İnceleme Creative Sound Blaster Z SE

Merhabalar 7 aydır kullandığım Creative SB Z SE'nin detaylı incelemesi düz Z ile aralarındaki farklar ve diğer dahili ses kartlarından ayıran özelliklerinden bahsedeceğim.
Not: Kullanılan görseller internet üzerinden örnek fotoğraf olarak alınmıştır.

Genel görünüm ve SB Z ile aralarındaki farklar;​

PCI-E x1 arabirimini kullanmaktadır. Dış kısmında EMI Shield mevcuttur parlak kırmızı olmasıyla kasa içi görselliğe önem verenler gönül rahatlığıyla tercih edebilir.


SB Z SE'nin çıplak hali bu şekildedir.

SB Z'nin çıplak hali ise bu şekildedir ekstradan mikrofon ile birlikte geliyor.

Diğer farkı ise iki adet kırmızı LED barındırması. Kullanıcılar tarafından çokça şikayet geldiği için SE modelinde bu LED'leri kaldırmışlar. Aralarındaki en önemli fark ise Z SE modelinde nichion'un altın kapasitörleri kullanılmıştır.

Genel özellik olarak aralarındaki fark ise çok az. Mikrofonda önceden tanımlı EQ ayarı yok ve sanal çevresel sesi 7.1 yerine 5.1 sunuyor. SE modelinde ise mikrofon gelmiyor.

Teknik özellikleri;​

Kart içerisinde Z'deki gibi dört çekirdekli Sound Core 3D ses işlemcisi ile CA0113-4AG HDA veri yolu denetleyicisi mevcut. Cirrus Logic CS4398 DAC mevcut ve bu DAC yıllardan beridir kullanılan, eskinin orta seviyesi günümüzün ise giriş seviyesi kartlarında kullanılan DAC'ıdır. Bu DAC'ı Asus Xonar D1'de de kullandım gerçekten netlik ve sürme konusunda tatmin edici seviyede. Kulaklık ve Ön kanal çıkış portları için birer tane Maxim'in MAX97220A amfisi mevcut . Kulaklık ve ön kanal çıkışı için JRC 2114 ve JRC 4556A op-amp mevcut.

DAC'ın Çıkış Gücü;​

• Ön kanal çıkış gücü: 2Vrms
• Kulaklık (33 Ohm): 1.3Vrms
• Kulaklık (600 Ohm): 2Vrms

DAC'ın Teknik Performansı;​

• Ön kanal çıkışı için: 24-bit, 192kHz
• Kulaklık (33 Ohm): 24-bit, 96kHz
• Kulaklık (600 Ohm): 24-bit, 96kHz
• SNR(Sinyal Gürültü Oranı)(Seçilen alçak geçiren kesme frekansı: 20kHz), @24-bit, 96kHz;
• Ön kanal çıkış hassasiyeti : 116dB
• Kulaklık çıkış hassasiyeti(33 Ohm): >105dB
• Kulaklık çıkış hassasiyeti (600 Ohm): >105dB

96kHz'de frekans tepkisi;​

• Ön kanal çıkışı: 10Hz-45kHz
• Arka kanal çıkışı : 15Hz-45kHz
• Orta çıkışı: 10Hz-45kHz
• Kulaklık (33 Ohm): 10Hz-45kHz

192kHz'de frekans tepkisi;​

• Ön kanal çıkışı: 10Hz-88kHz

Giriş Çıkış Portları;​

• 1 adet 3.5mm amfi ile güçlendirilmiş kulaklık çıkışı
• 3 adet 3.5mm Hoparlör çıkışı (Ön kanal çıkışı amfi ile güçlendirilmiştir)
• 1 adet TOSLINK optik çıkışı
• 1 adet TOSLINK optik girişi
• 1 adet 3.5mm paylaşımlı hat girişi ve mikrofon girişi

Desteklenen ses çıkışları: Çift kanal, 2.1 Hoparlörler, 5.1 Hoparlörler, Kulaklık.

Yazılım tarafında sunulan özellikler;​

SBX Profile ile 33 adet önceden tanımlı akustik ses düzenlemesi mevcut. Önceden tanımlı profillerde genel geçer olarak "Oyun, Sinema, Konser, Gece, Macera ve Aksiyon, FPS, MOBA, Yarış, RTS, RPG, Stadyum" yer almakta. Bunun haricinde spesifik olarak "Battlefield 1, Battle Royale, CoD: Infinite Warfare, CS: GO, Cyberpunk 2077, Death Stranding, Doom Eternal, DOTA 2, Escape from Tarkov, Fortnite, Genshin Impact, League Of Legends, Metal Gear Solid V: The Phantom Pain, Overwatch, PUBG, Project CARS, R6, RDR 2, Rocket League, The Witcher 3: Wild Hunt" oyunlar yer almakta.
Akustik motorda ses karakteri ve yapısına müdahale edebileceğiniz 5 unsur bulunuyor;

• Surround: 7.1 Sanal çevresel sesi bu özellik yardımıyla arttırabilir ve azaltabiliyorsunuz.
• Crystalizer: Smart Volume olmadan çalışmıyor yaptığı özellik ise hava frekanslarını arttırarak size daha detaylıymış gibi gösteriyor bunun bir çok formülü var her ne ses kartı kullanırsanız kullanın Ekolayzırda ön tanımlı Jazz'ı seçip 60 Hz bandını 3-4 dB arttırarak hem gövdeli bass hem de tiz seslerde açıklık elde ederek daha net ses hissiyatını alabilirsiniz.
• Bass: Adından da belli olacağı üzere alt frekanslarda artış yapabiliyorsunuz.
• Smart Volume: Anlık ses yükselmelerin önüne geçerek kulağınızın rahatsız olmamasına yarıyor.
• Dialog+: Vokal bandında sesi arttırarak diğer sesleri de kısarak dinlediğiniz insanların sesini daha net duymanızı sağlıyor.

Kullanmadığım bir özellik Sinema profilini denediğimde ve OST'ler açtığımda cidden sinemada dinliyormuşum gibi geliyor. Sinemada dinliyormuş gibi gelmesi iyi bir şey değil çünkü her ne kadar ince ayar bile yapsanız sesi yapaylaştırıyor her zaman Flat bir şekilde kullanmak daha doğru olur çünkü her kulaklığın sahne genişliği, derinliği, yüksekliği ve çözünürlüğü aynı olmuyor. Burada işe yarayacak tek özellik Surround olur bu da zaten 7.1 Sanal surround'u aktif ediyor. Yapay olarak sesi daha uzaktan vermesi size bir şey katmıyor. Her ne kadar Dolby DTS THX gibi firmalarla çalışılırsa çalışılsın ham sesin doğallığına ve kulaklığın teknik performansının önüne geçemezsiniz. Bu özellikler gerçek 5.1 ve 7.1 ses sistemlerini düzenlemeye yarıyor. Yine orada da sadece film izlenir müzik dinlenmez. Oyun tarafında ise salt stereo yeterli gelir iyi bir kulaklığınız ve ses çıkışınız varsa. Kısaca eğlence amaçlı kullanılmasını öneririm teknik bir kazanım elde etmeyi düşünmeyin. Tabi ki bu kadar geniş çaplı düzenleme yapmak bir artıdır.

Ekolayzır sekmesinde 10 bandı kontrol etmenize olanak sağlıyor. 12 dB arttırıp azaltabiliyorsunuz. Burada da bir çok ön tanımlı oyun ve müzik türleri mevcut fakat ekolayzır kulaklığa göre yapılmalıdır. Arka planda kaldığını hissettiğiniz veya çok sivri geldiğini düşündüğünüz frekans aralıklarında müdahale yapmak en doğrusudur. Ben genelde düz kullanmayı tercih ediyorum. K701 kullandığım için bazen 31 ve 62 Hz bandında 3-4 dB artış yaparak alt frekansın daha gövdeli ve canlı kalmasını sağlıyorum.

Oynatma sekmesinde bir çok ayar bizi karşılıyor. Örnekleme ve bit derinliği kulaklık için maksimum 24-bit/96kHz Hoparlör çıkışında ise Stereo yapılacaksa 24/192kHz sunuluyor onun haricinde çok kanallı ses sistemi yapılacaksa yine maksimum 24-bit/96kHz sunuluyor. Çıkış tercihini bu sekmeden yapıyorsunuz kulaklık ve hoparlör seçimi ile hangi portun çalışacağını seçmeniz gerekiyor.

Hoparlör için kalibrasyon imkanı sunuluyor size olan hoparlörlerin ayrı ayrı mesafesini ve ses gücünü arttırıp azaltabiliyorsunuz. Ses sistemim olmadığı için bu özelliği denemedim fakat başarılı olacağını düşündüğüm bir özellik. Tabi ki referans monitör kullanıyorsanız Direct Mode özelliğini açarak bu kalibrasyonu tamamen devre dışı bırakma imkanınız da mevcut.

Kulaklık konfigürasyonunda 32 adet kulaklık mevcut bunların büyük bir çoğunluğu Creative kulaklıklarıdır. Başarılı bulduğum bir özellik kulaklığa göre ekolayzır yapması yüksek ihtimal size daha iyi deneyim yaşatacaktır.
Şu anda yer alan kulaklıklar;

• AKG M220
• Apple Earphone
• Apple Earpod
• Audio-Technica ATH-M50
• Corsair HS50
• Creative Aurvana Air
• Creative Aurvana Gold
• Creative Aurvana Live!
• Creative Aurvana Live!2
• Creative EP-3NC
• Creative Fatal1ty Gaming Headset
• Creative Flex
• Creative Outlier
• Creative Outlier Black
• Creative SB Inferno Headset
• Creative SXFI AIR
• Creative SXFI AIR C
• E-MU Teak
• E-MU Walnut
• HyperX HX-HSCF
• MrSpeakers Ether C
• Philips Fidelio X2HR
• Samsung Galaxy Headset
• Sennheiser HD 201
• Sennheiser HD 280 Pro
• Sennheiser HD 457
• SONY MDR-1R
• Sound Blaster Blaze
• Sound BlasterX H3
• Sound BlasterX H5 TE
• Sound BlasterX H7 TE
• Sound BlasterX P5

Dijital çıkış tarafında 24/96 kHz çözümleme sunmaktadır PCM şeklinde sinyal almak istiyorsanız varsayılan olarak seçmenizi tavsiye ederim.

Kayıt tarafında genel ayarlamalar dışında önceden tanımlı 11 adet mikrofon ekolayzırı, mikrofonun odak noktasını ayarlama ve ses değiştirici yer almaktadır.

Scout Mode sekmesinde ise özellikle FPS oyunlarında konuşma, ayak sesleri ve silah elleme seslerinde (şarjör ve silah değişimi gibi) sivriltme yaparak bunları daha keskin duymanız sağlanıyor. Seste yapaylaştırma yapıyor tabi ki fakat bu özelliği açtığım zaman ayak seslerinde ciddi bir ayrıştırma yaptığını söylemem gerek. HD8 DJ kullanırken denemiştim ve ciddi faydasını görmüştüm.

Encoder tarafında Dolby veya DTS aktif edebiliyorsunuz. Hiç kullanmadım müzik dinlerken zaten Windows katmanından çıkarıp özel modda dinliyorum. Hiçbir zaman gerek duymayacağım özellikler arasında. Belki ses sistemi yaparsam denerim işime yaradığını düşünürsem kullanmaya devam ederim.

Mixer sekmesinde ise ses dengesini ayarlama imkanı mevcut.

Kendi deneyimlerime geçecek olursam daha öncesinde Asus Xonar D1 kullandım onda da yine Cirrus Logic CS4398 DAC bulunuyordu fakat bununla arasında ses sahnesi konusunda ciddi fark var. Sahnede seslerin konumlandırması daha isabetli. Bu da müzik zevkine büyük katkı sağladı. Netlik konusunda ikisi de aynı olsa da sahne performansı açısında daha başarılı olmasından dolayı Asus Xonar DX/D1'e ciddi fark atıyor. Yazılım tarafının da iyi olduğunu söylemem gerek. Sürekli güncelleme alıyor ve destek konusunda Creative çok daha başarılı.

Teknik özelliklere erişmek için kullandığım kaynaklar;
Meraklısı için kullanılan parçaların dökümanları;