Makine Mühendisi Adayı Olarak Gemide Staj Yapmak

Ben makine mühendisliği öğrencisiyim. İkinci sınıftayım. Bu sene sonu staj yapacağım. Okulumun staj programı şöyle:

Öncelikle staj üç parçaya ayrılıyor. Bunlar; atölye ve imalat stajı, bakım ve onarım stajı ve yönetim ve organizasyon stajıdır.

Atölye ve imalat stajı, 20 iş günü süreli oluyor. Ve üretim, imalat yapan ve kadrosunda en az bir makine mühendisi olan herhangi bir iş yerinde yapılabiliyor.

Bakım ve onarım stajı, 20 iş günü oluyor. Ve makine bakım ve onarımının yapılabileceği ayrıca kadrosunda en az bir makine mühendisi olan bir iş yerinde yapılabiliyor.

Yönetim ve organizasyon stajı, 10 iş günü ve 10 iş günü olacak şekilde ayrı ayrı ama genelde blok olacak şekilde 20 gün sürüyor. Ve yine yönetim ve organizasyon işi yapılan bir iş yerinde, iş yerinde en az bir makine mühendisi olmak kaydıyla yapılabiliyor.

Şimdi benim merak ettiğim, bakım ve onarım stajını ben büyük bir yük gemisinde alabilir miyim? Kuzenim kaptan ve gemilerle seferlere çıkıyor. Yük taşıyor. Ben de onunla birlikte geminin makine bölümünde bakım ve onarım stajı yapmak istiyorum. Okulumla görüştüm onlar olur, yapabilirsin dediler. Ama merakım şu ki, acaba böyle staj yapan kimse var mı? Dört yıllık sıradan bir makine mühendisliğinde okuyan bir öğrenci gemide staj yapabilir mi?

Cevaplarınızı beklerim. Şimdiden teşekkürler. Saygılar.

Büyük bir gemide atölye ve imalat stajı yapmak çok hoş bir fikre benziyor bence, hem okulunuz da onay vermiş. 20 günde belki çok yer göremezsiniz ama keyifli olur hem işinize imalat ve atölye çalışması açısından bir başlangıç yaparak deneyim kazanırsınız hem de gittiğiniz yerlerde farklı insanlar görerek kültürünüzü artırırsınız. Belki de seyahat etmezsiniz, sadece mesleğinizin ile ilgili konularda orada bulunursunuz ama ben olsam seyahate çıkmak için diretirdim.

Ben olsam -eğer bulabilirsem- makine üretimi yapan bir fabrikada bu 3 aşamalı stajı yapmak isterdim.

Küçükken makine mühendisliğine çok meraklıydım ama beni hep yanlış yönlendirdiler, hem lise açısından hem de üniversite açısından. Hala arada evdeki ufak tefek makineleri/cihazları söküp içine bakarım.

Umarım bu işte çok başarılı bir insan olup, kendinize ve ülkemize ve tüm insanlığa faydalı fikirler ve projeler üretirsiniz.

Benim çevremde tam da sorduğun şeyi yapmış ve halen gemilerde çalışmakta olan birisi var. Her daim ulaşmak mümkün değil fakat ulaşabilirsem senin için detay sorarım. Kafanda başka sormak istediğin varsa onları da yaz ki araya sıkıştırabileyim.

Çok teşekkür ederim. Bu şekilde staj yapmış birinin olduğunu öğrendiğime çok sevindim. Acaba ne kadar süre staj yapmış? Yani normalde bellidir staj süreleri ancak gemi denize açılınca öyle hemen geri dönmez. Sefer süresi staj süresini aşabilir, acaba bu durum sorun oluşturur mu? Birde genel izlenimlerinden bahsederseniz iyi olur bende merak ediyorum. Acaba avantajları neler, zorlukları neler? Ve gemide staj yapmak için neler yapmak gerekir? Mesela ben gemi şirketi ve okulumla konuşmam gerektiğini, yurt dışına çıkabilmek için pasaport almam gerektiğini biliyorum. Ancak gemide sıradan bir makine mühendisi adayı olarak çalışabilmek için özel bir şart veya yapılması gereken bir şey var mıdır?

Şahsına henüz ulaşamadım, hatrımda kalan kısmını yazayım. 6 aya yakın bir süre gemide kaldı diye hatırlıyorum öncelikle. Staj süresinin çok üzerinde olmasına karşın sözleşmeli, ücretli stajer olduğundan şirket ile anlaşmasının dolmasını beklemesi gerekmişti doğal olarak.

Ve yine şirketle anlaşmayı ona göre sağlayıp geminin Türkiye'ye dönmesini - ki 18-19 ay gibi bir süreydi sanırım - beklemek yerine, rota üzerindeki limanlardan birisinde ayrılıp yurda kendi imkanlarıyla dönmüştü.

Halen gemilerde mesleğini sürdürdüğünü de göz önünde bulundurursak genel olarak halinden memnun olduğunu söyleyebiliriz. Avantaj ve zorluklarını şahsına ulaşınca ancak sorabilirim lakin hiç denizcilik geçmişin yoksa alışması biraz vakit alabilir. Zira sadece izole bir ekosistemde uzun soluklu ve tek düze bir yaşam biçimi herkes için çok da keyifli olmayabiliyor.

Yine en bilinmesi gerekenlerden birisi özellikle Türk firmaların her yerde görebileceğin o ilanlarına tayfa olarak baş vuran kesim. Bizde bu kesim genel olarak hayattan pek beklentisi olmayan, bir baltaya sap olmak, kendini geliştirmek gibi kaygıları olmayan kimselerden oluşuyor malesef. Yani biraz uzun dönem askerlikte karşılaşacağın devrenin çok kalitesiz olması gibi bir durum söz konusu olabiliyor lakin Gemide filmi kadar uçuk şeyler de gelmesin pek aklına.

Kağıt işi kısmında bildiklerin zaten herkes için geçerli olan şeyler. Makina mühendislerine özel ayrı bir durum olup olmadığını bilmiyorum hatta sanmıyorumda. Zaten okulunun, firmanın seni yönlendirmesi gerek. Çalışan statüsünde gideceğin için bakanlıkla bir miktar işin olması muhtemel. Belirli bir sefer günü doldurmanı isteyebilecek bir değişim oldu mu onu da bilmiyorum açıkcası. Büyük gemilerle açılmadığım gibi denize de çok uzun süredir açılmadım açıkcası.

Ben irtibatı sağlayıp daha düzgün cevaplar almaya çalışana dek sana tavsiyem okuluna, sektörde ki bir firmaya (illa onlar ile çalışmak zorunda değilsin) ve bakanlığa ulaşıp araştırmaya devam etmek.

Makina mühendisliğinin uygulama alanı (Herhangi bir bölüm seçilip o konuda master,doktora, vb. yapılıp veya tam olarak uzmanlaşılmadığında) çok geniştir, birçok sektörü veya bölümü içine alıyor. Staj bölümleri olan işletme (Yönetim) , fabrika organizasyonu, döküm, kaynak, motor atelyesini içine alan tüm ve genel atelye uygulamaları için ille de şu sektörde olsun veya böyle olursa daha iyi olur şeklinde bir genelleme yapmak çok da mümkün değildir. Çünkü tam teşekküllü olan hemen her sektörde bu bölümleri veya kısımları bulabilmek mümkün olabilir. Gemilerin makina kısmında bakım/onarım kısmını staj olarak değerlendirmeniz de yanlış olmayacaktır, zaten size bunun olabilirliği için bir onay verilmiştir.

Staj yerlerini seçerken eğer gelecekte bu seçtiğiniz sektörlerde de tam çalışma yapacaksanız veya gönlünüzde yatan aslan bu sektörlerdeki işler şeklinde olacaksa staj yapmak için seçeceğiniz bu yerler çok düşeş olur. Örneğin makina imalatı, üretimiyle ilgili yerleri seçerseniz ilerde makina imalatı veya üretimiyle asıl ilgisi olan yerlerde stajı bitirip mak. müh. olarak çalışırken zorluk çekmezsiniz. TOFAŞ, RENAULT, vb. otomotiv üretimiyle ilgili yerlerde sıfırdan otomobil üretimiyle ilgili staj ilerde buna benzer yerlerde çalışırken "intbak süreci" dediğimiz bu çok zor ama kolay atlatılabilen bu süreci çabuk atlatmada size çok yardımcı olabilir. DSİ'nin atölye kısmında atölye stajını yapmış olmanızla sonradan buna çok benzer sektörlerde; YSE, Köy Hizmetleri veya DSİ, vb. resmi kurumların atelyelerinde bakım-onarım mühendisi olarak atandığınızda bu intibak sürecinde çok zorluk yaşamazsınız.

Yeni mezun olan bir mühendisin "Acaba yanlış bölümü mü seçtim, muhasebeci olsam bundan daha mı iyiydi?" türünden olan geriye gidip kendi kendisini yargılama süreci, mühendisliğe başladığı ilk "intibak süreci" ndeki bu zor günlerinde kendi kendisine öz-eleştiri yapabilmesine belki neden olabilir, bunun yaşanmış bazı örnekleri vardır.

Hangi sektörde çalışırsanız çalışın, stajda geçen bu sayılı günleri çok iyi değerlendirmeniz, şema, kroki, organizasyon şemaları çizerek, bu işyerinin çalışma algoritmasını (Mantığını veya iş çalışma aşamalarını) çok iyi analizle tespit ederek çıkarmanız ve çok iyi staj defteri hazırlayıp (Bu defterlerdeki önemli notlar gelecekteki öğrenciler için çok iyi bir referans kaynağı olabiliyor) okula verebilmeniz çok önemlidir.

Staj yerinin iyisi veya kötüsü, uygun olamayanı veya yararlı olamayanı, makinayla kısmen ilgisi bulunsa bile bence olamaz. Bir örnekle bunu size açıklamaya da çalışayım. Örneğin trafo üretimi veya imalatı ile ilgili olan büyük bir fabrikada staj yapıyorsunuz. Trafo saçının özel histerezis (Mıknatıslanma tam ortadan kalktığında artık mıknatısiyetin çabuk kaybolması) özelliği nedeniyle uygun malzemenin seçimi çok önemlidir, işte bu seçim mak. müh.liğine, malzeme bilgisi nedeniyle elektrik mühendisliğinden daha çok giriyor. Saçların özel kalıplarda trafo saçı halinde kesilip dilimler halinde nüve haline getirilmesi ameliyesi direk makina müh.liği ile ilgili. Faucault (Fuko, burgaç) akımlarnın içindeki dilimlerde çok az oluşması ise elektrik mühendisliği ile ilgilidir. Trafodaki soğutma amaçlı yağlı radyatörlerlerin soğutulması (Kuru tip trafo değilse eğer) yine direk mak. müh.liği ile ilgilidir. Ancak şebeke düşürücü bu büyük trafonun imalattan sonraki test aşaması ise sadece elektrik ve elektronik bilimiyle veya mühendisliğiyle direkt ilgilidir, örneğin.

Gemilerdeki büyük dizel motorların dizel motor çevrimi (Otto benzinli çevrimden farklı olarak) yakıtın imyasal enerjisinin mekanik enerjiye olan dönüşümü, pervanelerin çalışırken kavitasyona uğrayıp uğramayacağı, pervane milinin burulma (flambaJ9 gerilmesine karşı seçilen özel alaşımlı katkısı, dizel motorun türbo veya süper şarjlı olup olamayacağı ve motor termik verimi, makina dairesinden dlaylı ve kaptan köşkünden olan genel idaresi, kullanılan tüm makina ekipmanları, su boşaltma pompaları, vb mak. müh.liği, jeneratörler, aydınlatma sistemi navigasyon sistemlerinin çalışması, radar, telsiz, sonar, vb. elektronik ve elektrik ekipmanları elektrik-elektronik müh.liği ile, bilgisayar varsa bilişim (bilgisayar,programlama) mühendisliği ile, geminin asıl gövdesi, genel inşa yapısı ise gemi inşaat mühendisliği (Makinanın bir alt dalı veya bölümü) ile direk ilgilidir.

Yani sonuç olarak hangi sektör olursa olsun, seçilmiş olsun, şu veya bu şekliyle makina bölümünü mutlaka bir şekliyle içerip size mutlaka stajdaki sınırlı sürelerinizde gereken bir katkıyı sağlayabilecektir. Yeter ki stajda geçen bu çok değerli ve sınırlı günlerin hakkını çok iyi verebilin. Zor geçen staj yerleri veya şartları, rahat ve kolay geçen staj yeri şartlarından daha çok epitici veya katkı sağlayabilir, kendi görüşüme göre. Örneğin masa başında daha çok geçen ofiste yapılan stajlarla, şantiye veya gemilerde seyyar ve çok hareketli ortamlarda daha çok geçen ilk staj yerleri gibi.

İlk mak müh.'liği görev yerimi 1988-1990'da IGL & STFA İtalyan-Türk müşterek konsorsiyumlu, Sezai Türkeş & Fevzi Akkaya 'nın şirketinde, İstanbul/Seyrantepe/Hasdal Şantiyesi'nde yapmıştım ve 2. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı'na (Kayseri) girmeme çok büyük katkısı da olmuştu, kazanılan ilk tecrübe yönünden. Ama buraya ilk başlayınca odasına gittiğimde komutan (Tümgeneral Ergun Belirgen) bana ne dedi biliyor musunuz? STFA'da geçen tüm bu 23-24 aylık tecrübeni unutup burada sıfırdan (Kafanın karışmaması için) başlayacaksın" demişti. Kolay gelsin. Başarılar dileğimle.

Merhabalar,
Ben de tersane ya da gemide staj yapmak istiyorum. Acaba gemide staj yapabildiniz mi? Yapabildiyseniz nasıl bir yol izlediniz bilgi alabilir miyim?

Bir gemide hiç staj yapmadım, tekstilde işletme stajını Edirne Meriç Tekstil'de, Edirne'de Devlet Su İşleri'nde atelye stajlarını, yine Edirne Eltor (Musluk batarya armatür fabrikası) 'ında döküm stajını (6 gün) yaptım. Ancak gemiyi de yüzen, seyyar bir işletme (Yolcu olunmanın dışında) düşünürseniz sabit işletme veya sabit fabrikalardan, gemi parçalarını üreten sabit fabrikalardan aslında bir farkı da yoktur. Ancak sağlık şartları olarak gemi tutması, vb. şeylere dayanıklı iseniz hiç sorun olmaz, örneğin Heybeliada'da Deniz Okulu'na öğrenci alınırken barfiks çektirip (Girmeyi denemiştim) kolunda yanık izi var mı diye çok sıkı kontrol ediyorlar, ama o başkadır, orada salt gemi askeri, subayı, vb. oluyorsunuz, oysa ayni yerde bu kez bünyesi denize dayanıklı teknik personel (Mak. Müh. adayı öğrenci) olmuş olacaksınız, farkı sadece budur. Kolay gelsin.