Eğer gerçekten panik ataksa, yani fizyolojik başka bir sebepten değilse:
Hiperventilasyon- Adrenalin ilişkisini araştırın, bu size yaşadığınız durumun ne olduğunu çok iyi açıklar.
Ki ben, kısaca özetleyecek olursam:
Kişi kendini gün içinde istemsizce kasar, gergindir; omuzlar kasılı ve yüzeysel-sık nefes alıyordur. Bu hâl, kişinin kanındaki oksijen miktarını artırır, karbondioksit miktarını ise düşürür. Ve, ardınca bu bozulan oran adrenalini tetikler. Bildiğimiz "savaş veya kaç hormonu"nu yani. Hani tehlike anında salınan...
Kısaca bu tür gerginlik ve yanlış nefes, vücudun tehlike alarmını tetikliyor. Ardınca da adrenalinin etkilerini yaşıyoruz. Hızlı nabız, tutmaz gibi hissedilen dizler (ve ama aslında çok iyi tutar; o an bir koşulsa, jet gibi...), soğuyan el-ayak...
Bu hormon, bilindiği üzere tehlikesizdir, hatta tehlike anında hayat kurtarıcıdır. (Yukarıda dediğim gibi: tehlikeye karşı hızlıca kaçma için gereken enerjinin başlatıcısı bu hormondur.)
Ve ama, normalde karşımızda tehlike yokken, "durduk yerde" olduğunu sandığımız bu durum, insanı endişelendirdiği için kişiyi tuhaf korku hallerine sokuyor; ki buna kısaca: panik atak deniyor.
Çözümü:
1. Doğru nefes almayı öğrenin. Diyafram nefesi... Sakin, rahat... Kas gerginlik durumunuzu gün içinde sık sık takip edin. Kendinizi gergin yakalarsanız bilinçli şekilde gevşemeye yönelin. Bu süreci bu şekilde yönetirseniz adrenalin tetiklenecek durum oluşmaz.
2. Ola ki dalgınlıkla fark etmediniz ve adrenalin tetiklendi. Bu durumda yapmanız gereken:
Öncelikle korkmayın. Kalp sorunu vs. yoksa adrenalin dost hormondur, bunu hatırlayın. Zararsız. Sadece: gerginlik ve yanlış nefes sebebiyle sizi tehlikede sanan bedeniniz yanlışlıkla tetikledi. Sakince etkisinin geçmesini bekleyin, ki 15-20 dk'da kandan temizlenmeye başlar.
Bu arada bu arınma sürecini hızlandırmak için, kandaki düşen karbondioksit düzeyini artırma adına:
İki elinizi birleştirip, kendi avucunuza nefesinizi verip, verdiğiniz nefesinizi geri soluyun.
Bunun dışında, aşırı sersemlik baygınlık hali vs. yoksa: hızlı hareket gerektiren işler kanda yükselen şekeri (adrenalinin etkisi) harcamak için idealdir. Hızlı merdiven çıkma, yürüme, koşu; evdeysek yerinde zıplama vs. gibi şeyler.
İlk denemelerde hafiften almanızı tavsiye ederim, nitekim kişi kendini ölüyor/bayılıyor vs. sanarken hızlı hareket fikri çok ters bir fikir gibi geliyor.
Ama adrenalini iyi tanıyorsanız bilirsiniz ki: bu enerjiyi harcamak için vardır. "Savaş veya kaç hormonu", boşa denmiyor.
Not:
Geçmişte bu şekilde atlatmıştım...
Faydalandığım kişiler arasında İbrahim Bilgen'i hatırlıyorum.
Ve, hiperventilasyon ile bağlantısını da internette acil çalışanlarına ait bir yazıdan öğrenmiştim. Kavga anında fenalaşan kişiler için akla ilk gelmesi gerekenlerdenmiş. Keşke kaydetseymişim, güzel yazıydı...
Psikologlar ilaçsız geçirebilir mi?
Stres kontrolünde faydalı olacakları için: Evet.
Ancak asıl çözüm, sizin panik atak mekanizmasını net anlamanızla gelecektir.