Herşey, bundan 13,8 milyar yıl önce meydana geldi. Küçücük bir noktadan doğan kozmos, şimdi milyarlarca ışık yılı yarıçapa sahip.
Herşeyin, ama herşeyin bir nedeni vardır. Mesela ben bu yazıyı yazıyorsam, siz okuyorsanız bunun bir nedeni vardır. Bunların en temel nedeni, sizin de bildiğiniz gibi, Büyük Patlamadır. Buna determinizm denir. 1900'lü yılların bazı bilimcileri deterministtir. Yani sonradan olacak her şeyin önceden belirlenmesidir. Fakat bugünün bilgileri ile determinizm, oldukça sarsılmaktadır.
Büyük Patlama'ya geri dönelim. Saf enerji serbest kaldığında evren, saniyenin milyonda birinin, milyonda birinin, milyonda birinin milyonda birinden daha kısa sürede bir atom boyutundan, ortalama bir gezegen boyutuna kadar genişledi.
Bunu açıklayan arkadaşımız Edwin Hubble'ı bilmeyen yoktur. Hubble, gecenin bir vakti teleskobuyla gökyüzüne bakarken gözüne bir şey çarptı: Galaksilerin dalga boyu kırmızıya kayıyordu. Bu, evrenin genişleme ivmesini kazanması demektir ve galaksiler birbirinden ne kadar uzaktaysa, o kadar hızlı uzaklaşıyordu.
Hubble'nin temel genişleme yasası:
v=H.U
v: Galaksilerin t anındaki genişleme hızı
H= Hubble Sabiti
U= Galaksilerin birbirine olan uzaklığı
Dikkat edilmesi gereken mesele şudur: Sadece ve sadece galaksiler birbirinden uzaklaşır, onu oluşturan gökcisimleri değil. Eğer öyle olsaydı, gök ada denilen kavramdan bahsedemezdik.
Klasik fizik yasalarına göre, evrenin genişleme ivmesi bir zaman sonra durması, sonrasında ise evrenin içine çökmesi gerekirdi. Hatta Friedmann, Büyük Çöküş adı verdiği bir teori ortaya attı. Bu teori görselle kısaca şunu anlatır:
Fakat işler öyle gitmedi. Evren, zaman geçtikte daha hızlı genişliyor. İşte bunu açıklayan 2 temel etken vardır:
Karanlık enerji ve karanlık madde.
Karanlık enerji görülemez, duyulamaz ve hissedilemez. Bu 2 terim, daha yeni (yanılmıyorsam 2009'da) ortaya atıldı.
Evrenin genişlemesinin en temel nedenidir. Nerede ve ne zaman oluştuğu bilinmiyor. Ama fizikçiler karanlık enerjinin varlığının, kara deliklerin var olduğu kadar eminler. Sadece galaksi dışında vardırlar. Eğer galaksilerin içinde olsalardı, galaksiler genişlerdi.
Karanlık madde. Bu da karanlık enerji gibi, varlığı doğrudan hissedilemez. Galaksilerin içinde bulunan karanlık madde, temel olan ''madde''yi bir arada tutar. Masa, masanın üzerindeki silgi ve gök adaların içindeki herşey karanlık madde sayesinde bir arada tutuluyor.
Evrenin genişlemesinin nedeni, karanlık enerjinin karanlık maddeden sayıca fazla olmasıdır. Eğer karanlık madde, karanlık enerjiden üstün olsaydı evren çoktan içine çökmüş olacaktı. İşte evrende ne kadar ne olduğu şu görselde mevcut:
Gördüğünüz gibi, evrenin sadece %4'lük kısmı, hissedebildiğimiz ''varlık''tan ibaret.
BKZ:
Entropi - Vikipedi