Arkadaşlar size birkaç ucu açık bilgiler vereceğim ve hatırlatmalar yapacağım.
Boğazlardan geçen gemilere, 2016 ve 2015 yıllarına ait rakamlar.
Eki Görüntüle 1063960
Eğer güncel olarak son senelerde yeni bir değişiklik yoksa, en son ticari gemilerden ama o da belirli kıstaslara uyuyorsa geçiş için ücret alınıyordu. Ya da uğraklı ve uğraksız olarak kendi içinde ayrılıyor, ona göre ücret alınıyordu, yani geçip gidiyorsa problem yok
Bunca gemiler, hem denizlerimize risk hem de savaş gemileri ve savaş unsuru taşıyan çeşitli deniz araçları gibi olası tehdit unsurları her yönden risk. Bir nevi kafalarına göre dibimizden geçiyorlar.
Mesela Ruslar bir yılın ilk 9 ayında toplam 102 kaçak geçiş yapmışlar. Bu "saptanılan rekor kaçak geçiş" sayısı, bir de saptanamayan varsa? Toplamda da 106 kaza yapmışlar. Kaza rekoru da Ruslara ait. Yani işin bir de kaçak ve kaza olarak bize karşı olası riskleri arttıran yanları mevcut.
Türkiye boğazlardaki gemi geçişlerinden yılda ortalama 150 milyon dolar civarı gelir elde ediyor.
Boğazlardan geçen deniz araçlarının yaptığı ödemeler Altın Frank olarak hesaplanıyor. Möntrö Boğazlar Sözleşmesi'nde Altın Frank'ın değeri sabitlendiğinden yıllara göre bir değişiklik ne yazık ki olmuyor..
Altın Frank'ın değeri, sözleşmede içerdiği 0,290323 gram 24 ayara denk gelen altınla ölçülmekte.
1982 öncesi sabit bir değer kullanılmaktaydı, ancak 1982'de Altın Frank'ın değeri 10 kat arttırıldı ve 3,2603 dolar olarak belirlendi.
Bizim bu güncellememizden sonra gelen tepkiler, şikayetlerden sonra %75.12'lik seve seve bir indirime gidildi ve sabit 0,8063 dolar seviyesine indirildi.
Möntrö Sözleşmesi'nde “Halen 100 kuruş yaklaşık 2,5 Altın Frank’a eşdeğerdir” ifadesi yer alıyor.
1936 yılında:
1 gram 24 ayar altın = 1,12 Dolar = 1,41 TL (1 Dolar = 126 Kuruş)
1 Altın Frank = (0,2903 gram altın X 1,12 Dolar) = 0,3251 Dolar = 0,4096 Türk Lirası
100 Kuruş / 40,96 kuruş (1 Altın Frank) = 2,44 Altın Frank (100kuruşun Altın Frank karşılığı)
Günümüzde (20 Eylül 2020 itibariyle)
1 gram 24 ayar altın = 62 dolar olarak alınırsa
1 Altın Frank = (0,2903 X 62) = 18 dolar olmalıdır.
Yani uygulananın 22 katı.
Tabi bu durumlar çat diye uygulanamıyor, uygulanamamış olduğu da bariz. Ama şahsi fikrim en azından daha kuvvetli ses çıkarılmalı. Biraz araştırdığınızda bu durum için harekete geçilip, davalar açıldığını bulabilirsiniz, bizim tarafımızdan. Uğraşılmış bir şeyler yapılması için. Ama böyle önemli bir konuyu kalıcı ve önemli görüp, kendi gündemimizin zirvesinde bile tutamamışız maalesef.
2023'le bağdaştıracak olursak da, sadece bu konuda değil birçok konuda, hükümet olarak bakmadan, millet olarak ses çıkarmak, sorgulamak ve belirli değişiklikleri talep edebilecek güçte, büyüklükte olmak gerektiğine inanıyorum. Eğer yeterli güçte değilseniz, haklı dahi olsanız işleyişe etki etmeniz zor. Devlette olsanız böyle, kişisel mevzular olarakta.
Bu 2023 olur 2025 olur farketmez, siyasi rantlardan men edilmiş ya da sadece o çerçevede değerlendirilmemiş şekilde yaklaşıyorum olaya.