Ahlak nedir?

Ahlak; Arapça, anlam olarak takdire yani “bir nesneyi düzgün bir biçimde ölçümlemek” manasına eşdeğer olan "h-l-k" kökünden türeyen ve kişinin hükmünde olan bir kavramdır. Bireyin kararlarının temelini oluşturan ve temelinde yine bireyin gördükleri ve öğrendikleri ile şekillenen bu kavram Fransızca'daki "morale" yani moral ile eşdeğerdir. Dilimizde "kişinin anlık ruh hali ya da kişinin ruhsal gücü" olarak ifade edilen moral ile direkt bir irtibatları söz konusu değildir. Bu kişisel kararların, toplum ya da genel tarafından kabul edilmiş hali ise "etik" kavramı ile ifade edilir. İki kavram birbiri yerine kullanılmaktadır, lakin ikisi arasında bireysel ve toplumsal ayrımları mevcuttur.

Hakkında yazıp çizilebilecek epey şey varken, dinler tarafından gasp edilmesi ve bireyin kendisi tarafından oluşturulamayacağının söylenmesi sonucu, hakkındaki tartışmaların sürekli kısır döngüye girdiği ve en sonunda bir dinsiz imansızın, Euthyphron ikilemi soslu bir argüman çakarak tartışmayı tamamen kilitlediği şey diyebiliriz. Evet, ahlak budur. Gerisi önemsiz görülür.

Elbette dinler tarafından neden gasp edildiğine girerek bu güzide konunun kilitlenmesine yol açmayacağım. Ancak dinlerin, aradan sıyrılabilmek için kullandığı genel olarak ortak 3 - 4 argüman vardır. Yaratıcının varlığı ile evrenin oluşumu ve ahlak, bunlardan en önemlileridir.

Euthyphron ikilemi bu yüzden çok önemlidir. Bu en önemli argümanlardan birini, dinlerin elinden alır, çöpe atar. Bu yüzden dinciler tartışmayı kısır döngüye sokar, bu ikilemli bir argüman oluşturan dinsiz imansız, tartışmayı kilitler.

Gerçekten inançsızlığın hakkını vermek isteyenler, spesifik bir din için değil, tüm dinler için argüman üretmelidir. Ortak özelliklere bakacaksın. Bunlar için kafa patlatacaksın. Yoksa kim ne yapsın senin Allah için, Elohim için, Zeus için ürettiğin argümanlara? Bunlar çok yazıp çizildi!

Şu ortaklığın, her şey olduğunu anlayınca, gerçekten yol kat edeceğiz. İnsan psikolojilerinin ortak özelliklerini bilirseniz de, insan sarrafı olabilirsiniz. Mesela her insan, neredeyse belirli rüya örüntülerini takip eder. Uçmak, kovalanmak, ölmek falan filan. Bunlar ortak mesela.

Bunlar niye ortak bunları bilirsen, tüm insanlığın da bir kısmını bilirsin. İşte bu kadar.

Ahlakı güzel davranışlar olarak da tanımlayamaz mıyız?

333365 dedi:

Ahlakı güzel davranışlar olarak da tanımlayamaz mıyız?

Genişletmek için tıkla...

O zaman tartışma güzel nereye doğru gider ve daha da büyür.