Doğum ve Çocukluk
James Connolly, 1868'de Edinburgh’da Connolly ailesinin 3.çocuğu olarak İrlandalı göçmenlerin yaşadığı “Küçük İrlanda”da doğdu. Babası ve Dedesi işçiydiler. Connolly'nin eğitim başarısı dikkat çekicidir. Normalde Edinburgh'a gelen İrlandalı göçmenler okuma yazma bilmezlerdi. 10 yaşına kadar yerel bir Katolik okulunda okudu ancak 10 yaşında o dönem okula giden her emekçi çocuğu gibi eğitimi erken sona erdi. Ebeveynleri bu konuda çok anlayışlı olsa da sosyal statüleri buna izin vermiyordu.
Ordu, Ordudan Ayrılış ve Sosyalizm
1878-82 yıllarında sırasıyla bir gazete ofisinde, bir fırında ve bir mozaik döşeme fabrikasında çalıştı. On dört yaşında ağabeyi gibi Britanya Ordusuna katıldı. Bu dönemde ve sonraki dönemde militarizme ve Britanya ordusuna büyük nefret besledi. Yaklaşık 7 yıl Britanya Ordusunda bulunduktan sonra alayının Hindistan'a nakledildiğini durunca ordudan firar etti ve müstakbel eşi Lillie Reynolds ile İskoçya'ya taşındı. Edinburgh'a yerleştiler ve Connolly orada İkinci Enternasyonel’ine bağlı çok küçük bir örgüt olan İskoç Sosyalist Federasyonu’na (SSF) dahil oldu.
Connolly’nin üye olduğu SSF, ILP’ye katıldı ama “halkı sosyalist ilkeler konusunda eğitmek” amacındaki kendi örgütünün varlığını da sürdürdü.1893’ün sonunda, Connolly, Edinburgh ILP’nin sekreteri oldu, ancak deneyimi onu keskin bir şekilde sola itmişti. Bağımsız bir Marksist örgüt inşa etmeye odaklanmak için görevinden istifa etti. 1896’da Dublin Sosyalist Cemiyeti’nde çalışmak için İrlanda’ya gitti.
Asıl amacı, bağımsız bir işçi sınıfı partisi inşa etmek ve sosyalizm mücadelesini İrlanda’nın bağımsızlık savaşı ile ilişkilendirmekti.
Birkaç hafta içinde İrlanda Sosyalist Cumhuriyetçi Parti’nin (ISRP) kuruluşu kamuoyuna duyuruldu. Deklarasyonunda şöyle diyordu: “İrlanda halkının ulusal ve ekonomik özgürlüğü için aynı yöne bakılmalıdır – İrlanda Sosyalist Cumhuriyeti’nin kurulması.”
Connolly’nin İrlanda’nın özgürlüğünün işçi sınıfının sosyalizm mücadelesinin bir parçası olduğu argümanı, enternasyonal sosyalist hareketin işçi sınıfının sömürge ülkelerinde veya ‘geri kalmış’ ülkelerde böyle mücadelelere yol açabileceği fikrini terk ettiği bir zamanda ortaya çıktı. Connolly’nin ISRP’si İkinci Enternasyonel’e girdi ve günün tüm önemli sorunlarında hareketin en solunda yer aldı.
Amerika'ya Göç
Ancak 1903’te ISRP hâlâ gerçek bir ilerleme gösterememişti. Connolly İRSP konusunda ki hayal kırıklığı ve ekonomik gerekliliği yüzünden ABD'ye göç etti. Orada sosyalist organizasyonlara ve partilere katıldı. Bir sosyalist gazete editörü oldu.İrlanda'ya Dönüşü
1910'da İrlanda'ya döndü. Burada 5. George'un taç giyme töreni ziyaretini kınayan bir yazı kaleme aldı.1913 Lokavtı, İşçi Partisi ve İrlanda Yurttaş Ordusu
1913'te, Dublin lokavtına yanıt olarak , James Larkin ve eski bir İngiliz subayı Jack White ile birlikte , silahlı ve iyi eğitimli bir işçi grubu olan İrlanda Yurttaş Ordusunu kurdu. Kurulan bu birliğin amacı işçileri ve grevcileri Dublin Polisinin sık sık uyguladığı vahşete karşı savunmaktı.
Connolly, Larkin ve William O'Brien ile birlikte, İrlanda İşçi Sendikaları Kongresi'nin siyasi kanadı olarak İrlanda İşçi Partisi'ni de kurdu.
Vladimir Lenin gibi , Connolly de Birinci Dünya Savaşı'na sosyalist bir bakış açısıyla açıkça karşı çıktı. "Bu ülkenin İngiliz Hükümeti dışında hiçbir yabancı düşmanını tanımıyorum." dedi.
Paskalya Ayaklanması
İrlanda Cumhuriyetçi Kardeşliği ile birlikte hareket etmek üzere anlaşıp bir ayaklanma gerçekleştirdiler. Yaklaşık 1800 gönüllü Dublin Genel Postanesi'ni ve Dublin'deki diğer stratejik noktaları ele geçirdi. Gönüllüler İrlanda Cumhuriyeti'ni kurduklarını ilân ettiler fakat bir hafta kadar süren çatışmalar sonucunda İngiliz yönetimi gönüllüleri bastırdı.
James Connolly'nin İdamı
İsyanın bastırılmasında sonra diğer liderler gibi yakalandı. İdamına karar verildi ve çok ağır yaralı olduğu için ilk hastaneye gönderildi. Hastanede son kez karısını ve kızını gördü. Sonra idam götürüldü. Ayakta duramayacak kadar ağır yaralı olduğundan işgalciler onu bir sandalyeye bağlamak zorunda kaldı ve infaz edildi. Cenazesi diğer gönüllü liderlerinki gibi tabutsuz bir toplu mezara konuldu.
İdamı İrlanda da ve İngiltere de eleştirildi.
Başta İrlanda halkı ve İrlandalı Sosyalistler (Ayrıca vatanseverlere) olmak üzere tüm insanlara cesaretiyle ilham verdi.
Bu yazıyı onun sözüyle bitirmek istiyorum. Saygılar.
''İnsanlar ölür ancak ilkeler yaşar.''
-James Connolly
-Dublin'deki Connolly Heykeli
-Connolly'nin bir fotoğrafı
Yararlanılan kaynaklar:
https://www.britannica.com/
https://marksist.org/
https://en.wikipedia.org/