Merhaba arkadaşlar.
Uzun zamandır CS:GO oynayan birisiyim. 2016 yılında başladım. O zamanlar ki sistemim şu an olduğu gibi dönemine göre çok iyiydi. İşlemcim Intel 7 4790K, ekran kartım GTX 970 idi. 1 sene sonra ekran kartını GTX 1070A upgrade yapmıştım. Monitörüm de AOC marka 144Hz bir modeldi.
Tabii oyuna yeni başladığım için birdenbire iyi oynayamadım ama 1 sene içinde FACEIT solo oynayarak 2800 elolara kadar çıkmıştım. CS oyununu eskiden beridir severim, 1.6 versiyonunu da profesyonel anlamda oynamıştım. Uzun yıllar CS:GO oynadıktan sonra bundan yaklaşık 2 sene önce sistemimi upgrade etme kararı verdim.
İkinci el bir tane 8600K satın almıştım. Bir de Z370 chipset anakart. RAM'leri'de yenilemek zorunda kalmıştım dolasıyla. İyice gaza gelip 240Hz de monitör satın almıştım. Oyun içi FPS değerim daha iyi olmuştu ama mermilerim eskisi gibi stabil gitmiyordu.
İlk zamanlar mental anlamda olabildiğini düşündüm ama bu sorun yavaş yavaş kendini daha çok belli ediyordu. İlk olarak kendi deneyim sahibi olduğum çözüm yollarını aradım. Hiçbiri bir işe yaramadı, basit ve bilindik şeylerdi.
Daha sonra Micro stuttering sorunu olduğunu anladım. Yani oyunda bir çeşit kopma yaşanıyordu, çok anlık bir durum, yani bu şey gibi aslında kabaca anlatmaya çalışırsam eğer; internetinizde yaşadığınız paket kaybı gibi. Adamlar kesik kesik geçer ya karışınızdan, işte tam olarak bu sorunun çok çok daha kısa süreli kopukluklar.
Sonra Micro stuttering için çözüm yollarına bakındım. Bin bir türlü şeyler gözlemledim ve uyguladım. Bazıları hafif iyileştirme yaptı ama bir türlü geçmek nedir bilmiyordu. Ben de bundan kurtulmak için gittim daha önce değiştirdiğim sistemi komple bir daha değiştirdim. Yeni donanımlar geldiği zaman heyecanlanmıştım, sorunumun geçeceğine inanıyordum. Çünkü bu sorun için yazılımsal olarak, BIOS ayarı olarak, Windows ayarı ne varsa hepsini denemiştim, olmamıştı.
Yeni sistem de daha beter oldu. Intel 9600K + Z390 chipset + GTX 1080 Ti. Sonra dedim kendi kendime acaba monitörden mi diye. Onu da değiştirdim. Yok, yine aynı devam etti. Bir ara kulaklığımı (Cloud 2) oyun oynarken kasadan USB çıkardım. Bir baktım oyundaki o kekeleme olayı daha önce yaptığım tüm işlemlere göre daha iyi hissiyat vermeye başladı. Bu sefer kulaklığa odaklandım. Bu sorunu bilen arkadaşlarıma "çözümü buldum abi bu nasıl olabilir kulaklık yapıyormuş. Her şeyi denedim, sistemi değiştirdim ama kulaklık aynıydı. Şimdi USB çıkarınca oyunda ki kekemeliğin çoğu geçti" dedim. Oradan aklıma daha önce aygıt yöneticisinden aklımda kalan donanımların güç kısmını kapat kısmı geldi. Sonra yine araştırmaya başladım kulaklık USB Micro stuttering diye. Bu sorunu benim gibi yaşayanlara rastladım ama ne çözüm, ne de bu sorunun kaynağına dair bir paylaşım bulamadım, sadece çıkarınca kekelemelik geçiyor bir nebze, takınca artıyor diye belirtmişlerdi. Gittim kulaklığı sattım ve sıfır olarak tekrardan Cloud 2 aldım. Aynı şey devam ettiArtık kafayı yeme aşamasına geldim.
Bir de birkaç optimasyondan anlayan (anlamıyorlarmış aslında) kişilere ücret karşılığında bilgisayarıma bağlanarak optimasyon yaptırdım. Bağlanan kişinin kullandığı bazı programları aklımda tuttum. Yaptığı optimasyon hiçbir işe yaramadı. Ben yine de o programları araştırdım. "MSI_util_v2" diye bir program vardı. "LatencyMon" diye de bir program vardı. Arkadaş bir şeyler yapıyordu ama bana anlatmıyordu. Gidip araştırdım ve LatencyMon uygulamasının sistem gecikme ölçeri olduğunu öğrendim,
MSI_util_v2 içinde gözlemlediğim kadarı ile sadece ekran kartı için default ayarını "high" yapmayı anlamıştım. LatencyMon programının gecikme ölçeri olduğunu anlamıştım, ama içeriğindeki yazılar olsun sayılar olsun, kısacası değerlerin ne anlama geldiğini tam olarak anlayamamıştım. Yakın zaman önce bunu araştırdım. Kabaca arkadaşlar bilgisayar üzerinde bir işlem yaptığınız zaman illaki bir gecikme süresi olacaktır.
Mesela yine kabaca bir örnek ile Ankara'dan İstanbula internet için bağlandığınız da ping 20 olsa bile bu bir gecikme süresidir, yani 0 olacak diye diretmiyorum ben de donanımlarıma ait gecikme sürelerini, sadece normal olması gerekirdi ama değildi. Çünkü oyuna girdiğim zaman dolasıyla bilgisayarım donanım olarak önce ekran kartını kullanacak daha çok, yani işlem 1. sırada ekran kartı.
İşte LatencyMon programında benim ekran kartı dahil, diğer donanımlarımı, driverlarımı ilgilendiren gecikme süreleri aşırı derece artıyordu. Örnek Ethernet kartını ilgilendiren gecikme. CPU-Z programı ile benchmark yaptığım zaman örnek şu an 5600X işlemcim ile Default ayarlarda Single Core için 660 puan alıyorum, ama aynı zaman içinde internetten bir şey download ettiğim zaman, yani bu bilgisayar daha çok Ethernet kartını ilgilendiren bir işlem yaptığı zaman, CPU-Z benchmark Single Core skorum 400'e düşüyordu. Yani evet bir çakışma olduğunu, bir işlem yaparken, diğer işlemi boğduğunu bu şekilde anladım. Sonra sebep neydi diye araştırmaya başladım. Başka bir Ethernet kartı aldığım zaman ise bu sorun geçti! Ama diğer çakışmalar ısrarla devam etmeyi sürdürdü.
AMD için mesela bazılarınız kesinliklebilir bunu. HPET'i devre dışı bırakmak. Bunun iki yöntemi var, biri BIOS üzerinden, diğeri aygıt yöneticisinden "yüksek duyarlıklı olay süreölçeri" devre dışı bırakmak. Bu HPET on off karşılaştırmaları YouTube'da ve birçok yerde var. Yani bunu kapatıyoruz ama ne işe yarıyor? Benim Windows donanım çakışmalarında bu lanet olası şey de mevcut ama bu o kadar önemli değil. Daha çok bir işlem yaparken PCI-PCI Köprüsü ve onunla birlikte aynı zamanda işlem yapılan 2 ya da 3 donanıma ait bileşenlerin çakışması. Bir başka bilgi daha, bu konuyuda bazılarınız biliyordur, bilmeyenleriniz de araştırabilir. Realtek ses driver kapalı olduğu zaman tamamen bilgisayardaki gecikme süresi düşüyor ve bazıları için bu Realtek sürücüsü ciddi anlamda Micro stuttering sorunu yaratıyor.
Biraz uzun oldu, kusura bakmayın ama bu uzun kötü sürecimi anlatmak istedim, ki bundan çok daha fazla olmalıydı. Belki bu sorunu benim kadar uzun süre yaşayan birileri olmayabilir burada ama internette yine de çok insan var. Hatta benim gibi evinden şüphelenenler bile, evini değiştirdikten sonra sorunu devam edenler bile var. forums.blurbusters.com forumunda inputlag ve mikro kekelemeler için yığınla konu açılmış. Hepsi de benim yaşadığım soruna birebir alakalı. Son şeyleri de ekleyeyim daha sonra sormak istediğiniz bir şey varsa sorabilirsiniz. Sorunum IRQ ve donanım çakışmaları.
IRQ nedir kısaca;
"Bir bilgisayarda, bir kesme isteği (veya IRQ ), çalışan bir programı geçici olarak durduran ve bunun yerine özel bir programın, bir kesme işleyicisinin çalışmasına izin veren işlemciye gönderilen bir donanım sinyalidir. Donanım kesintileri, bir modemden veya ağ kartından veri alınması, tuşlara basılması veya fare hareketleri gibi olayları işlemek için kullanılır.
Kesinti satırları genellikle IRQ biçiminde bir dizin ve ardından bir sayı ile tanımlanır. Örneğin, Intel 8259 Programlanabilir Kesinti Denetleyicileri ( PIC'ler ) ailesinde, yaygın olarak IRQ0 ila IRQ7 olarak adlandırılan sekiz kesme girişi vardır. Bu PIC'lerden ikisini kullanan x86 tabanlı bilgisayar sistemlerinde, birleşik satır kümesi IRQ0 ila IRQ15 olarak adlandırılır. Teknik olarak bu hatlar IR0 ila IR7 olarak adlandırılır ve tarihsel olarak bağlı oldukları ISA veri yolu üzerindeki hatlar adlandırılır.IRQ0 ila IRQ15 (tarihsel olarak donanım cihazlarının sayısı arttıkça, olası toplam kesme sayısı, bir veya daha fazla tarafından işlenen, IRQ sayılarından birinin başka bir sete veya numaralandırılmış IRQ setlerine kademeli hale getirilmesiyle, kademeli istekler yoluyla artırılmıştır. Sonraki kontrolörler).
Daha yeni x86 sistemleri, Intel APIC Mimarisi ile uyumlu bir Gelişmiş Programlanabilir Kesinti Denetleyicisi (APIC) entegre eder. Bu APIC'ler, APIC başına 255'e kadar fiziksel donanım IRQ hattı için bir programlama arabirimini destekler ve tipik bir sistem yalnızca yaklaşık 24 toplam donanım hattı için destek uygular.
Kişisel bilgi işlemin ilk yıllarında, IRQ yönetimi genellikle kullanıcıyı ilgilendiriyordu. Tak ve çalıştır cihazlarının tanıtılmasıyla bu, otomatik yapılandırma yoluyla hafifletildi. "
Son kısma dikkat edin, tak ve çalıştır. Ama herkes bilir, driverların güncel olması her zaman iyidir. Neden driver kurulması gerekir? Çünkü sürücü Windows'a bu şekilde daha iyi tanıtılır. Peki neden bazı kullanıcılar için güncel olan, ya da eski bir sürüm olan sürücü daha iyi olur? Eski Driver'da daha iyi performans alan bir kullanıcının demek ki uyumu eski sürücüde daha stabil oluyor. Windows üzeri driver gecikme ölçen programlar bile var, ama neredeyse tüm kullanıcı, ben de dahil, bunu deneme yanılma yöntemi yaparak anlayabiliyoruz, ama iyi olduğu zaman ya da kötü olduğu zaman neden o sürücünün daha iyi ya da daha kötü olduğu konusunu tam olarak bilmiyoruz. Kısacası bu sorun ya da sorun olmayan uyumlar 1. olarak anakart ile alakalı. Çünkü tüm aygıtlar anakarta bağlıdır ve takılıdır. 2. olarak WindowsÇünkü lanet olası Windows bilmediğimiz bin bir türlü ayarı var. Bunlara hiç değinmek bile istemiyorum, o kadar çok yoruldum ki, ama kimse çıkıp da direkt olarak "en güncel driver en iyisidir" demesin. Kimileri için iyi olabilir herhangi bir güncel driver, ama bazıları için değil. Bunu birçok kullanıcı kendi deneyimine göre anlıyor, ama bu sorunun kaynağı nereden geliyor bilmiyor.
Benim şu an kullandığım anakart ASUS ROG STRIX B-450F Gaming. Bu anakartın BIOS üzerinde IRQ seçeneği var. Default ayarı yapılandırma 2 olarak ayarladığım zaman nedense CS:GO oyununda ki mermilerim daha stabil gidiyor. Ya da geçenlerde AMD RX 6500XT ekran kartı aldım. Ryzen 5 5600X işlemci ile birlikte kullanıyorum. Hani biliyorsunuzdur Ryzen 5000 serisi işlemci + 6000 serisi bir ekran kartı ile SAM teknolojisi olduğunu? "Smart Access Memory"
Yani bu teknolojiyi Technopat bile paylaşmış video olarak. Oyunlarda FPS artışı oluyormuş. Tamam bu güzel bir şey, ve gördüm de olduğunu bizzat. Fakat, bu ayar kapalı iken benim PCI-PCI köprüsü ile ilgili çakışmalarım örnek 6 taneyken, bu ayar açık olduğu zaman 4'e iniyor. Yani FPS dışında donanımlar bir tık daha uyum sağlamaya başlıyor. Daha önce yazmıştım MSI_util_v2 uygulamasını kabaca. Şu konuya bakarsanız tam olarak ne işe yaradığını bileceksiniz; Windows: Line-Based vs. Message Signaled-Based Interrupts. MSI tool.
Son ek; yani arkadaşlar anakart ve diğer bileşenleri uyumlu olan kişilerin binbir türlü abuk subuk ayarlar yapmasına gerek kalmıyor. Ama bazıları gider en üst seviye bilgisayar dizer, buna rağmen uyumsuzluk sorunu yaşar. Bizim de uyum konusunda bildiğimiz şeyler çok banel. Al tak çalıştır. İşlemci soketin almak istediğin anakarta pinler uyuyorsa tamamdırAnlatmaya çalıştığım gibi, aslında uyum konusu çok daha derin bir olaymış. Umarım size yardımcı olabilmişimdir.
Aslında bu konuda video ve resimler olarak teyitte edecektim, sonra düşündüm, çalıştığımdan dolayı fırsatta bulamıyorum o kadar uzun vakit için. Yani gerek de yok aslında video ve ekran görüntülerine. Aklıma gelmeyen bazı şeylerde vardır, ve bazı şeyleri de yazmadım. Ama inanın hepsinin temeli uyumsuzluk ile alakalı. Donanımlarınız birbirleri ile ne kadar uyumlu ise o kadar iyi performans alırsınız. Yüksek FPS almanızdan bahsetmiyorum, ya da hikayeli ağır oyunlardan da bahsetmiyorum, işte böyle CS:GO gibi bir oyun motoru olan, gecikme süresine ve donanım uyumunu kendine optimasyon edinmiş rezil oyunlardan bahsediyorum.
Ahanda benim takıntı seviyemdeki biri daha