamak için desteklediğini fakat Gracemont Atom çekirdeklerin bunu desteklemediğinin altını da çizmiş olalım. Bu nedenle 8+8 çekirdek yapısına sahip bir Alder Lake işlemci için 24 iş parçacığı (thread) göreceğiz.
Intel’in Alder Lake mobil işlemci planlarına dair ortaya çıkan bir sızıntıya göre, burada dört adet veya 8 adet Gracemont çekirdek ile beraber 1 veya 8 Golden Cove çekirdeği kullanılacak. Mobil tarafta bunun oldukça ilginç bir konfigürasyon olduğunu söyleyebiliriz. Intel her kesime hitap eden bir firma olduğundan, oyuncuların ilgisini çekmeyen fakat dizüstü pazarında önemli yere sahip 5W düşük güç tüketen işlemcileri de hesaba katmak zorunda. Alder Lake ile beraber uygulanan yeni tasarım mobil tarafta Intel’in yüksek güç tüketimi sorunlarını çözebilir.
Masaüstü tarafına bakacak olursak büyük ihtimalle bu kadar düşük çekirdek sayılarını görmeyeceğiz fakat Intel halen i3 gibi giriş seviyesi işlemcileri çıkarmaya devam edecek mi, maalesef emin değiliz. Şu anda i3 işlemciler dört çekirdekli bir yonga. 12. Nesil ile beraber bu 12 iş parçacıklı 4+4 bir yapıya mı yoksa 8 iş parçacıklı bir yapıya bürünecek henüz bilgimiz yok.
Intel Alder Lake Performansı
Alder Lake performansı hakkında şimdiden bir şeyler söylemek zor fakat bahsetmeye değer bazı noktaların olduğunu söyleyebiliriz. Açıkçası bu işlemcilerin nihai çalışma frekans hızlarının ne olduğunu ve iki farklı çekirdekte bu frekansların ne şekilde çalıştığına dair kimsenin bilgisi yok. Fakat Alder Lake işlemcilerde büyük olan Golden Cove çekirdekleri ile küçük olan Gracemont çekirdeklerin iki ayrı frekansa sahip olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Ayrıca Turbo Boost özelliğinin bu işlemci ailesinde nasıl çalışacağı da sıkça sorulan sorular arasında.
Golden Cove ve Gracemont Silikon
Söylentilere göre halihazırdaki Rocket Lake yongalar göz önüne alınınca Golden Cove çekirdeklerde yüzde 20 kadar IPC artışı mevcut. Rocket Lake’in önceki nesil Comet Lake işlemcilere göre yüzde 19 artış sağladığını hesaba kattığımızda hiç fena değil. Gracemont çekirdeklere gelince, yine söylentilere göre bunların neredeyse Skylake performansı ile eşit seviyede olduğu biliniyor. Bütün bunlar bir araya geldiğinde AMD’nin Zen 3 işlemcilerini yenebilecek ve rekabeti tekrardan kızıştıracak yeni bir işlemci ailesi doğuyor diyebiliriz. Burada frekans hızları da oldukça önem arz etmeye başlayacak.
Ayrıca Intel’in kendi geliştirdiği 10nm SuperFin üretim sürecine geçişin de performans üzerinde büyük etkisi olacak diye düşünüyoruz. Çünkü daha küçük boyutlarda bir üretim süreci çoğu zaman daha verimli veya daha hızlı bir işlemciye işaret eder. Bu ikisinin bir arada olması biraz masal gibi olsa da, Intel’in yıllardır 14nm inadı sonunda kırılmış gibi gözüküyor. Umarız bu geliştirme sürecine ara vermeden hızla devam ederler.
Elbette yazımızda bol bol değindiğimiz big.LITTLE mimarisi sadece biri düşük biri yüksek performanslı olan çekirdeklerin tek işlemci paketinde toplanmasından ibaret değil. İlginçtir ki enerji bakımından daha verimli olan Gracemont çekirdekleri aslında Golden Cove çekirdeklerin daha hızlı çalışmasına izin veriyor. Temelde yatan fikir ise, Gracemont Atom çekirdeklerinin iş yükleriyle başa çıkarken daha az ısı üretmesi nedeniyle büyük çekirdekler için termal anlamda işi kolaylaştırması. Bunun oyunlarda nasıl çalıştığı veya çalışacağı henüz görülmedi fakat önemli bir potansiyelinin mevcut olduğu ortada. İşlemci tasarımındaki değişiklik nedeniyle bazı optimizasyonlara ihtiyaç duyulabilir fakat bu mimariyle daha yüksek FPS değerlerini görebileceğimiz düşüncesi oldukça merak uyandırıcı.
Intel’in bu yeni hibrit tasarım hamlesine rağmen birçoğumuz halihazırdaki Rocket Lake yongalara nazaran daha performanslı bir işlemci bekliyoruz. Oyunlar söz konusu olduğunda optimizasyon ve anlaşmalar gibi nedenlerden ötürü yeni işlemcilerin performans düzeyleri bir yere kadar yükselebildiğinden, Intel’in bu süreci düzgün yönetip oyunculara Alder Lake işlemcilere yükseltmelerine değecek rakamlar sunması gerekiyor.
Intel 12. Nesil Alder Lake İşlemcilerin Tahmini Fiyatı
Normalde bildiğiniz gibi işlemci fiyatlandırmasında Intel her daim oldukça tutarlı bir politika izliyor. Nesiller arasında işlemcilerin piyasa fiyatlandırmalarında farklılıklar pek görülmüyor, bir önceki nesil kendi zamanında hangi fiyattan çıktıysa yeni nesil işlemciler de yaklaşık fiyatla satışa çıkıyordu. Fakat tamamen farklı bir tasarıma, üretim sürecine ve konfigürasyona sahip Alder Lake işlemciler söz konusu olduğu için önceki nesillerin çıkış fiyatına bakarak bu konuda net bir şeyler söyleyemiyoruz.
Örneğin halihazırda Intel tarafındaki en üst düzey işlemci olan Core i9 11900K sadece 8 çekirdek ve 16 adet iş parçacığına sahipken, piyasaya çıkacak olan üst düzey Alder Lake işlemci 16 çekirdek ve 24 iş parçacığına sahip olacak. Bu çekirdekleri maliyet bakımından doğrudan karşılaştırmak çok doğru olmasa da hesaba katmak gerekiyor.
Intel’in bu aileyle beraber hedefi, yeni mimarisini rakiplerine kıyasla daha cazibeli hale getirmek. Bu yüzden AMD ile rekabet edebilecek bir fiyat politikası izleyecektir. Üst düzey işlemciler 599 dolara yani 11900K ile aynı fiyatlandırma ile çıkış yapabilir diye tahmin ediyoruz. Bütün bunlar bir yana, en çok pazar payının hakim olduğu orta segmentte de 4+8 çekirdekli modellerin geçmeye kayda değer performans ve fiyatlandırmaya sahip olması gerekiyor.
Bu konuda diyebileceklerimiz şu anlık bu kadar. Intel yeni mimari hakkında ne kadar teknik detay açıklarsa tahmini çıkış fiyatı hakkında söyleyebileceklerimiz de o kadar netleşecek. Kısaca zaman gösterecek.
Kaynak: PCG
Intel nanometre bakımından AMD’ye yetişmediği sürece asla AMD’ye yaklaşamayacak. Görünüşe göre 5 yıl daha 10nm ile 10nm+++ adıyla devam edeceğiz. Ama Intel’i yine de tebrik etmek lazım, güzel isim bulmuş: Alder Lake. Tek iyi yaptığıda buydu.
Döküm teknolojileri hakkında tam bilgiye sahip olmadan yorum yapmışsın. Her markanın döküm teknolojisi aynı seviyede değil. Ryzen’in 2. nesil 7nm node’u Intel’in 14nm node’una anca denk. Yani bu da demek oluyor ki hayır efendim Intel’in AMD’yi geçmesi için nanometre bakımından AMD’ye yetişmesine gerek yok. Intel, 14nm node ile AMD’nin 7nm node’uyla mücadele ediyordu. Intel’in tek sıkıntısı çoklu çekirdek performansı. Yoksa tek çekirdek performansında Intel hâlâ lider. Bunun nedenini tam olarak bilmiyorum, 14nm, 7nm’ye eşitse aslında çoklu çekirdeğe de yüklenebilmeleri lazım, belki mimaridendir. Ama Intel 10nm’ye geçtiği zaman zaten AMD’yi hem tek çekirdek performansında ezici bir üstünlükle geçecek hem de çoklu çekirdek performansını artırabilecek. Belki tek çekirdek performansını çok yükseltmeyip, Ryzen serisini çoklu çekirdekte bariz bir şekilde ezebilir. Yani AMD 7nm’de kalırken ya da anca 5nm’ye geçerken Intel’in 10nm’ye geçmesi AMD’ye zarar. :D Intel EUV>TSMC node.
Göreceğiz. Haklısın döküm teknolojilerinde uzman değilim ama Intel 10. ve 11. nesilleri için de aynı şeyi söylemişlerdi.
Göreceksin zaten birader. Merak etme 2-3 aya kadar göreceksin. Yav döküm teknolojisi ne anasını satayım. Hangi aklı kıt attı bu terimi ortaya? İşlemcilerin üretildikleri nm boyutları 7nm process, 5nm process olarak adlandırılır ve process’in kelime anlamı da döküm değil, işlemdir. Hani ben de hatırlıyorum eski Erdi Özüağ’ın videolarından 14nm işlemle üretilmiş falan tarzı şeyler. Döküm ne anasını satayım, yola asfalt mı döküyorsun. Hani gerçekten bir şeyler döküyor olabilirler belki diyecem sonuçta kumdan üretiliyor da e öyle olsa adamlar buna işlem demez. Türkçeleştirme fetişiniz varsa bile doğru karşılığını kullanın, Türk sinema sektörü tadında çeviri yapmak nedir. :D Üretim teknolojilerinde ben de uzman değilim, sadece milletin yazdıklarından okuyarak öğreniyorum ve az çok neyin ne olduğuna hakimim ama o da az çok işte, çok değil. Yani bu konularda fikir belirtmek için uzman olmana gerek yok, işleyişi çöz yeter. Ya kardeşim neyin ne olduğunu bilmeden cahil cahil konuşuyorsun. Yok 10. nesilde de böyle demişlerdi olmadı, 11. nesilde de aynını demişlerdi olmadı. Ee? Eeeeeeeeeee? Bu 12. nesilde de olmayacağı anlamını mı taşır? Çıkın şu ezbere düşünen saçma kafalardan ya. Niye Intel 10. nesilde alacak, bu sefer olmadı 11. nesilde gömecek diyorlardı da olmadı biliyor musun? Çünkü hep yalan yanlış sızdırılan dedikodular veya Intel’in 10nm üretim teknolojisini hâlledememiş olmasından. Mesele kaçıncı nesilde olduğu değil, Intel 10nm’ye geçtiği zaman yapacak bu denilenleri. Ve 12. nesilde sadece 10nm’ye geçmekle kalmayacak, Intel, Apple gibi big.LITTLE mimariye geçiyor ve tekli çekirdek performansında %20, çoklu çekirdek performansında da 2 kata varan performans vaadi vardı yanlış hatırlamıyorsam. Bu sefer olacak gibi çünkü çok değişik bilgiler var işte değişik mimari falan, ha olmazsa da olmaz yani, söylentiler yanlış çıkar en fazla. Bu Intel yapacak dedi yapamadı değil, Intel demiyor 10nm performansını baz alarak ben 10. nesilde şu kadar performans farkı koyacam diye. Sızıntılar bunu diyor. Ha Intel demiş olsa bu Intel’in başarısızlığı olurdu. Bu sadece yapılan hype’ın yanlış çıktığını gösterir.
Nasil mucadele ediyor? Intel’e kalsak halen 4 cekirdek Core i7 kullaniyorduk, dua edin rekabet oluyorda cekirdek ve performans artisi goruyorsunuz :) Hadi kas gucu olarak etti diyelim, enerji tuketimi berbat Intel tarafinin. 330W ceken ev islemcisi mi olur? Yani Intel’in 14nm’de sagladigi yogunluk ustunlugu de bir yere kadar, is enerji verimliligine gelince cakilip kaldi. Laptop tarafinda malum Apple’in 5nm M1 islemcisi 30W enerjiyle Intel’in 100W’lik islemcilerini alt edebiliyor.
https://www.techspot.com/news/88482-apple-mac-mini-m1-power-consumption-3-times.html
güzel güzel rekabet iyidir
N’apalım alalım mı yani? Ben intelden hiç şaşmadım bu defa biraz kararsızım. Daha fazla beklemenin de anlamı yok. Piyasaya bakınca 5950x’de ateş pahası. İntel rekabetçi bir fiyatla gelir umarım. Aksi halde bunun için üretilecek anakartın fiyatı da uçuk olacak.