Darboğazdan Kurtulma Rehberi

Shadow Ryzen dedi:

Gel vatandaş gel. Türkiye'de bir ilk. Ekran kartınız çok iyi işlemciniz mi kötü? Sizlere darboğazı minimum seviyeye düşürmeyi anlatıyorum. Anlatım tamamen bana ait. Belki de çoğunuz biliyordur bu yöntemi ama içimde kalmasın anlatayım dedim kendi kendime. Umarım işinizi görür.

Öncelikle bilmeniz gerekenler;
1- Bu rehberden sonra alacağınız FPS ekran kartınızın gücüne bağlı olarak değişebilir.
Ama bilmeniz gereken GPU kullanımı artacaktır.
2- Darboğaz nedir bilmiyorsanız:
https://www.technopat.net/sosyal/konu/darbogaz-nedir.492700
3- Bu yapacağımız işlem tamamen güvenli bir işlemdir. Overclock ile uzaktan yakından alakası yoktur.
4- Bu rehber sadece 1080P ekran kullananlar içindir.
5- Bu rehber çözünürlük ve işlemciye binen yükü hafifletmeyle alakalıdır.

Nvidia kullanıcıları için;
1- Öncelikle Nvidia Denetim Masası'na gidiyoruz.
2- 3D Ayarlarının Yönetilmesi kısmından aşağıdaki DSR çarpan değerlerinin hepsini seçiyoruz. Uygulaya basıp onaylıyoruz.
3- İşinizi garantiye almak için bilgisayarı yeniden başlatın.
4- Oyuna girip 1080P'den daha yüksek çözünürlükleri deneyin hangisi rahat oynatıyorsa çözünürlüğü ona ayarlayın.
Eki Görüntüle 382488

AMD kullanıcıları için;
1- Öncelikle AMD kontrol paneline gidiyoruz.
2- Display kısmındaki Virtual Super Resolution'u etkinleştirip onaylıyoruz.
3- İşinizi garantiye almak için bilgisayarı yeniden başlatın
4- Oyuna girip 1080P'den daha yüksek çözünürlükleri deneyin hangisi rahat oynatıyorsa çözünürlüğü ona ayarlayın.
Eki Görüntüle 382489

Genişletmek için tıkla...

Can Çeralp dedi:

Ben okudum. Hatta verdiğiniz bağlantıdaki darboğaz tanımını da okudum. Oradaki tanımların da yetersiz ya da yanlış olduklarını düşünüyorum.

Kendim darboğaz tanımını daha güzel yapmaya çalışayım;
1. tanım = Bir uygulama/yazılım/oyunda arzu edilen performansın alınamamasına sebep olan tüm parça/parçalar darboğaza sebep olmaktadır. (kabaca, yetersizdir) Bir oyunu ne yaparsanız yapın 60 FPS'te oynamak istiyorsanız ama yine de oynayamıyorsanız, hedefinize darboğaz yapan parçaları değiştirmeniz gerekir.

2. tanım = Donanımların ortak çalıştığı bir uygulamada (örneğin bir oyun için hem işlemci hem ekran kartı hem de RAM çalışır); bir donanım, diğer donanımlarına potansiyel güçlerini ortaya çıkarmalarını büyük ölçüde önlüyorsa bu da darboğazdır. Bu durum, genellikle güçsüz bir işlemcinin yanına güçlü bir ekran kartı ortaya çıktığında rastlanır ve darboğaz konusunda en çok başlık açılma sebebi de budur.

İki tanımı da bir araya getirirsek, bir bilgisayar oyunu oynarken donanımlarımızdan iki tane şey bekleyebiliriz;

1) Kendimize hedef seçtiğimiz çözünürlük - kalite- FPS değerlerinin altına düşmemesi.
2) Bu hedefleri tutturduktan sonra hala bazı donanımlarımızın boşta kalan güçleri varsa bu güçleri değerlendirmek. Bu "değerlendirme" başka şekillerde de olabilir. Arka planda video kaydı yapabilirsiniz mesela.

Ayrıca; işlemciye binen yükü azaltmak gerkeli bir işlem değildir. Bütün sistemler %100'de çalışacak şekilde test edilir ve size satılır. %110'da (overclock) çalıştırmak isterseniz başka önlemler almanız gerekir.

Bir oyunda seçtiğiniz ayar ve çözünürlüklerle alacağınız en yüksek FPS değerini, ilk olarak %100 kullanıma ulaşan parça belirler. Oyunu oynarken diyelim ki ekran kartı kullanımı %90-100, işlemci kullanımı %75-80 aralığında gidip geliyorsa bu bir sorun değildir. Makuldür. Tam tersi için de aynısı geçerli.

Ancak bir yerde işlemci kullanımı %30-40, ekran kartı kullanımı sürekli %100'de ise; görüntü ayarlarını ya da çözünürlüğü biraz düşürerek FPS arttırabiliriz. Bu esnada ekran kartı kullanımı yine %100'de kalacaktır. Çünkü görüntü başına yükü azalmış olsa da saniyede ürettiği görüntü sayısı artmış olacaktır. İşlemci kullanımı da saniye başına artan görüntü sayısını arttırmak için biraz artacaktır.

Peki bu senaryoyu nasıl yorumlarız? (en önemli kısım burası) Ekran kartının yükü çok fazla olduğu için görüntüleri yavaş çiziyor. Diyelim ki 4K'da 40 FPS ile oynuyoruz. İşlemci, ekran kartına saniyede 70-80 tane kare siparişi verebilecek kadar güçlü ama ekran kartı o kareleri 4K'da o kadar hızlı çizebilecek güçte değil. Çözünürlüğü 2560x1440'a düşürdük. Ekran kartının yükü kare başına 2 kattan fazla azaldı. Şimdi saniyede 40 değil 80-90 kare çizebilir.

İşlemcimiz saniyede 70-80 kare siparişi geçebilir demiştik. Şimdi de işlemci ekran kartına göre güçsüz kaldı. Çünkü ekran kartı yeni çözünürlüğümüzde 90 kareye kadar çıkabilir demiştik.

Sonuç? Sonuçta siparişleri veren işlemci olduğu için onun dediği olacak ve işlemci, saniyede en fazla 80 kareye kadar sipariş verecek. Oyundaki FPS'imiz de en fazla 80 olacak. Bu esnada işlemci yükümüz %100, ekran kartı yükümüz de %90-92 gibi bir şey olacak.

Bakın az önce yüklenme oranları %100'e %30-40 idi. Dengesiz yüklenme vardı ve FPS'imiz 40 idi.
Şimdi yüklenme oranları %100'e %90. Dengeli bir yüklenme ve üstelik FPS'imiz 80.

Doğru çözünürlüğü seçerek bir darboğazı ortadan kaldırdık ve üstüne FPS'imiz 2 katına çıktı.

Teşhis = "demek ki bu oyunu 4K'da yüksek ayarlarda oynatmak bizim ekran kartımızın harcı değilmiş. 2560x1440'da daha güzel performans veriyormuş".

Daha da ileri gidelim. Diyelim ki 144Hz bir monitörünüz var. Biz bu oyunu en yüksek 80 FPS'te oynayabiliyoruz. Bir FPS sabitleyici ile 144/2 = 72 FPS'e oyunu sabitleyelim. Ne işlemci ne de ekran kartı %100'de çalışmasın. Oyun da ekranımızla tam senkron olsun (ekran tazeleme hızının tam sayılara bölünmüş değerleri ekranla tam senkron olur).

Konu sahibi, ilk yazısında benim verdiğim örneğin tersini vermiş. O örnekte ekran kartı çok az yükleniyor, işlemci ise sınırına ulaşmış. Böyle bir durumda FPS artışı olmaz. Çünkü işlemcinin ekran kartına sipariş edebileceği görüntü sınırına ulaşılmış. Ekran kartı da oyun için fazla güçlü ve mevcut çözünürlükte potansiyelinin çok azını kullanıyor.

Böyle bir durum teknik olarak darboğazdır, ancak tanımını yaparken "darboğazdan kurtulmak" tabirini yapmak yerine, "ekran kartınız bir oyunda, tüm ayarları yüksek yapmanıza rağmen çok az zorlanıyorsa, üstüne bir de çözünürlüğü arttırın. Görüntü kaliteniz artsın, para verdiğiniz ekran kartınız da işe yarasın" dese olayı daha basitçe açıklamış olacaktı.

Yani aslında "DSR/VSR açın" diyen arkadaşın eleştirisi çok mantıklı ve doğruydu.

Ayrıca çözünürlük artışını cüzi bir miktarda yapıp, FPS düşmeye başlamadan durdurmakta fayda var. Çünkü bu sefer de ekran kartı çok yüklenecek ve FPS daha da düşecek. Onun yerine makul bir artış + kullanıcı tanımlı bir FPS sınırı en kaliteli seçenektir her zaman.

Ayrıca "21.5" monitörü olan bir zahmet güçlü ekran kartı almasın" derken? Neden? 21.5" 1ms, 144Hz bir monitörü güçsüz ekran kartıyla mı eşleştirelim mesela?

Darboğaz, matematiksel ve beklentisel tanımları bir araya getirdiği için çok hassas bir konu. Aynı zamanda da bir o kadar önemsiz. 5 senelik ya da daha yaşlı bir bilgisayara tek bir parçalık güncelleme yaptığınızda ancak darboğaz gibi konu ciddi rahatsızlık yaratacaktır. Çok yaşlı - çok genç, çok güçlü - çok güçsüz parça eşleştirmeleri yapmadınız sürede oyunlardan ve uygulamalardan hep makul değerleri zaten alıyor olursunuz.

Genişletmek için tıkla...