endülüs emevî devleti, abbâsi ihtilâli sonrasında 10. emevi halifesi hişam bin abdülmelik'in torunu abdurrahman'ın 756 yılında iber yarımadasında kurduğu devlettir.
| ENDÜLÜS EMEVÎ HÜKÜMDARLARI | |
| I. Abdurrahman | 138 (756) |
| I. Hişâm | 172 (788) |
| I. Hakem | 180 (796) |
| II. Abdurrahman | 206 (822) |
| I. Muhammed | 238 (852) |
| Münzir | 273 (886) |
| Abdullah | 275 (888) |
| III. Abdurrahman | 300 (912) |
| II. Hakem | 350 (961) |
| II. Hişâm | 366-399 (976-1009) |
| ikinci defa | 400-403 (1010-1013) |
| II. Muhammed | 399 (1009) |
| Süleyman el-Müstaîn | 399 (1009) |
| ikinci defa | 403-407 (1013-1016) |
| Hammûdî hâkimiyeti | 407 (1016) |
| IV. Abdurrahman | 408 (1018) |
| Hammûdî hâkimiyeti | 408-413 (1018-1022) |
| V. Abdurrahman | 414 (1024) |
| III. Muhammed | 414-416 (1024-1025) |
| Hammûdî hâkimiyeti | 416-418 (1025-1027) |
| III. Hişâm | 418-422 (1027-1031) |
Endülüs emevi tanınmış ilim insanları.
abbas ibn firnâs.
Câbir bin eflah.
Dânî.
Hasday bin şaprut.
İbn meymûn.
İbn rüşd.
İbn-i cübeyr.
İbn-i tufeyl.
İbni meserre.
İbnü'l-avvam
Kurtubalı lübna.
Kurtubî.
Muhyiddin ibnü'l-arabî
Zerkâlî
Endülüs emevi ilim, bilim, ordu, sanat, mimari vb konularında çağında rakipsizdi. Bu dönemler de Hristiyan dünyası endülüs Emevi'lere özeniyordu desek yanlış söylemeyiz. Asırlarca iber yarımadasında varlığını sürdürdü ve Hristiyan'larla çarpıştı. Çok büyük zaferler elde etti. Müslüman'ların iber yarımadasına ayak bastıktan sonra ilerleyen süreçte Fransa içlerine kadar gidildiği bilinir. Harika şehirler, mescidler, kütüphaneler, sanatlar, eserler, ordular yapan endülüs emevi tarafından kurulan asırlarca ayakta kalan kurtuba kütüphanesi de bu medeniyetin özeti diyebileceğimiz türden bir eseriydi, lâkin bu harika medeniyetin yıkılmasıyla kurtuba kütüphanesi içinde ki binlerce birbirinden değerli kitapla, eserle, bilgiyle Hristiyan'lar tarafından yağmalandı, ateşe verildi. Dünya bu olayla birlikte çok büyük bir bilgi birikimini kaybetti. Daha sonra iber yarımadası dahil Avrupa'yı bekleyen karanlık çağ gelmek üzereydi.