Enflasyon varken neden para basımı durmuyor?

Crvena Zvezda dedi:

Yeni sisteme geçtik ya "kur korumalı mevduat" sisteminde her dolar oynadığında zarar ediyoruz bu sistemde halka para vermemiz gerektiği için para basıyoruz geniş bir sözle ekonomi modellerimizden dolayı.

Genişletmek için tıkla...

Akpnin aldığı en iyi karar halbuki bu. Alakasız sizin söylediğiniz şeyle.

Büyük bi yanlış.Ben o kadar para ile uğraşan biri olmamama rağmen sürekli elime arka arkaya seri numaralı yeni paralar gelmeye başladı.Bana göre en mantıklısı rezerv bazlı para basmak hatta mümkünse altın endeks li para basmak.Tabi ki de şu an buna geçersek biraz sıkıntı yaratacak piyasa da para eksiği olduğu için ama sonra paramız değerlenir ve enflasyon düşer diye düşünüyorum.Fakat şu an hükümet zaten çok tepki görmüşken birde böyle bir şeyin tepkisini kaldırmaz muhtemelen.Bu kadar fazla para basılmadan önce yapılmalıydı.

Estar Abi dedi:

Akpnin aldığı en iyi karar halbuki bu. Alakasız sizin söylediğiniz şeyle.

Genişletmek için tıkla...

Hazineye ne kadar yük oluyor biliyorsunuz değil mi? Haliyle onun parasını da ödemek için para basılır yoksa nereden verecek?

Para bassalar enflasyon artacak basmasalar maaşları ödeyemeyecekler. Sen düşün gerisini.

Çağrı SANSAR dedi:

Hazineye ne kadar yük oluyor biliyorsunuz değil mi? Haliyle onun parasını da ödemek için para basılır yoksa nereden verecek?

Genişletmek için tıkla...

Öyle değil işte. Kur korumalı mevduatın 2 konuda faydası var. İlk olarak bireysel kişiler dolara olan talebi sebebiyle arzı düşürüyordu bu da kurun artışına sebep oluyordu ve tüzel kişilerin talep ettiği dolar bulunamama ihtimali vardı(ki dövizin çok oynak olduğu dönem merkez bankası dövizi düşürmek için değil aslında piyasadaki talebin dolar bulunanamama noktasına gelmemesi için sürekli piyasaya dolar sürüyordu. İhracatçı dolar yükseliyor diye dolar bozamıyordu çünkü nereden bozsa zarar. İthalatçıya da dolar lazım ki işini döndürsün. Merkez bankası bunun için ara ara dolar yaktı işte). 2. olarak bunu ortaya sürdükleri dönem mecburen faizleri arttırmak zorundalardı aslında. Çünkü tl faizi düştüğü için insanlar tl'de para tutmaktan kaçınıyorlardı. Faizi arttırmalısın ki tl'ye dönüş olsun. Ha tl mevduatını bankalar ödüyor ama o banka da yine merkez bankasından alıyor parayı. Tl kaçışın da kredi arzını etkiledi, tüzeller yine kredi alamayıp bir şekilde etkilenecekti. Kur korumalı mevduat ile dediler ki kardeşim sen dolar almak yerine gel buna yatır. Biz senin paranı hem mevduattaymış hem de dolardaymış gibi düşünelim. 90 gün sonunda kazancını ona göre hesaplayalım. İlk olarak bunda şu var, atıyorum mevduat faizi %20. Kur artışı %24 oldu. Banka yatırımcıya %44 vermiyor. %20 mevduattan geliyor, kur artışı-faiz kadarını da üstüne ekliyor. Yani %24 alacak yine adam. Mevduat faizi kur artışından daha yüksekse direkt onu alıyor. Ki unutmayın bu olmasaydı da tl mevduatına yatıran kişi %20 alacaktı. Döviz daha fazla arttıysa işe yarıyor. Öte yandan 90 gün parayı bir yere bağlıyor insanlar, devlet 90 gün %0 maliyetle borçlu buluyor kendine yani(en kısa mevduat süresi). Yani faizi arttırdım azalttım olayı yerine faizi direkt olarak piyasa belirliyor hale geldi. Şöyle düşünün dolar arzı azalırsa dolar artacaktır. Yani çoğu yatırımcı tl'den kaçınmış olmuştur. Haliyle bu enstrümandan yararlanan kişi sayısı da az olacaktır. Ya da çoğu kişi bundan yararlanmıştır haliyle döviz çok fazla oynamamış olur. Yani 100 tl çıkacak kasadan diyelim, 1 kişiye de 100 tl gidebilir 100 kişiye 1 tl olarak da gidebilir. Tekrar söylüyorum enflasyonu dizginlemeleri için faiz arttırmaları lazımdı. Ya da döviz artışını önemsemeyip Tl'nin değerinin düşmesine göz yumulacaktı. Yine 100 tl faizle de olsa, enflasyonla da olsa kasadan çıkacaktı. Bunun faydası bir de şu, enflasyona göre faiz arttırman lazım. Fakat bununla birlikte faize göre enflasyon şekilleniyor.

Ha kağıt üzerinde böyle tabi. Diyeceksiniz ki enflasyon da arttı döviz de yükseldi. Haklısınız. Muhalif kanadı ikna edemediler. İslamcı çevre nasıl bir hareket sergiledi bilmiyorum. Olay aslında tamamen algıyla alakalı. Ha bir süre de olsa kontrol edildi yine de. Faizleri arttırmadım günah dediler dolaylı olarak arttırdılar diyebilirsiniz. Ama enflasyon ve döviz artışını doğrudan buna bağlamak bence doğru değil. Normal bir zamanda olsaydık belki harbiden işe yarardı. Ama pandemiyle parasal genişlemelerdir, sonraki döviz oynaklıklarıdır, ekonomi figürlerinin sürekli değiştirilmesidir falan piyasada güvensizlik yarattı doğal olarak. Zaten ne bu enstrüman ne başkası ne o bu şu ne parti bugünkü krize sebep değil. Asıl sıkıntı yabancıların piyasadan çekilmesi ve kredi bulamamamız, güvensizlik olması. İster Arap sermayesi ister İngiliz sermayesi bir şekilde bu çevreleri ikna etmeleri lazım. Döviz yükselirken borsa da yükseliyordu mesela şu Aralık 2021 zamanları(zamanı yanlış hatırlıyor olabilirim). Çünkü çook ucuzdu hisseler ama bir an geldi ve borsa çakıldı. İşte o çakılmanın sebebinin çoğunluğu yabancıların kaçışıydı.

Ekonominin çoğu şeyi algıyla alakalıdır unutmayın.

Bu arada şapkadan tavşan çıkardılar olayı da safsatadan ibaret. Dediğim gibi algıyla alakalı mevzu. Faiz günah ve Erdoğan yine kahramanlık yaptı niyetiyle böyle servis edildi bu(belki harbiden İslamcı çevreyi Tl faizine teşvik etmek niyetiyle bu yapıldı. Adamlar sittin sene mevduattan yararlanmıyorlar çünkü. En fazla katılım bankası gibi dolaylı işlemler yapıyorlar.). Bunun adına hazine bonosu deniliyor aslında(ufak tefek farklılıklar var tabi) ya da Türk doları bastık da diyebilirsiniz(Yine tam olarak karşılamıyor gerçi. Böyle bir şey olsa istediğin zaman bozdurabilmen de gerekirdi. Saddam gibi bir şey demiyorum, Saddam direkt Amerikan dolarını kendisi basmaya kalkıştı. Biz dolara bağlı yeni bir şey denedik. Doların arzını arttırmadık yani).

Estar Abi dedi:

Para basmada sorun yok ki. Rezervlerin artıyorsa basarsın. Şu an kredi dağıttı devlet mesela uzun vadede üretim kapasitesini arttırırsan gayet mantıklı bir hareket. Bütün verileri akademisyen gibi tek tek araştırıp şu şu olmuş ileride şöyle olabilir vs diyemeyeceğim tabii. Siz bakının. Ama çok genel geçer olarak şirket sayısının arttığını biliyorum, ihracatın azalıp ithalatın arttığını biliyorum, krize rağmen fomo etkisiyle tüketimin azalmadığını hatta arttığını biliyorum. Sonuç olarak neden güzel günler görmeyelim diyorum. tabii çok safsataya dayalı bir çıkarım. Akıl sağlığımı koruyorum sadece ama para basmak her zaman kötü bir şey değildir. Durumuna göre değişir. Ekonomi bilimi cidden zor iş. Bundan çok sonrasını bugünlerle aynı olacak diye düşünmeyin. Daha kötü de olabilir ama aynı kalmayacak. Bodrum sürgün yeriydi, şimdi altın fışkırıyor toprağından şans işte.

Geri çekmesi demek kredileri toplaması demek asıl zarar o zaman olur. Direkt iflas eder çoğu firma. Piyasada TL varsa hem tüketici fazlalaşır hem de üretici. TL'yi çekmesi büyük hata olur. Hem para harcayacak insanın cebinde para olmaz hem de üretici borcunu kapatmaya çalışır ya da ürün satamaz.

Genişletmek için tıkla...

İthalat temel tüketim malları da artarsa ki (dış ticaret açığını temel tüketim malları ile kapatmaya çalışıyorlar ve bu malları Avrupa'lı devletler çok ucuz birime satın alıyor) misal fındık, bir temel tüketim maddesi ama vatandaşımız satın alamıyor, çünkü ab vatandaşı o fındığı Max 10 avroya alıyor diyelim peki Türk vatandaşı kaç birime alacak 183 birime. Yani vatandaş temel tüketim malaarını alamayacak. Birim maliyet aynı ama 2 insanın cebinden çıkan biri farkı çok fazla.
Yazdığım birçok şeyi sildim kısaca demekmistediğim benim cebime girmeyecek olan refahı ne edeyim.
Ben gençliğimde abim, arabam, istediği teknolojik ürünleri almadıktan sonra, torunlarım çocuklarım almış bana ne.
Güzel günler göreceğiz öyle mi?

Estar Abi dedi:

Para basmada sorun yok ki. Rezervlerin artıyorsa basarsın. Şu an kredi dağıttı devlet mesela uzun vadede üretim kapasitesini arttırırsan gayet mantıklı bir hareket. Bütün verileri akademisyen gibi tek tek araştırıp şu şu olmuş ileride şöyle olabilir vs diyemeyeceğim tabii. Siz bakının. Ama çok genel geçer olarak şirket sayısının arttığını biliyorum, ihracatın azalıp ithalatın arttığını biliyorum, krize rağmen fomo etkisiyle tüketimin azalmadığını hatta arttığını biliyorum. Sonuç olarak neden güzel günler görmeyelim diyorum. tabii çok safsataya dayalı bir çıkarım. Akıl sağlığımı koruyorum sadece ama para basmak her zaman kötü bir şey değildir. Durumuna göre değişir. Ekonomi bilimi cidden zor iş. Bundan çok sonrasını bugünlerle aynı olacak diye düşünmeyin. Daha kötü de olabilir ama aynı kalmayacak. Bodrum sürgün yeriydi, şimdi altın fışkırıyor toprağından şans işte.

Geri çekmesi demek kredileri toplaması demek asıl zarar o zaman olur. Direkt iflas eder çoğu firma. Piyasada TL varsa hem tüketici fazlalaşır hem de üretici. TL'yi çekmesi büyük hata olur. Hem para harcayacak insanın cebinde para olmaz hem de üretici borcunu kapatmaya çalışır ya da ürün satamaz.

Genişletmek için tıkla...

Para basmamızın tek sebebi TL değer kaybediyor.
1TL'ye 1 dolar alırdık şimdi 20TL'ye dolar alıyoruz. Başka bir sebebi yok, rezevet büyümüyor aksine küçülüyor.
Bunun temel sebebi malı ucuzlatıp Avrupa'ya zamanında 1 tane sattığımız maldan aynı paraya 2 tane veya 3 tane satmak.
Çinlileştirme girişimi.
Bugün Çinli vatandaşın asgari ücreti Türk vatandaşını tokatlar duruma geldi hatta Angola bile bizi tokatlamaya başladı. Daha sonra yıkılmak devletlerin ekonomisi bile bizi tokatlayarak.
Ayrıca güzel günleri ben şu an görmek istiyorum. 60 yıllık ömrüm var o bitti mi her şey biter. Şu an da güzel günler göreyim. Çünkü bu zaman artık geri gelmeyecek.

Orgetmen dedi:

İthalat temel tüketim malları da artarsa ki (dış ticaret açığını temel tüketim malları ile kapatmaya çalışıyorlar ve bu malları Avrupa'lı devletler çok ucuz birime satın alıyor) misal fındık, bir temel tüketim maddesi ama vatandaşımız satın alamıyor, çünkü ab vatandaşı o fındığı Max 10 avroya alıyor diyelim peki Türk vatandaşı kaç birime alacak 183 birime. Yani vatandaş temel tüketim malaarını alamayacak. Birim maliyet aynı ama 2 insanın cebinden çıkan biri farkı çok fazla.
Yazdığım birçok şeyi sildim kısaca demekmistediğim benim cebime girmeyecek olan refahı ne edeyim.
Ben gençliğimde abim, arabam, istediği teknolojik ürünleri almadıktan sonra, torunlarım çocuklarım almış bana ne.
Güzel günler göreceğiz öyle mi?



Para basmamızın tek sebebi TL değer kaybediyor.
1TL'ye 1 dolar alırdık şimdi 20TL'ye dolar alıyoruz. Başka bir sebebi yok, rezevet büyümüyor aksine küçülüyor.
Bunun temel sebebi malı ucuzlatıp Avrupa'ya zamanında 1 tane sattığımız maldan aynı paraya 2 tane veya 3 tane satmak.
Çinlileştirme girişimi.
Bugün Çinli vatandaşın asgari ücreti Türk vatandaşını tokatlar duruma geldi hatta Angola bile bizi tokatlamaya başladı. Daha sonra yıkılmak devletlerin ekonomisi bile bizi tokatlayarak.
Ayrıca güzel günleri ben şu an görmek istiyorum. 60 yıllık ömrüm var o bitti mi her şey biter. Şu an da güzel günler göreyim. Çünkü bu zaman artık geri gelmeyecek.

Genişletmek için tıkla...

Hocam ilk mesajınıza şunu diyeyim bu olay pastanın büyümesi demek. İstediğinizi deneyin. Fakat tek çözüm bu. Şimdi alamadığınız metalar için sizden öncekilere kızın. Ya da kızmayıp neyi alabilenlerden farklı yapmışlar da bu duruma gelmişiz onu düşünün. Sadece oy vermek mi sanıyorsunuz? Şurada yazsam bütün şeyleri linçlersiniz beni, o sebeple pas geçeyim, siz düşünün. Tek diyebileceğim şey şudur ki pastayı ne kadar büyütürsen o kadar iyi. Neden, en küçük dilimi alacak olanın da payı büyür. Mesela Avrupa'da asgari ücret 2000-2500 gibi düzeylerde(biliyorum bizim kadar asgari ücretle çalışanları yok ama hiç olmadığı anlamına gelmiyor ya da yakın miktarlarda çalışanların). Bize bakalım 5500 tl, asgari. Bunu birim olarak düşünelim. Avrupa'daki pasta o kadar büyük ki bizim ülkedeki pastanın yarı miktarını dahi alsalar yine bizden daha çok almış oluyorlar. Önemli olan bu. Bunu da nasıl sağlarsınız, dışarıdan para getirterek. Çünkü dünyada para arzı üç aşağı beş yukarı bellidir(eskiden altınla ölçülürdü ama şimdi öyle durum yok pek). Daha nokta atışıyla analoji yapayım, dünyadaki araziler bellidir. Bunun verimli olanları da bellidir. Şimdi önümüzde gıda krizi söz konusu olursa bu krizin galibi verimli arazilere en çok sahip olanlar olacak. Tl'yi taşlık araziler, Euro ve Doları da verimli araziler gibi düşünebilirsiniz(ve farazi olarak yüzölçümü bizim çok Avrupa'nın az olsun. Bu da asgari ücret maaşına denk gibi düşünebilirsiniz). Gıda krizi yaşama ihtimalin varsa o taşlık arazilerden maden çıkartıp verimli arazilerle takas edersin.

Aslında Türkiye'de para neden basılıyordan ziyade para basma olgusunun her zaman kötü bir şey olmadığını söylemek istiyordum. Bizde basılmasının nedeni tl ile olan borçlarını kapatmak istemesi diye tahmin ediyorum. Çünkü iç borç da aynı dönem azalmaya başladı. Basmasalar memur maaşlarını vs ödemeyecekler vs vs. Doğrudur yanlıştır ben bilmem. Durum böyle aşağı yukarı. Ha sıradan vatandaş olarak da fikrimi de söyleyeyim, enflasyonist ortam borçlanmak için bir fırsat. Tamam biz sıradan vatandaş için hayat pahalılaştı vs ama bir de işin diğer boyutu var. İyi borçlanan ve riski alabilen insanlar servetlerini arttırdı. Ailenizin ya da sizin sabit geliri varsa gidin borçlanın, iyi bir yatırım fırsatı yakaladığınızı düşünüyorsanız. Bu tarz durumlarda çoğu zaman devleti taklit etmek faydalı olacaktır. Çünkü devletin ilk amacı batmamak oluyor(ki çoook kötü bir durum olmazsa da batmaz Marmara Depremi, dünya savaşları, darbeler, pandemi, göç akını bile batırmadı. Uzaylı saldırısı falan olması lazım herhalde. Osmanlı'nın yıkılmasına bakmayın, Atatürk gibi bir lider çıkmasaydı Osmanlı bir şekilde varlığını sürdürürdü. Ölüm döşeğinde olurdu ama ölmezdi demek istiyorum.) Dediğim gibi keşke bence de böyle olmasaydı ama oldu. Yapacak bir şey yok. Çözüm de gayet ortada aslında ama dediğim gibi yanlış anlayacağınızı düşündüğüm için kendimi geri çekiyorum.

Bir de Çin meselesine geleyim. Çin Komünist bir ülke evet ama liberalizmin nimetlerinden faydalanmayı çok iyi bilen de bir ülke. Komünist partiye üye olma şartı ile yapamayacağınız girişimcilik yok ülkede(asıl komünist biziz halbuki ). Ki ilk başta bahsettiğim gibi bunun sayesinde pastadaki paylarını oldukça büyüttüler. Hiç öyle Çinliler çok fakir, en ucuz işçi Çinliler diye düşünmeyin artık bunun tam tersi bir durum var orada. Ha keşke Çin'in yaptığını gerçekten anlayıp bize uyarlayabilecek birileri de olsa da oyumuzu versek. Komünist bunlar demek ki kamu yatırımını arttırıp işçi masraflarını azaltmamız lazım denilirse patlar elbette. Gidip araştırın hocam bu adamlar ne yapmışlar nasıl yapmışlar vs'yi. Kafayı yersiniz, bana yedirmişti çünkü. Yuh dedim. Bu dumuru Yahudilerde yaşadım, daha da şaşırmam diyordum ki Çin'i gördüm.

Hocam bu arada siz de remote, freelance Avrupa'ya ihracat yapın. Kızacaksınız ama bu ülke döviz kazanana göre inanılmaz ucuz şu an. Milyar dolarlık sermayesi olan işletmelerin aldığı risk daha fazla olmasına rağmen ihracata yöneldilerse, siz neden yönelmeyesiniz. Tabi yukarıdaki borçlanma tavsiyesiyle bu tavsiyemi sadece lafıgüzaf olsun diye söylüyorum, yatırım tavsiyesi vermek ya da sizin hayatınızı etkilemek gibi bir niyetim yok kesinlikle, demek istediğim farklı yollar da var yani aslında.

Edit: son olarak şu vatandaş alamıyor mevzusuna geleyim. Buyrun devlet fındığı iç pazara bedava dağıtsın. Olacak olan şu, ya vergiler artacak ya da dışarıya kapalı olacağız. Yiyeceğiniz fındık zehir olsun istemiyorsanız bunu istemezsiniz emin olun. Zaten vergi olarak döndüğü için fındığı satın almış oluyorsunuz bir de. Hiçbir şey olmasa bile lojistiğe para harcanacak. O para da kimden çıkacak? Devletten çıktığında para basar öder, vergi olarak sen ben öderiz ya da. Ki devlet fındıkta tekelleşeceği için de artık size ne sunarsa o. Hatırlayın maske dağıtacağım bedava dedi sonuç ne oldu? Fakat yeni maske üreticileri girdiğinde ancak maske bulabildik. Durum bundan ibaret aslında. Ha fındık üreticisinin de kendi malıdır ister vatan aşkıyla buraya satar ister depoda çürütür isterse de Avrupa'ya satar. Ama Avrupa'ya satsa dahi o adam buraya para getiriyor. İşini büyütmek dahi istemese o parayı harcayacak bir başka kişinin işleri rast gideceği için belki o işini büyütüp istihdam vs sağlayacak(ki çoğu durumda bu olur, müşteriye yetişemezse mecburen yeni çalışan almak zorunda olacak ya da üretim kapasitesini arttırmak).

Kur korumalı mevduat konusu karışık bence.Nedeni çok ufak bi etki doların yükselmesine çok bi engel olacağını düşünmüyorum.Sadece tr deki insanların dolar almaları ile yükselmiyor dolar.Ayrıca arkadaş doğru söylemiş gerçekten çok büyük hazineye kaybı var.Mesela mevduat da iken para bi anda dolar 2-3 tl artsa hazineden ciddi paralar eksilir.30-40 bin düşünmeyin şirketler var bu mevduat a para yatıran adam 2-3m para yatırsa 2-3 tl lik bir oynama da çok yüksek bir kazanç elde edecek bu da devletin hazinesine yük olacak.Yani faydası zararına değiyor mu diye bakmak lazım bence.Yani bu kadar hazine ye yüklenen bir sistem ne kadar dolar a fayda ediyor o önemli.

Wankula153 dedi:

Kur korumalı mevduat konusu karışık bence.Nedeni çok ufak bi etki doların yükselmesine çok bi engel olacağını düşünmüyorum.Sadece tr deki insanların dolar almaları ile yükselmiyor dolar.Ayrıca arkadaş doğru söylemiş gerçekten çok büyük hazineye kaybı var.Mesela mevduat da iken para bi anda dolar 2-3 tl artsa hazineden ciddi paralar eksilir.30-40 bin düşünmeyin şirketler var bu mevduat a para yatıran adam 2-3m para yatırsa 2-3 tl lik bir oynama da çok yüksek bir kazanç elde edecek bu da devletin hazinesine yük olacak.Yani faydası zararına değiyor mu diye bakmak lazım bence.Yani bu kadar hazine ye yüklenen bir sistem ne kadar dolar a fayda ediyor o önemli.

Genişletmek için tıkla...

Hocam orta ve uzun vadede bir işe yaramaz. Zaten o noktaları çoktan geçtik. Dediğiniz normal zamanda olsa haklısınız ama şu an çözümler işe bir şekilde yarıyor. Yoksa hukuku düzeltsinler vs yabancı yine gelir.

Tüzel kişiler giremiyor. Bir de dolarda tutan parayı devlet kullanamıyor. Kur korumalı ile vatandaşa dolar borçlanmış gibi bir şey oldu. Hazineye yük dolarda tutulan para getirmiyor mu? Dolarizasyon gerçeği ne olacak? Üstelik kkm ile vatandaşın dolarını bulabildiğin(yabancı yatıımcı gibi düşünün) için başka şeyler için de kullanabiliyorsun kredi gibi. Adamlar yabancıdan, turizmden gelen kaybı bu sistemle sübvanse etmeye çalışıyorlar. Cds 900 olmuş, bunun yerine borçlanmaya gitse faizi yine senin benim vergilerimle ödeyecektik. Şu an ise vatandaşa 0 faizle borçlandı. Adamlar Arjantin olmamızı ötelediler. Durum zaten kötüyken daha da kötü olmamasını sağladı sadece.

1000 doları yine 1000 dolar olarak ödeyecekler. Bu sistemle piyasadan 1000 dolar azaltmadılar sadece. Olay bu. 1000 dolar yatıran adama 1000+ dolar ödemeyecekler.

Bu arada buradan istediğin zaman çıkamıyorsun en az 90 gün mevduatta tutman lazım. Ve doların ani değişimlerine takılmayın, günlük açıklanan sabit kur var burada. Parayı enflasyona karşı korumak dışında bir işe yaramıyor baktığınız zaman.

Enflasyon olduğu için para basılıyor. Para basıldığı için de enflasyon oluyor. Bu rahmetli Kemal Sunal'ın filminden bir repliğe benziyor. "Evlenirsem ölecem, evlenmezsem de ölecem"