Bir programlama dili neden daha hızlı ya da yavaş olur?

Örnek olarak compiled diller interpreted dillerden daha hızlı bunun nedeni de bildiğiniz gibi derlenen dillerin direkt olarak çalıştırılabilir bir makine koduna dönüştürülmesi ve birlikte derlenmesidir. Bunun dışında hızı etkileyen faktörler nelerdir?

Kullandigi setlerin ne kadar optimize olmasi. Programlama yontemlerinin farkliligi(imperative, functional, stack vs.) Derleyicinin kodu optimize etmesi, standart metotlarin optimize olmasi gibi vs. yontemler, hardware independence, yorumlayici/derlenme/JIT derleme yontemlerinin hiz farki, dilin tasarimi. Bir suru faktor var bunu etkileyecek.

Bellek sızıntısı ve sarkan işaretçileri engellemek için alınan önlemler örn garbage collection, sanal fonksiyon ve sınıfların üretilmesi örn, vtable diye gider

Güvenlik hızı etkiler. Güvenliğe harcanan enerji başka yerden kısıtlanmış enerjidir. Bu genel olarak böyle. Hız herşey değil.

Örnek: Mayınlı alandan geçerken birlikler azami dikkat ile ve mayınları temizleyen bir özel takımı takip ederek geçerler. Hızlı da geçebilirler, o zaman yarısı yada hepsi ölür.

Başka örnek: Önüne bakmadan koşarsan hızlı koşarsın ama düşersen ağzın burnun kırılır. Dikkatli yürürsen vakit alır ama sağlam olarak hedefe ulaşırsın.

Tedbir hızı düşürür, güven sağlar.

Makine diline dönüştüren dilleri de kendi arasında karşılaştırırsak. makine diline en yakın yakın olan diller, "low level" tabir edilen assaemler dil en hızlısıdır. Ondan önce de doğrudan makine diliyle yayzlırdı. Ama şimdi derleyici optimazasyonları gayt iyi, donanımlar da hızlandı.
Ama mesela gecikmesi az bir makro klavyesi Pico'da geliştirilecekse. Pico Assemler tercih edilebilir. Uygulamaya bağlı, yoksa zahmetlidir asssemly dilleri.