Özel isimlere getirilen yapım eklerindeki TDK paradoksu

668589

Decapat
Katılım
29 Mayıs 2023
Mesajlar
72
Çözümler
1
Merhaba. Türk Dil Kurumunun açıklamasını yeterince yapmadığı bir konu hakkındaki fikirlerinizi merak ediyorum.

Bildiğiniz gibi Türkçede özel isimlere getirilen yapım ekleri ve ondan sonra gelen diğer ekler, kelime büyük harflerle yazılmış bir kısaltma değilse kesme işaretiyle ayrılmaz. Kural ortada.

Peki,

"Payaslı" kelimesinin bir soyad olduğunu düşünelim. "Sadi Payaslının evine gittik." cümlesi mi "Sadi Payaslı'nın evine gittik." cümlesi mi doğru? İkinci dediğinizi duyar gibiyim. Bizlere öğretilen, yukarıdaki kurala rağmen bu yöndeydi. Bu durumu sadece tek bir açıklamayla mantık kılıfına sokabilir ve "İstisna olarak belirtmeyi unutmuşlar." takısı takabilirsiniz: Kelime "Payas"tan gelmemiş, direkt olarak özel bir ad, soyad olmuştur.

Şimdiyse "Osmanlı" kelimesini baz alalım. TDK'de, yapım eki almış bu kelimeye getirilen çekim eki "... Osmanlı'ya kapılarını açmıştı." şeklinde yazılmıştır.

Bu iki duruma ithafen şu soruyu sormak istiyorum: İlk durumda "Payaslı'nın" kullanımının doğru olduğunu savunduk. Gerçekten de doğru olan budur. Peki, ikinci durumda "Osmanlı'ya" kullanımı yerine neden "Osmanlıya" kullanımı doğru gösterilmiştir? İlk örnekteki durum burada da geçerli değil midir? "Osman'ın soyundan gelenler" ve "Osmanlı Devleti" şeklinde ikiye ayırmayınız. Aralarında kullanım farkı yoktur.

Yaklaşık 7-8 aydır araştırmadığım kaynak kalmadı. Metni iyice anlamadan fikir belirtmeyiniz.

Saygılarımla.
 
Son düzenleme:
Bu siteyi kullanmak için çerezler gereklidir. Siteyi kullanmaya devam etmek için çerezleri kabul etmelisiniz. Daha Fazlasını Öğren.…