Wayland, X11'in aksine varsayılan bir display server sunmuyor. Wayland bir display server değil; bir display server protokolü. Bunu bir standart belirleyici olarak düşünebilirsin. Display server implementasyonları için kullanılan kütüphaneler var, ancak bu kütüphaneler tam bir çözüm sunmuyor. Örneğin, bazı API çağrıları doğrudan implemente edilmemiş durumda. Bu nedenle GNOME, KDE gibi projeler, Wayland protokolünü kullanarak kendi Wayland compositor'larını geliştiriyor veya mevcut implementasyonları forklayıp kendi versiyonlarını oluşturuyor. Wlroots, Sway ve Hyprland gibi compositor'ların temel aldığı bir Wayland implementasyonu örneğin.
Weston, referans bir Wayland implementasyonu. Mutter ve KWin, Weston'ı doğrudan kullanmasalar da, kendi implementasyonlarını geliştirirken Weston ve Wlroots'tan faydalanıyorlar ve onlardan ilham alıyorlar. Ancak bu durum her Wayland implementasyonunun aynı performansı veya stabiliteyi sunmamasına neden oluyor. Ortak bir geliştirme süreci yerine, her proje kendi versiyonuna odaklanıyor.
Hangi DE'nin daha iyi Wayland performansı sunduğu hakkında bir bilgim yok. Benchmark yapmadım, test etmedim. Ancak kendi deneyimlerimde, KDE'nin implementasyonu biraz daha sağlıklıydı. Biraz daha diyorum çünkü Mutter'la ilgili de net negatif bir deneyimim yok.