Safeviler Azerbaycan'ın mı yoksa İran'ın mı tarihidir?

Eğer Memlük'lere Türk değil Arap-Mısır diyorsanız Safevi'ler de o şekilde. Yönetim kadrosu Azerbaycan Türklerinden oluşsa bile halkın büyük çoğunluğu Pers kökenli. Tabii Azeriler de az değildir gene.
Sadece kraliyet soyağacı da ülkenin ırkını belirlemez çünkü eğer bakacak olursan WW1'de savaşan ülklerin %90'nın kraliyet ailesi Alman kökenlidir.
Türklerin İranda kurduğu bir çok devlet var. Göçebe Türklerin nüfusunun yüzyıllardır yerleşik yaşayan pers halkına baskın olmasını bekleyemezsiniz. Türklerin göçebe-savaşçı kimliği dolayısıyla her zaman nüfusça az olmuşlardır zaten. Türkler orta asyadan gelip İranı ele geçirdi ancak şüphesiz Türk devlet yapısıyla yönetiliyordu bu devletler. Saray ve ordu dili Türkçeydi ve Türklerden oluşuyordu yani bu devletleri kuran da yönetenlerde başarılarının mimarları da Türklerdi. Bu devletlerin çoğunluğunun başarıları askeri anlamda e bunu yapanda Türkler oluyor zaten. Benzer bir örnek Selçuklu. Yani Tuğrul beye desen büyük pers devletinin zaferi falan adam ne tepki verir acaba.
Memlüklerin başına farklı ırklardan liderler geçmedimi? Devlet konusunda düz Arap falan diyemeyiz bence.
Hiç azımsanmayacak bir grup insan öyle düşünüyor.
Bugün Memlük devleti tarihe adını kazımışsa bunu Türkler yapmıştır. Devleti büyütüp şahlandıran Bahri Türk hanedanı ve ordusudur, sonradan geçen Burci hanedan üyeleri devleti açıkça geriletip yıkımına sebep olmuştur. Bir kere "memlük" dediğin adamların büyük çoğunluğu Türk ve Türklerin savaşta iyi olmasından dolayı özellikle Türklerden seçilirlerdi. Orta asyadan ve Kafkaslardan getirilen büyük çoğunluğu Türk kökenli kölelerin profesyonel ordu olmasıdır memlük. Memlük devleti altında yaşayan halk arap olsada bu bir şey ifade etmiyor. Halk ve tüccarların yönetimde hiçbir etkisi yoktu sadece vergi veren bir tebaa olarak görülüyorlardı. Arap bir kimse devletin ömrü boyunca neredeyse hiç yönetimde söz sahibi olmadı. Üstüne memlük devleti ordu temelli bir devlettir. Devlet hanedanın malı değil ordunun ortak malı olarak kabul edilirdi ve ordunun çok büyük kısmı Türktü. Zaten ikta sistemi vardı. Ayrıca son dönemler haric Sultanları seçen emirler arapça bile bilmiyordu. Devlete Çerkes devleti desen arap olmasından daha olası olur, hani tartışması döner. Arap devleti ne ya 😂
 
Devlet dediğiniz şey koca bir organizma, örgüt. Hanedanla ölçülemez. Altın orda hanedanı Moğoldur ama bugün 16 Büyük Türk Devletinden biri olarak görüyoruz. Önemli olan ana halk kitlesi ve devleti etkileyen ana kültürdür. Safevi Devletinin Şah İsmail öldükten sonraki devlet geleneği İranîdir. Yıllar ilerledikçe tamamen İran kültürüne yenilmiş, ana halk kitlesi Farslar olmuş, Farsça memlekete hâkim olmuştur. Attığınız fotoğraf, haklıdır. Her iki milletin de ortak tarihi olarak görebiliriz.

Bu bağlamda incelersek Kubilay Han'ın Çin'deki devleti de Moğollardan da çok Çinlilerin tarihidir. Zirâ İran, Çin gibi coğrafyalar, kadim medeniyetleri barındırır. O medeniyetler de kolay kolay benzemez, kendine benzetir hatta kendine dönüştürür.

Örneğin Çağatay Hanlığı, hanedan ve kök Moğoldur ama devlet aslına bakarsanız Türk Devletidir.

Burada birileri "O zaman sen Osmanlı da Türk değil dersin" diyebilir. Yanlış anlaşılmak istemem.
Osmanlı "Ben vergimi alırım, yoluma bakarım" kafasında olduğu için bir Türk Devleti olarak kalabilmiştir. Özellikle bürokratik kadrosunu Türkleştirdiği devşirmelerden götürerek devlet geleneğini ve dilini de koruduğu için, en çok Türkleri ezdiği için, askere en çok hatta neredeyse tamamen Türkleri aldığı için, Osmanlı bir Türk-İslam Devletidir. Doğrudur, diğer kültürlerden çok etkilenmiştir hatta Bizans gibi devletlerden biraz gelenek de almıştır ama Türklük kökü dağılmamıştır.
Türk'e önem vermemiştir, Türk'ü ön plana çıkarmamıştır, Türk'ün sırtına binerek devleti büyütmüştür ama Türk olarak da kalmıştır.
Tam da dediğiniz sebepten Altın Ordayı Türk devleti olarak göremiyorum ben. Kültüre bakarsan zaten 16 büyük Türk devletlerinden bir çoku da iran kültüründen etkilenmiştir. Onlar da ortak tarih oluyor o zaman.
 

Technopat Haberler

Geri
Yukarı