Bence firmayla konuşursanız hem belli bir ücret alabilirsiniz. Hem de genel olarak herkesin kullanabileceği bir dublaj gelmiş olur.
O kadar firmayla iletişime geçtim, hiçbiriyle olmadı. Ticari hayata atılmadığım sürece zor gibi ama denerim şansımı. Para kazanmasam bile, fandub için materyal verebilirler belki.
O kadar firmayla iletişime geçtim, hiçbiriyle olmadı. Ticari hayata atılmadığım sürece zor gibi ama denerim şansımı. Para kazanmasam bile, fandub için materyal verebilirler belki.
Ticari olarak bu işleri yapıp para kazanmayı, ancak ticari bir stüdyo kurduğumda düşünebilirim.
Şirketler, stüdyolara özel AAF/OMF dosyaları verir yani bunlar altyapı dosyasıdır. Boyutu 5 GB'a kadar çıkabilir. Genelde özel kurumsal hosting sunucu yoluyla veya offline bir şekilde, USB Flash bellek, Harddisk gibi yollarla stüdyolara özel olarak bu dosyalar verilebilir. AAF/OMF Dosyalarına hiçbir şekilde internet üzerinde erişilemez, o kadar özel dosyalardır. Stüdyolar, şirketlerle gizlilik sözleşmesi ve diğer sözleşmeleri imzalamadan, dosyalar verilmiyor diye biliyorum. O kadar titiz düşünüyorlar. Şirketlerin bana güvenmesi, hayalden ibaret bir durum. Evimde oturan bir kullanıcıyım, bana özel dosyalar verilse ve işim tamamlansa, o dosyaları bilgisayarımdan silip silmeyeceğimi nereden bilecekler? Yalan söyleyip söylemediğimi nereden bilecekler? Yalan söylemesem bile, tamamen emin olmaları şüpheli bir durum. O dosyalar geçici olarak veriliyor ve üzerinde kendi kayıtlarını yapıp, mixini yapıp şirkete geri yolluyorsun diye biliyorum. İşler bu şekilde işliyor yani. Bu sebeple şirketle anlaşma yapmak, sözleşme imzalamak durumunda kalabiliyorsun böylece şirket, anlaşmaya dayanarak güveniyor.
Şirketlerin bu kadar tedirgin olmasının sebebi aslında basit, bu tür dosyaların internette leak olmalarını istemiyorlar. Proje dosyaları neticede onlara ait. Çalışma onların aslında. Altyapıyı onlar oluşturmuş, sen ise sadece dublaj kaydı yapıyorsun altyapının üzerine... Leak yani internette sızdırılmalarını istemiyorlar. Bazı sitelerde ünlü pop şarkıcılarının bu tür dosyaları sızdırılmıştı. Ancak herhangi bir film veya TV programının dosyaları sızdırılmadı. Çünkü baya dikkat ediyorlar. Hatta, IMAJ Stüdyolarında çalışan bir seslendirme sanatçısının, stüdyonun içerisinde gezerken, birisinin ona çekim yasak dediğini hatırlıyorum. Sadece stüdyo odasının içini göstermesi bile yasaklanıyorsa, endişeler büyük bence. Endişelerin büyük olmasıda aslında normal. Stüdyolar, şirketlerle anlaşma yapıyor. Örneğin IMAJ Stüdyoları, Disney ile anlaşmalı bir stüdyo. Türkiye'deki Disney Channel Türkiye'yi temsil ediyorlar. İspanyol dizileri, Pixar filmleri, Disney Channel çizgifilm serilerinin çoğu IMAJ Stüdyolarında seslendiriliyor. Disney, oldukça büyük bir şirket. Eğer sözleşmeye uymazlarsa, işlerinden olabilirler ve ayrıca ciddi bir para cezasıyla karşılaşabilirler maalesef. Şu ana kadar, AAF/OMF paylaşanı görmedim fakat Brad Breeck adında bir Disney bestecisi, Disney şirketinden izin alarak kendi yapmış olduğu resmi çizgifilm jenerik şarkısının Pro Tools proje dosyasını (PTX) paylaşmıştı. YouTube'daki videonun açıklama kısmında o dosyaya eriştim. Tamamen yasal çünkü adamın kendi projesi ve izinler alınarak dropbox'a konmuş, paylaşılmış. Ancak sadece çizgifilmin başlangıç müziğinin dosyasını paylaşmış, komple bütün bölüm altyapısını değil. Çünkü bütün bölümü sadece Brad yapmamıştır, birçok sanatçı ve bölüm içi arkaplan müzikleri ve ses efektlerini yapmış birsürü farklı kişi olduğundan şüphem yok. Bu sebeple, Brad sadece tamamen ona ait bir kısmını paylaşma hakkı olduğundan dolayı, öyle yapmıştır. Hatta Brad, Esrarengiz Kasaba bölümlerini seslendirebileceğimi söyledi. O dosyaları veremese bile, bende yapay zeka uygulaması var sesleri silebilir ama tabii öyle %100 temiz sonuç vermez. Sesleri silip, iyi bir dublaj yapılabilir. Brad, Esrarengiz Kasaba, Glitch Techs ve Star vs Kötü güçler çizgifilmleri için beste yapmış bir insan.
Kısaca, özetle fandub yapıyorsan bu işi resmi olarak yapmıyorsun ve hiçbir şekilde maddi gelir elde etmiyorsun demektir. YouTube'da, telifli içerikleri kullanarak birçok seslendirme yapan genç arkadaşlarımız mevcut. Çoğu genelde stüdyo programlarını iyi kullanamadığı için berbat içerikler ortaya çıkabiliyor. Beni onlardan ayıran tek şey, iyi bir mikrofon ve stüdyo programı ve efektlerin nasıl kullanılacağı konusunda fikir sahibi olmaktır. Telif haklarında "Adil kullanım" denen bir durum var. İngilizcede buna "Fair use" da deniliyor. Adil kullanımda, bildiğim kadarıyla hiçbir şekilde maddi gelir elde etme hakkın olmuyor. Zaten YouTube'ta paylaşım yaptığın zaman, YouTube o içeriğin telifli olduğunu otomatik olarak algılıyor ve alacağın tüm izlenmelerden gelecek olan paralar, telif hakkı sahibine otomatik olarak ödeniyor, senden herhangi bir para da alınmıyor. Bu şekilde, denge sağlanmış oluyor.
Yani keşke sizin dediğiniz kadar bu işler kolay olsa, firmalar esnek davransa ama nafile.
Görüşleriniz nelerdir?
