iOS'un Evrimi: 2007-2023

iOS öyle ya da böyle mobil pazarın gelişiminde önemli bir role sahip olmuş ve günümüzde de milyonlarca kullanıcısı olan bir işletim sistemi. Son zamanlarda her ne kadar son sürümlerin hataları ile gündeme gelse de eskiden iOS gerçekten bambaşka bir deneyim sunuyordu. Gelin bu konuda hem geçmişe gidelim, hem de eski iOS sürümlerini biraz yorumlayalım.

Steve Jobs çok deli dolu ve risk almayı seven bir insandı. Kafasında birçok fikir olan ve bu fikirleri de gerçekleştirmeden duramayan bir yapısı vardı. Öyle ki Steve Jobs'ın aslında taa 90'lı yıllarda iPhone'u oluşturacak fikri düşünmeye başladığını biliyor muydunuz? Bilgisayarları ilk olarak komut satırından ibaret bir ekrana komutlar girebileceğimiz klavyeyle deneyimledik. Daha sonra fare ortaya çıktı ve beraberinde imlecimizi özgürce gezdirebileceğimiz kullanıcı arayüzü (GUI) geldi. Steve Jobs'a göre üçüncü büyük kullanıcı arayüzü devrimi dokunmatik teknolojisinde yatıyordu. 90'lı yıllarda tabii böyle bir şeyi gerçekleştirecek ne ortada donanım vardı ne de yazılım. Yapılanlar ise çok ilkeldi.
Steve Jobs aslında iPhone'dan önce daha çok bir tablet düşünüyordu. Bu daha sonraları iPad olarak geri dönecek bir fikir lakin bundan vazgeçip akıllı telefon işine yöneliyorlar. İşte iOS'un ortaya çıkışı iPhone'un geliştirilmesiyle paralel olarak başlıyor. Hani size demiştim ya üçüncü büyük kullanıcı arayüzü devrimini dokunmatik ekranlarda görüyordu diye. Steve Jobs ve Apple işte bunu tam olarak nasıl yapacağını bilmiyordu. Bu noktada Apple içinde iki zıt kutup oluştu. Bir taraf yani Scott Forstall yazılımın macOS'un dokunmatik bir hali olmasını isterken, bir taraf yani Tony Fadell iPod'un telefonlaştırılmış bir halini istiyordu.
Bu gördüklerinizden sol tarafta olan Tony Fadell'in olmasını istediği, sağ tarafta ki ise Scott Forstall'ın olmasını istediği iOS. Steve Jobs neyse ki sağ tarafta ki fikri seçmiş. Bugün iPhone bildiğimizden çok daha farklı olabilirdi sol tarafta ki fikir gerçekleşseydi.

İlk iOS sürümü 9 Ocak 2007 tarihinde, iPhone'un tanıtım etkinliğinde tanıtıldı. O zamanlar iOS isim hakları başka bir firmada olduğu için işletim sisteminin bir adı yoktu. Apple ilk iOS sürümünü Mac OS X tabanlı bir işletim sistemi olarak tanıttı. Ki gerçekten de öyledir, iOS ile macOS aynı tabanı kullanıyor. Bu o dönem için önemli bir unsurdu. Bilgisayar sınıfı bir işletim sistemi çalışıyordu bu cihazın içinde.

İlk iOS daha çok iPhone OS olarak isimlendirildiği için yazının bu kısmından itibaren kendisine böyle hitap edeceğim. iPhone OS 1 size şu an oldukça ilkel görünüyor olabilir. Ama çıktığı dönemde de birçok eksiğe sahipti. Bunların en başında bir uygulama mağazası yoktu. App Store olmayan tek sürümdür kendisi. Sadece önceden yüklenmiş uygulamalar veya Jailbreak ile kurulabilen üçüncü parti uygulamalar vardı. Diğer eksiklikleri şunlardı;

• Kesme, kopyalama ve yapıştırma gibi günümüzde son derece basit olan bir özellik yok
• Multitasking yapamıyordunuz
• Üçüncü parti uygulama kuramıyordunuz çünkü bir mağaza yoktu
• Mail uygulaması eksikti, Microsoft Exchange gibi o dönem iş dünyasında son derece popüler olan bir servis yoktu mesela
• MMS atamıyordunuz, yani SMS yoluyla fotoğraf yollamak gibi bir durum yoktu.
• Uygulama olmadığı için haliyle ekranı düzenleyemiyordunuz, klasörler yoktu.
• Duvar kağıdı değiştiremiyordunuz.

İlk iPhone OS sürümü daha çok bir demo gibiydi kısacası. Dokunmatik ekranlı telefonların arayüzünün nasıl olması gerektiğine dair Apple tarafından tüm dönemin sözde akıllı telefon üreticilerine verilmiş bir dersti. Tabii birçok eksiği vardı yukarıda da saydığım üzere. Ama kullanımının kolaylığı ve parmak hareketleriyle bir şeyler yapabilmek falan gerçekten devrimsel bir olaydı. İlk iPhone ve onun işletim sistemi bugün kafamız da oluşan akıllı telefon imajının kurucusudur.

iPhone OS 2.0'ın tanıttığı en büyük yenilik bir uygulama mağazasına sahip olmasıydı. Bu mağaza o dönem sektörde ki ilk uygulama mağazası olmasa bile sanırım sektörde ilk kez sıkı bir şekilde denetlenen bir uygulama mağazasıydı. App Store ilk olarak 2008 yılında bu sürümle beraber ortaya çıktı. Beraberinde tarihin ilk iOS SDK'sı yayınlanmış oldu.

App Store'un önemi büyüktü çünkü içinde kalitesiz yazılımlara kesinlikle yer yoktu. O dönem diğer uygulama mağazaları ile karşılaştırıldığında çok daha kaliteli yazılımlar vardı. Ve uygulama kurmak, silmek gibi işlemler de son derece basitti. Diğer uygulama mağazalarında uygulamalarınızı güncellemek gibi bir durum yokken, App Store'da düzenli olarak güncellemeleri takip edebiliyordunuz.

Bunlar dışında iPhone OS 2.0 iş dünyası için önemli olan Microsoft servislerini de bünyesine dahil ederek Blackberry'e de kafa tutmaya başladı. O dönem iş insanları daha çok Blackberry cihazlar tercih ediyordu. iPhone'un Microsoft servislerini de getirmesiyle beraber Blackberry için zor günler başladı bu hamleyle. Onun dışında iPhone OS 2.0 ile gelen pek bir yenilik yoktu. Daha çok iPhone'a insanların uygulama yüklemesini sağlayan ve geliştiricilerin iPhone'a uygulama yapabilmesi için SDK sunan ek bir geliştirmeden ibaretti.

Ve belki inanamayacaksınız ama bu güncelleme paralıydı arkadaşlar. Evet bu güncellemeyi kurmak için para vermeniz gerekiyordu. Ama iPhone için değil iPod için para vermeniz gerekiyordu. 5-10 dolarlık sanırım bir meblağ ödemeniz gerekliydi iPod'u güncellemek için. Bu saçmalık neyse ki fazla uzamadan 2-3 sene içerisinde bitiyor.

iPhone OS 3.0 yine daha çok yaşam kalitesini yükseltmeye yönelik bir güncellemeydi. Ayrıca direkt bizzat benim kullandığım ilk iOS sürümü olur kendisi. Şimdi bakınca getirdiği yeniliklere komik geliyor ama o dönem için önemliymiş bayağı. Bunlar şöyle;

• Kes, kopyala, yapıştır olayı ilk bu sürümle beraber geliyor. Böylece dokunmatik ekranda metinleri istediğiniz gibi seçme imkanı doğuyordu. Basit ama önemli bir özellik
• Spotlight arama özelliği de ilk bu sürümde eklenmiş. Normal de macOS'un bir özelliğiydi bu. 2005 yılında Tiger sürümüyle tanıtılmıştı. iOS'a gelmesi 4 sene sürmüş. Böyle içinde bir sürü dosya ve uygulama sakladığımız bir telefonda olması gereken bir özellikti ki bu sürümle eklemişler.
• MMS özelliğiyle beraber multimedya içeriklerini SMS üstünden atabilme olanağı ilk bu sürümle gelmiş. Günümüz de MMS'i pek kimse bilmez ama o zamanlar WhatsApp falan olmadığı için mobilden ancak birisine böyle resim gönderebiliyordunuz.
• Sesli notlar uygulaması

Günümüz standartları için son derece basit, dönemi için deneyimi iyileştiren önemli bir güncelleme. iPod için halen paralı bir güncelleme.

Ve geldik iOS 4'e. Benim için halen tüm iOS sürümleri arasında özel bir yere sahip. iOS'un günümüz de bildiğimiz şeklini şemalini bu sürüm vermiştir. Öyle ki ilk iPhone'un çıkışından bu yana çıkmış en büyük güncellemedir kendisi. Bu büyüklüğü anlatmak için maddeler halinde sıralamamız gerekebilir:

İlk kez multitasking yani çoklu görev özelliği bu sürümle geldi. Kaç yıl önce ki Symbian cihazlar bile multitasking yaparken bu olayın iPhone'a yıllar sonra gelmesi komik olsa da önemli bir geliştirmeydi. Sadece 256 MB RAM'e sahip cihazlar da çalışıyordu multitasking. Yani en az bir iPhone 3GS sahibi olmanız lazımdı. iPhone 3G bunu beğenmedi.

Bu sürümle beraber sonunda duvar kağıdı değiştirebilme özelliği eklenmişti. Normal de sadece kilit ekranının duvar kağıdını değiştirebiliyor, ana ekran ise her zaman siyah bir duvar kağıdı kullanıyordu. Bu özellik yine minimum iPhone 3GS gerektiriyordu.

iOS 4'ün bir diğer önemli özelliği klasördü. Uygulamalarınızı ana ekranda klasörlere koyabilme özelliği ilk bu sürümle beraber geldi. Bu resimde ise klasörlerin ilk halini görüyorsunuz. iOS'un o dönem kullandığı tasarım diline uygun, son derece şık bir arayüzdü. Halen özlerim bu klasör arayüzünü. Ayrıca eskiden 180 olan maksimum ana ekran uygulama sayısı klasörlerle beraber 2160'a yükseltildi. Gerçi kim 2160 tane uygulama kuracak tartışılır ama ek bir bilgi olarak bulunsun.

İlk yazı denetimi olayı da bu sürümle gelmişti. Klavyeniz de yazı yazarken kelimelerle ilgili tahminler veren bir sistem geliştirmişti Apple. Bu sistem halen var tabii işin içerisinde artık yapay zeka da var. O zamanlar daha ilkel kalan bir özellikti günümüze göre ama hoş bir geliştirmeydi.

iPhone 3GS için 5 kata kadar dijital zoom yapabilme özelliği vardı. O zamana kadar iPhone kameraları ile zoom yapamıyordunuz. Bu özellik sadece 3GS'e geldi.

Ve Game Center, iPhone 4'ün Retina ekranı için daha yüksek çözünürlük, FaceTime gibi daha çok bir günümüz de alışkın olduğumuz unsurlar ilk bu sürümle eklenmişti. 2010 yılı için büyük bir sürümdü özellikle 3GS kullanıyorsanız. Tarihte ilk defa bir iPhone için destek sunmayan ilk sürüm olma özelliğini de taşır. iPhone 2G bu güncellemeyi almamıştır.

Gelmiş geçmiş en bahtsız iPhone modeli: iPhone 3G

Bugün sizlerle bir nostalji yapacağız dostlar. 2008 yılına gidiyoruz. Doların 1 TL olduğu, mültecilerin olmadığı, sokaklarda rahatça top oynanan, euro 2008 heyecanının tavan yaptığı, Metallica gibi birçok grubun halen ülkemize konser vermeye geldiği, internet kafelerde deli gibi CS 1.6 oynanan...

www.technopat.net

Gerçi almaması daha iyi oldu onun için. Çünkü aynı donanıma sahip iPhone 3G bu güncellemeyi aldığı gibi kullanılamaz hale geldi. Merak edenler için detaylı bir açıklamasını yaptığım konu bulunuyor. Üstten hemen tıklayıp o konuya gidebilirsiniz.

iOS 5 deyince benim aklıma Jailbreak dönemleri gelir. Ne güzeldi be o dönemler. iOS 5 daha çok aynı iPhone OS 3.0 gibi bir yaşam kalitesi geliştirme güncellemesiydi.
iOS 4 ile birçok yenilikten bahsettik ancak iOS 4'ün eksik olduğu birçok yön vardı. iOS 5'in amacı da bu eksiklikleri kapatmaktı. Bunların en başında sanırım bildirim merkezi özelliği vardı.
iOS 5 ile gelen en önemli özellik buydu. Daha önce iOS bildirimleri kilit ekranınıza düşüyor ve o bildirimi sadece bir kez görebiliyordunuz. iOS 5 ile bunun önüne geçmek adına bildirim merkezi özelliği getirilmişti. Bildirimleriniz burada uygulamalara göre gruplandırılıyor ve widgetlar ile hava durumuna dair bilgiler alabiliyordunuz.

Bir diğer özellik ise iCloud. Apple'ın MobileMe servisini kapatmasıyla beraber eş zamanlı olarak iCloud piyasaya sürülmüştü. Zaten günümüz de sanırım bir iPhone'un en temel bileşenlerinden birisi bu iCloud olayı. Anlatmaya bile gerek yok.

iOS 5'in bence hepsinden de önemli olan özelliği OTA güncellemelerdi. Daha önceleri iPhone'u güncellemek için bir bilgisayara ve haliyle iTunes'a ihtiyacınız vardı. Telefonun kendisi üstünden güncelleme yapmak mümkün değildi. iOS 5 ile OTA geldi ve böylece artık bilgisayara gerek kalmadan telefonu güncelleme imkanı doğdu.

iOS 5 ile gelen daha birçok yenilik vardı ama en temel ve aklımda kalanlar bunlar. Minimum 3GS gerektiren ilk güncellemeydi. Ve benim iPhone 3GS'im bu güncellemeyle yağ gibi akıyordu 3 yaşında olmasına rağmen. Adının hakkını veren (3G "Speed") bir telefondu. Dönemin en iyi iPhone'u 4S'den aşağı kalır yanı yoktu pek. Ayrıca iOS 5 rahmetlik Steve Jobs'ın gördüğü son iOS sürümüdür. Malum iPhone 4S'in tanıtımından birkaç gün önce hayatını kaybediyor. Ölümünden itibaren 2 sene gibi kısa bir sürede Apple onun çizgisinden tamamen çıkacaktı...

İşte adamlık, işte feraset, işte karizma. iOS 6 bir dönemin, bir tasarım anlayışının sonuncusuydu. Steve Jobs'ın ölümünden sonra çıkan ilk iOS sürümüydü. Ayrıca Steve Jobs'ın en sevdiği adamlarından Scott Forstall'ın da tasarladığı ve geliştirdiği son iOS sürümü olma özelliğini taşıyor. iOS 6 için son Steve Jobs ekolünden gelme sürüm diyebiliriz rahatlıkla.

iOS 6 önceki sürüme kıyasla çok daha az geliştirme ve çok daha fazla altyapı iyileştirmesi barındırıyordu. Daha çok sosyal medya entegrasyonlarına ve haritalara odaklanan bir sürümdü. Bu sürümle beraber Apple Google'a ait yerleşik uygulamaları tamamen kaldırdı. Bunlardan birisi de haritalardı. Normal de iOS sürümleri Google tarafından geliştirilen bir yerleşik harita uygulamasına sahipti. iOS 6 ile beraber Apple kendi geliştirdiği haritalar uygulamasına geçiş yaptı. Bu değişiklik kullanıcı tarafında hiç de olumlu karşılanmadı.

Apple'ın geliştirdiği bu haritalar uygulaması henüz hazır değildi ve bu şekilde piyasaya sürülmesi sıkıntılıydı. Navigasyon konusunda kullanıcılara sıkıntılar yaşatıyor, alakasız saçma sapan yollara sokuyordu insanları. Bu ihaleyi bilin bakalım kimin başına yıktılar? Tabii ki Scott Forstall.

Scott'un kovulması bence Apple tarihinde bir kırılma noktasıdır. Çünkü bu adam Steve Jobs ekolünden gelen bir insandı. Steve Jobs ile neredeyse 20 yıllık bir geçmişi vardı. İlk olarak Steve Jobs'ın NeXT şirketinde çalışmaya başlamıştı. Daha sonra Apple 1997 yılında NeXT'i satın alınca Steve Jobs kendisini yazılım departmanının başına getirmişti. Hatta Steve Jobs'ın varisi olarak görülen bir isimdi. Ama işte burası kurtlar sofrası... Tim Cook bu adamı kovup yerine saçma sapan yazılımcıları aldığından beridir zaten iOS dikiş tutmuyor. Scott gitti iOS stabilitesi bitti. Bir harita yüzünden değer miydi eyyy Tim amca!!!

Bundan tam 10 sene önce iOS sonsuza kadar değişmemek üzere değişti. İlk iPhone'un çıkışından beridir yapılmış ilk ve tek büyük tasarım değişikliğiydi. Ekran görüntüsünden de anlayacağınız üzere tasarım tamamen değişti. Tasarımı geç iPhone'un imajı tamamen değişti. Steve Jobs'ın ölümünden sonra onun çizgisini tamamen terk ettikleri ilk üründü iOS 7. Scott Forstall ve Steve Jobs'ın olmadığı bir çağın başlangıcına işaret ediyordu. Bir dönem kapanmış ve yeni bir dönem başlıyordu yani Tim Cook dönemi.

iOS 7'yi Scott Forstall kovulduktan sonra yerine getirilen Jony Ive tasarlamıştı. Jony Ive bilmeyenler için yine Steve Jobs ekolünden gelen, Apple ürünlerinin baş tasarımcısıydı. Ama işi yazılım değil donanım tasarlamaktı. Eee işi bu olmayan adama yazılım tasarlama işini verirseniz olacağı bu. iOS 7 çıktığı dönem de seven kadar sevmeyeni de olan bir işletim sistemiydi. Yeni tasarımı insanlar iOS'un ruhuna aykırı olması ve çocukça görünmesiyle eleştiriyordu. Bende açıkçası iOS 6 sonrası pek benimseyememiştim kendisini. Yine de zamanla alıştık. Tim Cook döneminin ciddi manada ilk ürünü diyebiliriz iOS 7 için. iOS 5 ve 6 önceki dönemin çizgilerini taşırken, bu sürüm yepyeni bir dönemin çizgilerini taşıyacaktı.

iOS 7 modern iOS'un babasıdır. Bugün açın cihazınızı halen iOS 7'nin getirdiği tasarımı göreceksiniz. iOS 7 ile 17 arasında 10 sürüm ve 10 yıl olmasına rağmen halen çoğu konuda iOS 7 ile aynı. iOS 7'nin getirdiği UI ve UX anlayışı devam ediyor diyelim kısaca ve birkaç özellikten bahsedelim;

• Yepyeni bir tasarım diline geçildi. Skeuomorphism yerine artık Flat tasarım dili kullanılıyor. Steve Jobs devri böylece tamamen bitti.
• AirDrop ilk bu sürümle geldi.
• CarPlay ilk bu sürümle geldi
• Denetim merkezi ilk bu sürümle geldi. Başlarda aşağıdan çekilerek açılıyordu. iPhone X ile sağ üst köşeden açılacak şekilde güncellendi. Ana ekran tuşu olan cihazlar da aşağıdan açılmaya devam ediyor.
• Bildirim merkezi yeni tasarıma uygun olarak tamamen güncellendi.
• Uygulama değiştirici artık uygulamaların önizlemelerini de gösterecek şekilde güncellendi.
• Tüm ikonlar ve tasarım baştan aşağı değiştirildi. Günümüzde ki ikonlar ilk bu sürümle ortaya çıktı.
• Kamera uygulaması baştan aşağı tekrar dizayn edildi ve bugün ki bildiğimiz halini aldı.
• App Store'a otomatik uygulama güncelleme olayı geldi.
• iCloud ile fotoğraf senkronizasyonu eklendi.
• Safari baştan aşağı değiştirildi ve iOS 15'e kadar bu tasarım kullanıldı.
• FaceTime'a Wi-Fi ile arama özelliği eklendi.

Ve daha birçok geliştirmeyle geliyordu. iOS 7 gerçekten büyük bir sürümdü. iOS'un işlevselliği ciddi manada artmıştı. Denetim merkezinin gelmesi özellikle iPhone'un işlevselliğini önemli biçimde artırdı. Modern iOS'un temelleri bu sürümle atıldı. Ayrıca iPhone 4 için son iOS sürümüdür. Tüm bu geliştirmelere rağmen eski cihazlarda iOS 6 kadar stabil çalışmadığı için pek sevilmeyen bir sürümdür. Özellikle iPhone 4 bu sürümle çok yavaşlamış ve kağnı arabasından hallice olmuştur. 4S ve 5 gibi daha güçlü cihazları bile zorlamıştır iOS 7.
iOS 7 gibi büyük bir sürümden sonra iOS 8'in az çok nasıl olacağını tahmin edebiliyorduk o dönem. Çünkü böyle büyük güncellemelerin ardından genellikle daha küçük ölçekli, bir iki spesifik özellik dışında bir şey sunmayan ufak güncellemeler gelirdi. iOS 8'de tam olarak öyle bir güncellemeydi. Kendisi iPhone 6 ve 6 Plus ile beraber çıkış yapmıştı. iOS 7 ile Steve Jobs'ın yazılım tasarımı konusunda ki çizgisinden, iPhone 6 ile de iPhone'un orijinal tasarım çizgilerinden uzaklaşıldı. iOS 7 nasıl iOS'un imajını sonsuza kadar değiştirdiyse, iPhone 6'da aynı şekil iPhone'un imajını sonsuza kadar değiştirdi. Steve Jobs dönemi artık donanımda da bitiyordu. Ama konumuz bu değil. iOS 8 ile gelen yeniliklere odaklanalım biz:

• Handoff özelliği eklendi. Telefonunuza gelen SMS, bildirim ve çağrılar artık hem iPad hem de Mac cihazlarınızda da gözükebiliyordu. Böylece Apple ekosistemi dediğimiz nane ortaya çıktı. Cihazların beraber senkronize çalışması olayı ilk 2014 yılında geldi.
• Bildirim merkezine üçüncü taraf widget ekleyebilme özelliği eklendi.
• iPhone 6 ve 6 Plus'ın boyutları sebebiyle büyük ekran üstünde çalışan ilk iOS sürümü oldu.
• Üçüncü parti klavye uygulaması desteği eklendi. Apple'ın kendi klavyesi dışında başka klavyeler kullanabilme imkanı doğdu.
• Dosya depolamak için iCloud Drive eklendi. Daha sonraları iOS 11 ile dosyalar uygulamasına dönüştürüldü.
• HealthKit eklendi. Böylece sağlık verilerini takip edebilme imkanı doğdu. Beraberinde sağlık uygulaması tanıtıldı.
• H.265 video kodlama desteği eklendi.
• Spotlight'a web desteği eklendi bu sayede arattığınız şeylerle ilgili Safari'den öneriler gösterilmeye başlandı.

Daha çok iOS 7'nin bazı eksik yönlerini kapatmaya ve iOS'un bazı özelliklerini üçüncü parti geliştiricilere açmaya yönelik bir güncellemeydi. O zamanlar bende iPhone 5S vardı. iOS 8'in hatırlıyorum bugün iOS 16 ile yaşadığımız kadar olmasa da birçok sıkıntısı vardı. Ara güncellemeler ile birçok sıkıntıyı çözseler de sanırım iOS tarihinde ilk kez 4'ten fazla ara sürüme sahip sürüm olmuştu. 8.4.1'e kadar çıkmıştı. Çok berbat bir sürüm olmasa da iOS 7 sonrası tamamen değişen altyapı maalesef bu sürümle de oturmadı ve birçok soruna davetiye çıkardı. Eee Scott Forstall'ın ahı var üzerinde tabii.

iOS 9'un çıkış amacı tıpkı iOS 12 gibi performans düzeltmeleri ve altyapıyı iyileştirmekti. iOS 7 ile gelen yeni altyapı iOS 8 ile daha da karmaşık bir hal alıp iyice yazılım çöplüğüne dönüşmüştü. iOS 9 işte tam olarak bu sorunları çözmek için çıkartılmıştı. Ve başarılı da olmuştu. iOS 9 ile beraber çok spesifik özellik gelmese de iOS'un gittikçe dibe çekilen altyapısı en sonunda oturaklı bir hal almıştı. Taa ki iOS 11 çıkana kadar...

• iOS 9'un başlıca özelliği Metal API'den tam anlamıyla yararlanıyor oluşuydu. Metal bilmeyenler için Apple'ın DirectX'i gibi bir şeydir. Bu API'nin sadece oyun değil iOS'un kullanıcı arayüzünde ki öğelerini yani menü ve animasyonlarını işlemede de kullanılmasıyla beraber performans ciddi ölçüde artırılmıştı.
• Sistem boyunca kullanılan yazı fontu Helvetica'dan San Fransisco yazı tipine çekildi.
• Düşük güç modu özelliği ilk bu sürümde tanıtıldı. Daha çok eski cihazlar için çıkartılmış bir özellikti. iPhone 4S, 5 ve 5S gibi cihazlar da ekran süresi için olumlu bir gelişmeydi.
• Safari'ye eklenti kurabilme özelliği geldi.
• iPhone 6S ile beraber 3D Touch özelliği eklendi. 3D Touch'ın bulunduğu bu bağlamda ilk iOS sürümüdür.
• Standart kilit ekranı şifresi 4 haneden 6 haneye çıkartıldı. Dileyen 4 haneli şifreler kullanmaya devam edebiliyordu ama artık varsayılan olarak 6 haneli şifre koyuluyor. iCloud için 2FA yani iki aşamalı doğrulama desteği de ilk bu sürümle eklendi.
• iPad için PiP (pencere içinde pencere) ve ekranı bölebilme özelliği eklendi.

iOS 9 şimdi bakınca çok fazla bir şey sunmuyordu lakin bu bence sunmaması daha iyiydi. iOS 7'nin yol açtığı altyapı sorunlarını çözmeleri gerekiyordu. Bu sürüm iPhone 4S için son sürüm olma özelliği taşımaktadır. Ve ne yazık ki bu kadar performans geliştirmesi falan 4S'e yaramamış hatta 4S'i kağnıya çevirmiştir. Yine de iOS 7'de kalan kardeşi 4'e göre en az 2 güncelleme daha almıştır. iOS 7'de kalmaktansa iOS 9'da kalmak daha iyidir.

Ve nihayet tek haneden çift haneli iOS sürümlerine geçiş yaptık. iOS 10 bir önceki sürümün daha da rafine edilmiş bir haliydi. Çok büyük ve iddialı bir güncelleme değildi ama yine de kayda değer birkaç özellik taşıyordu.

• Mesajlar uygulamasında görsel ve teknik birkaç değişiklik barındırıyordu. Misal artık mesajlara baloncuk, havai fişek, konfeti gibi birçok farklı efekt ekleyebiliyordunuz. Ya da karşı tarafa elinizle çizdiğiniz hareketli bir resimi gönderebiliyordunuz. Bu özelliğin adı Digital Touch idi.
• Apple HomeKit destekli ev donanımlarını yönetebilmek için "Home" uygulaması tanıtıldı.
• Evrensel pano özelliği eklendi. Böylece macOS'da kaydettiğiniz bir metini iOS'da da görebiliyor ve kullanabiliyordunuz. Ya da tam tersi.
• iPhone 6S ve sonrasına uyandırmak için kaldır özelliği eklendi. Böylece telefonu kaldırdığınız gibi kilit ekranını görebiliyordunuz. Bu özellik halen var.
• Denetim merkezi bir kez daha yeniden tasarlandı.

iOS 10 son 32-bit destekleyen (ARM32) sürümdür. Haliyle 32-bit uygulama desteği bulunan da son sürümdür. iPhone 5 gibi 32-bit cihazların da desteklediği son sürüm olma özelliği taşıyor. Bundan sonra Apple yoluna 64-bit cihazlar ile devam edecekti.

Gelelim baş belasına. Öyle bir sürüm düşünün ki iOS tarihinin yüz karasıdır. Evet bu sürüm iOS 11. iOS 11'e neden böyle dediğimi düşünüyorsanız bunu anlamanız için o dönemi yaşamanız gerekiyor. iPhone 5S'i ilk güncellediğimde kullanabilmek için telefonu buzdolabına atmamı gerektirecek kadar çılgın fantezileri olan bir sürümdü. Ama öncelikle kendisiyle yapılan ve bence iOS için önemli olan büyük değişikliklere değinmemiz lazım.

• iOS'un ana ekran tuşu olmadan çalışan, harekete duyarlı arayüz sunan ilk sürümüdür. iPhone X ile malum ana ekran tuşu kaldırıldı. Bugün bildiğimiz tuşsuz iOS deneyimi bu sürümle başladı.
• 32-bit desteğini tamamen çekti. iOS 11 sadece 64-bit destekleyen ilk iOS sürümüdür. iOS 11'in birazdan bahsedeceğim altyapı sorunlarının altında da bu değişiklik yatmaktadır.
• Bugün bildiğimiz denetim merkezi ilk bu sürümle gelmiştir. iOS 8, 9 ve 10'da zırt pırt değişen denetim merkezi en sonunda tasarımsal bir bütünlük kazanmıştır.
• Bildirim ekranı bugün bildiğimiz halini almıştır. Yani kilit ekranıyla birleştiriliyor bu kısım böylece ayrı bir yer olmaktan ziyade kilit ekranının açık bir versiyonuna dönüşüyor. Duvar kağıdını falan görüyoruz yani bildirim ekranımız da artık.
• Sistem genelinde daha büyük ve kalın yazı fontları kullanılmaya başlandı. Özellikle uygulamanın girişinde yer alan başlıklar da bu durum yaygınlaşmaya başladı.
• A9 ve üstü çipsete sahip cihazlar da ARKit desteği eklendi. Böylece artırılmış gerçeklik uygulamaları ortaya çıktı.
• NFC özelliği üçüncü parti geliştiricilere açıldı.
• Sistem genelinde bazı uygulamaların ikonları değiştirildi ve Dock kısmında yer alan uygulamaların isminin yazdığı kısım kaldırıldı.
• Sistem animasyonları tamamen değişti. Bugün bildiğimiz halini aldı.
• App Store tarihi boyunca ilk kez baştan aşağı tamamen yeniden tasarlandı. Bugün bildiğimiz halini aldı yine aynı şekil. O yüzden görsel koymayacağım.
• A10 çipe sahip cihazlar için HEIF formatı tanıtıldı. Daha düşük boyutta daha yüksek kalite de video ve fotoğraflar depolayabilme imkanı ortaya çıktı.
• Kamera uygulamasına yerleşik QR kod tarama desteği eklendi.
• iPad için bilgisayar vari kontroller sağlayan yepyeni bir arayüz eklendi. iPadOS'un temelleri atıldı böylece.
• Dosyalar uygulaması eklendi. iCloud Drive'ın yerini aldı.
• Yerleşik ekran kaydı alma özelliği eklendi.
• Daha sonraları iOS 11.3 ile gelecek pil sağlığı özelliği eklendi.

iOS 11 sanırsam son 6 sene içinde çıkmış en büyük iOS sürümü geliştirmeler bazında. Altyapı bu sürümle tamamen değiştirilmiş ve sadece 64-bit desteği vardı. Yani bugün kullandığımız iOS sürümlerinin altyapısı oluşturuldu bu sürümle. Ama bu pek iyi bir sonuç çıkarmadı ortaya. iOS 11'i stabilize etmeye ve altyapısını temizlemeye pek vakti kalmamıştı Apple'ın. Bu kadar değişiklik beraberinde büyük performans sorunları, ısınma sorunları, pil sorunları, bellek sızıntıları vb. birçok soruna yol açıp iOS 11'i tarihin en ama en kötü iOS sürümü yapmıştır.

Özellikle iOS 11'i iPhone 5S ve 6 gibi cihazlar kullanıyorsanız kesinlikle kurmamanız gerekiyordu. Ben merakıma yenik düşüp ilk betasını 5S'e kurduğum o gün telefonu buzdolabında kullanmak zorunda kaldım. Ve sıfırlarken bile telefon o kadar ısınıyordu ki patlayacak diye korka korka iOS 10'a döndüm. Final sürümü çıktığında bir şans daha vermek istedim bu sefer ilk beta sürümünde olduğu kadar ısınmadı ama ciddi performans sorunları vardı. Bekledim iOS 11.3 falan çıktı öyle geçtim ama o düzeltilmiştir dediğim hali bile 5S'e adeta sela okuttu.

iOS 11 sadece çok eski cihazları değil 6S ve 7 gibi daha yeni ve modern cihazları bile kastırıyordu. Haliyle benim zaten hiç şansım yoktu. Çıkış yaptığı cihaz iPhone 8 ve X'in üstünde bile düzgün çalışmıyordu. Oldukça sıkıntılı bir sürümdü kısadan hisse. Apple sanırsam altyapı değişikliği işini aceleye getirdi ve pek dikkat etmedi. Sonuç ise iOS 11 gibi dengesiz bir sürüm oldu. Ayrıca hatırlıyorum 2 Aralık 2017'de dünya çapında toplu olarak iPhone'ların çökmesine neden olmuştu. Daha say say bitmeyecek türlü sıkıntıyla beraber iOS 11'i bitiriyoruz.

Uzun bir sualtı dalıştan sonra karaya çıkmak tabiri cuk oturuyor bu sürüm için. iOS 12 Apple'ın bizlere bir özürüydü aslında. iOS 11 ile yaşanan onca sıkıntının farkına varmış olacaklar ki iOS 12 tamamen performans odaklı bir güncellemeydi. Apple'ın tanıtım boyunca sadece performanstan bahsettiği ilk ve tek sürüm olma özelliği taşıyor böylece. iOS 11'in sıkıntılı altyapısı iyileştirilmiş, birçok stabilite geliştirmesi yapılmıştı. Bu geliştirmeler daha sonra ki sürümlere de aktarıldı. iOS 12 için iOS 11'in olması gerektiği gibi çalışan bir varyantı denebilir.

• Tamamen performans geliştirmelerine odaklandı. Apple bu sürümle iPhone 6 Plus'ın iOS 11'e kıyasla uygulamaları %40 daha hızlı açtığını iddia ediyordu. Ve kamera da önceki sürüme kıyasla %70 daha hızlı açılıyordu. Böyle Apple'ın abarttığı kadar olmasa da bariz şekilde iOS 11'den daha performanslı bir sürümdü.
• Ekran süresi özelliği eklendi. Böylece uygulamaları belirli zamanlar için kısıtlayabilme imkanı doğdu.
• Pil kısmı baştan aşağı değiştirildi. Grafik sistemine geçiş yapıldı pil ve ekran süresi takibi için. Günümüzde ki halini aldı böylece.
• Kestirmeler uygulaması ilk bu sürümle tanıtıldı. Böylece otomasyon kurabilme imkanı doğdu.
• CarPlay için üçüncü parti uygulama desteği eklendi.
• Face ID destekli cihazlar için Memoji özelliği eklendi.
• Bildirimleri uygulamaya göre gruplama özelliği eklendi.

Birkaç spesifik özellik dışında tamamen performansa odaklanılan bir sürüm olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. İyi ki çıkmış denilen cinsten. iPhone 5S ve 6'nın ömrünü en az 2-3 sene daha uzatmıştır bu güncelleme. Ve şu an güvenlik güncellemesi alan en eski iOS sürümüdür. Son güncellemesini Ocak 2023 tarihinde aldı. Çıkışından 5 yıl geçmesine rağmen halen desteklenmesi garip tabii.

iOS 13 ile beraber iPad ve iPhone'un kod tabanı birbirinden tamamen ayırıldı. iPad'ler için iPadOS adında farklı bir işletim sistemine geçiş yapıldı. Tabii farklı bir işletim sistemi değil yine iOS tabanlı lakin daha farklı bir altyapı kullanıyor. iOS 13'ün odaklandığı şeyler şunlardı;

• Sistem çapında karanlık mod özelliği ilk bu sürümle eklendi.
• Yıllardır ses seviyesini değiştirmek istediğiniz de çıkıp tüm ekranı kaplayan arayüz yerine günümüzde ki daha minimal olan arayüze geçiş yapıldı.
• Uygulamalara Apple kimliği ile giriş yapabilme özelliği eklendi.
• Uygulama formatında yapılan değişiklikler sayesinde önceki sürümlere göre uygulamaların boyutu %50, uygulama güncellemelerinin boyutu %60 oranında küçültüldü.
• Uygulama açılış hızı iOS 12'ye göre 2 kat daha hızlı hale geldi.
• Şarj yüzdesini %80 ile sınırlayan yeni bir özellik eklendi. Daha doğrusu %80 sonrası şarj hızını yavaşlatma özelliği eklendi.
• 3D Touch kaldırıldı yerine Haptic Touch'a geçiş yapıldı. Böylece SE 2016 ve XR gibi 3D Touch olmayan cihazlarda bile 3D Touch menülerine erişim sağlandı.
• iOS'a harici disk bağlama özelliği eklendi.
• Safari'ye indirme yöneticisi özelliği eklendi. Böylece artık Safari'den dosya indirme imkanı doğdu.

iOS 13 daha çok iOS 11'in olması gereken devamı gibi bir sürümdü. iOS 12 ile altyapı iyileştirmesine odaklandıkları için pek bir özellik yoktu ama iOS 13 güzel geliştirmeler ile geliyor. Özellikle iPad tarafında iPadOS'a geçilmesiyle beraber iPad bir tablet olmaktan ziyade bir bilgisayar olma yoluna doğru girmişti. iOS 11 ile bunun temelini atıp, iPadOS ile taçlandırdılar.
Ve iOS 13 tüm iOS tarihi boyunca iki nesile bir anda desteği çeken ilk sürümdür. iPhone 5S ve 6'nın desteği bu sürümün çıkışıyla beraber bitmiştir. iOS 13 en az 2 GB RAM istiyordu. iPhone 5S ve 6 ise 1 GB RAM'e ve hemen hemen benzer donanımlara sahip olduğu için tahmin edeceğiniz üzere destekleri çekildi. Böylece 1 GB RAM defteri kapanmış oldu iOS için. iPhone 6 ile aynı çipsete sahip olup RAM'i 2 GB olduğu için bu güncellemeyi alan bir cihaz var ayrıca; iPad Mini 4. Yani iPhone 6'da eğer 2 GB RAM olsaydı bu güncellemeyi alacaktı. Ulan Apple hep böyle kurnazlıklar yapıyorsun!!

iPhone ana ekranı yıllar boyunca sadece uygulama ikonları ve klasörlerden ibaretti. iOS 14 ile beraber tanıtılan ana özellik widgetlardı. Zaten iOS'a widget ekleyebiliyordunuz. Lakin ana ekrana ekleyemiyordunuz, sadece ana ekranın sol tarafından açılan özel bir ekrana ekleyebiliyordunuz. iOS 14 ile Apple kendi tarzıyla harmanlayarak ana ekrana widget ekleme olayını getirdi. Bu Android'de kavimler göçünden beridir olan bir özellikti demeden geçmeyelim. Diyemeyeni vuruyorlar ha ona göre.

• Ana ekrana widget ekleme özelliği eklendi. Jailbreak özelliklerini yıllar sonra getirme konusunda üstüne yok Apple'ın. Ama gelmesi güzel bir şey ona lafımız yok.
• Ana ekran sayfalarını isteye bağlı olarak silme veya sırasını değiştirme özelliği eklendi.
• App Library özelliği eklendi. Böylece isterseniz kurduğunuz uygulamalar direkt ana ekranınıza değil oraya gidiyor ve ana ekranda kalabalık oluşmuyor. Ayrıca tüm uygulamalarınıza oradan erişebiliyorsunuz.
• PiP özelliği sonunda telefonlara da eklendi. Yani YouTube'dan çıkınca videoyu küçük bir pencere içinde istediğiniz her yerde izleyebilme imkanı doğdu. Daha önce iPad'e özel bir olaydı bu.
• Siri tarihi boyunca ki en büyük güncellemesini aldı. Arayüzü ve işleyişi tamamen değiştirildi. Artık tüm ekranı kaplamak yerine aşağıda küçük bir kürenin içerisinde çalışıyor. Ve sesleri de büyük ölçüde geliştirildi. Özellikle Siri'nin eski Türkçe sesi daha robotikken, bu sürümle daha insansı bir ses geldi.
• App Store'da büyük gizlilik güncellemeleri yapıldı. Artık uygulamaların hangi verilerinize erişmek istediğini bu sürümle beraber görebiliyordunuz. Ayrıca bir uygulama kamera ve konumunuzu kullandığında iOS bu konuda sizi bilgilendiriyor. Bu konu o dönem Apple ve Meta arasında - eski adıyla Facebook - bir tartışmaya da neden olmuştur.
• iPhone 12 ailesi için MagSafe özelliği.
• Telefonun arkasına çift dokunarak belirli kısayollar atama özelliği eklendi. Bu özellik sadece iPhone 8 ve üstünde geçerliydi.
• iPhone XR ve XS gibi cihazlara iPhone 11 ailesiyle gelen yeni kamera arayüzü ve özellikleri eklendi.
• iPhone XS ve sonrası için FaceTime'da Wi-Fi üzerinden 1080p görüntülü görüşebilme desteği eklendi.
• Yerleşik bir dil çevirme uygulaması tanıtıldı.
• YouTube'da 4K video oynatılmasını sağlayan VP9 kodeki eklendi.

iOS 14 bence son yıllarda çıkmış en düzgün güncellemeydi. İlk sürümlerinde Widget kaynaklı sorunlar yaşansa da şöyle iOS 15'in tanıtılmasına yakın gerçekten çok stabil çalışıyordu. iOS 12 ile beraber en az sorunu yaşadığım sürümlerden birisiydi benim için. iPhone XS ve X'de kullanma fırsatı buldum, yağ gibi akıyordu. Tabii benim X'e birçok kamera arayüzü dahil özellik gelmese de stabilite anlamında şahaneydi. Şu an 12 Pro kullanıyorum ve imkan olsa orijinal yazılımına dönmek isterdim. Bence halen modern duruyor, iOS 16 ile hiçbir fark göremiyorum. iOS 14 çok güzel bir sürümdü kıssadan hisse. Ve 6S dahil tüm eski cihazlara gelmişti. Normal de 6S'in desteğinin iOS 14 ile çekilmesini bekliyorduk ama o iOS 15'i bile aldı.

Ufaktan konunun sonlarına doğru yaklaştık. iOS 15 büyük bir güncellemeden ziyade yaşam kalitesi yükseltme güncellemesi kategorisine giriyor. iOS 14'ün getirdiği temanın üstüne biraz daha işlevsellik kazandırıyordu.

• FaceTime bu sürümle baştan aşağı yeniden tasarlandı. Portre modu (XS ve üstü), uzamsal ses (XS ve üstü), SharePlay ve çoklu platform desteği gibi birçok yeni özellik kazandı.
• Yeni odak modları özelliği tanıtıldı. Rahatsız etme modunun işlevselliğini kendinize göre değiştirebilme imkanı doğdu.
• Sistem çapında bir canlı metin özelliği eklendi. Böylece misal fotoğraflar da bulunan yazıları seçip kopyalayabiliyordunuz. Bu özellik XS ve üstü için geldi.
• Safari baştan aşağı yeniden tasarlandı, adres çubuğu aşağıya alındı. Bugün bildiğimiz haline kavuştu.
• Sistem çapında çeviri özelliği eklendi.
• iCloud'a işte birkaç ıvır zıvır gizlilik özelliği eklendi.
• Siri artık sesinizi sunucuya göndermek yerine çipin içerisinde kendi sözcüklere dönüştürerek yanıt veriyor. Bu özellik de yine XS ve üstü için geldi.
• Bildirimlerin arayüzü baştan tasarlandı. iOS 10 ile gelen bildirim arayüzü rafa kaldırıldı.

Nispeten daha küçük bir sürüm iOS 14'e kıyasla. Daha çok yapay zeka ile ilgili geliştirmeler barındırıyordu. Ve bu geliştirmelerin hiçbiri iPhone X'e gelmedi. Öyle ki ben iPhone X kullanıyordum ve iOS 15'e güncellediğimde "bu ne lan aynı şeyi yükledim" tarzı bir tepki verdim. Odak modları dışında pek işime yarayan bir özelliği olmadı iPhone X için. Üstüne iPhone X'de performans sorunları yaşamama neden oldu. iPhone X bu sürümden sonra bir daha dikiş tutmadı. iOS 15'i bu yüzden sevmem ama daha sonraları 12 Pro'ya geçince aslında çok güzel bir sürüm olduğunu fark ettim. İşte bunlar hep kapitalizm.

Ve geldik iOS 11'in varisine. iOS 16 şu an bu konuyu hazırladığım tarih itibariyle en güncel iOS sürümlerinden birisi. Yalnız öyle bir sürüm ki iOS 11'den bu yana iyi kötü çalışan iOS'un dengelerini tamamen alt üst etmiştir. Altyapı anlamında en sorunlu sürümler arasında yerini aldı artık. Benim de kişisel olarak en çok sıkıntı yaşadığım sürüm oldu son 6 yılda. Bu yüzden iOS 11'in varisi diyorum kendisine. Getirdiği yenilikler şunlardı:

• Kilit ekranı tamamen baştan aşağı yeniden tasarlandı. Özelleştirilebilir kilit ekranı olayına geçildi. Fontları ve rengi istediğiniz gibi değiştirip, porte fotoğrafları duvar kağıdı yapıp yanarlı dönerli efektler yapabiliyorsunuz. iOS 7'den beri kullanılan standart font ve arayüz kaldırıldı.
• Normal de kilit ekranının üstünden toparlanan bildirimler bu sürümle alt kısma taşındı. Bu olaydan halen nefret ederim. Üstten çekmeye alıştırdılar bizi yıllarca ve bir anda alt kısma alınca kilit ekranında saçma sapan otistik hareketler yapmamıza neden oldular.
• Çentikli modeller için pil yüzdesini görüntüleyebilme özelliği eklendi.
• Canlı metin sadece fotoğraf değil artık videolarda da kullanılabilir oldu.
• Fotoğraftan obje seçme ve kesme özelliği eklendi. Bu yine XS ve üstü için geldi. iPhone X gibi garibanın yüzü güler mi hiç?
• Spotlight yeniden tasarlandı. Erişmek için ana ekrana bir düğme eklendi. Yalnız iOS 16.7 çıkmasına rağmen halen Spotlight'a girince klavye ya geç açılıyor ya da kasıyor.
• Çeviri uygulamasına Türkçe dil desteği eklendi.
• Dikte geliştirildi ve artık Neural Engine'dan güç alıyor sesinizi tanımlarken. Bu yine XS ve üstü için geçerli. Ulan her şey XS istiyor ha! Kaç para ulan bir XS!
• Face ID'yi yatay olarak kullanabilme özelliği eklendi. Bunu 11'i geç 12 serisine bile vermediler. Sadece 13 ve üstünde geçerli.
• Klavyeye titreşim özelliği eklendi.
• Kamera uygulamasına canlı çeviri özelliği eklendi.
• Fotoğraflar uygulamasına Face ID ile şifre koyma özelliği eklendi.
• Bağlı olduğunuz Wi-Fi ağlarının şifresini görüntüleyebilme özelliği eklendi.
• Canlı etkinlik özelliği eklendi. Bildirim ekranında anlık olarak maç takip edebilme ya da Instagram'a attığınız postun yüklenme sürecini görüntüleyebilme imkanı doğdu.

iOS 16 baktığımız da ciddi geliştirmelerle gelen bir sürümdü. iOS 14 ve 15 arasında ki o yavanlık yoktu bu sürümde. iOS 15'den keskin bir şekilde ayrılıyordu. En basitinden kilit ekranından karşı tarafın iOS 16 kullandığını anlayabiliyordunuz. Ama bu kadar geliştirmeye rağmen aceleye geldiğinden midir bilmem sıkıntılı bir sürümdü. Sıkıntılarını zaten bilmeyen ve yaşamayan kalmamıştır. Meşhur oldu artık. Ben iPhone 12 Pro kullanmama rağmen çok sorun yaşadım bu sürümde. Şimdi gelelim iOS 17'ye ve konuyu tamamlayalım.

17 yıllık serüvenimizin son noktasına geldik. iOS 17 henüz çok taze bir sürüm. Yayınlanalı birkaç hafta oluyor. Öncelikle özelliklerinden başlayalım:

• Kişiler için poster özelliği tanıtıldı. Tıpkı kilit ekranında olduğu gibi kişileriniz sizi arayınca çıkan ekranı artık özelleştirebiliyorsunuz.
• Stand-by modu tanıtıldı. Böylece cihazınız şarj olurken onu bir saat olarak kullanabiliyorsunuz.
• Sistem çapında WhatsApp vari bir çıkartma özelliği tanıtıldı.
• Karanlık mod duvar kağıtları geri döndü. iOS 16 ile kaldırılmıştı.
• Otomatik düzeltme geliştirildi. Artık daha tutarlı tahminler veriyor. iOS 16'da bu konuda büyük tepkiler almıştı saçma sapan tahminler yaptığı için.
• NameDrop özelliği tanıtıldı. NFC sayesinde karşı tarafa bilgilerinizi verebiliyor ve dosya aktarabiliyorsunuz. Sadece cihazı yaklaştırmanız yeterli.
• Notlar uygulamasına PDF özelliği eklendi.
• Porte fotoğraflar da fokus noktalarını değiştirme özelliği eklendi. Sadece 13 ve üstünde geçerli.
• FaceTime'da canlı efekt özelliği eklendi. Sadece 12 ve üstünde geçerli.
• Mesajlar uygulamasında ufak arayüz güncellemeleri falan filan intermilan.

iOS 17 nasıl desem henüz yorum yapmak için çok erken. iOS 15 gibi yine ufak geliştirmelerle gelen bir yaşam kalitesi yükseltme güncellemesi kendisi. Apple her iki senede bir böyle güncellemeler çıkartıyor. iOS 17'de bunlardan birisi ve tabii çok fazla özellik getirmiyor öyle dikkat çeken. Yalnız şu aralar ilk sürümleri için fazlaca şikayet var. Eee normal daha oturmuş bir sürüm değil. iOS 16'dan çok da farkı olmadığı için ilk etapta ben iOS 17'ye güncellemeyeceğim. Belki bu konunun iOS 18 çıkınca yeni bir versiyonunu yaparsam o zaman yazabilirim detaylı görüşlerimi.

Dile kolay tam 17 yıllık bir süreci anlattım size. Bir uygulama mağazası bile olmayan işletim sisteminden yapay zeka destekli, konsol oyunları açan bir işletim sistemine... Ne evrim ama. Mobil cihazlar gerçekten dehşet bir noktaya geldiler. Bir PC kadar olmasa da PC seviyesine çok yaklaştılar artık. Şu an elimizde bulunan telefonlar bir PS3 ve hatta PS4 gücüne eriştiler neredeyse. Oysa ilk iPhone'u düşünün bir. Basit 2D ve 3D oyunlara bakıp oha bu ne dediğimiz dönemler... Şimdi komik geliyor. Günü geldiğinde şu an kullandığımız cihazlar ve yazılımlar da komik gelecek. Zaman acımasız.

iOS'un 17 yıllık büyük evrimini elimden geldiğince sizlere aktarmaya çalıştım. Bu konudan sonra Android'in evrimiyle alakalı da bir konu hazırlayabilirim. Onun içinde takipte kalmayı unutmayın canlar. Kendinize dikkat edin, sevgiyle kalın hoş çakalın.