Öncelikle fragment'ın ne olduğunu anlaman lazım bu programların ne işe yaradığını çözmek için. Harddisk'in iç tabakası DVD yüzeyine benzer şekil itibariyle. Bunu bir pasta gibi düşün. Windows'da yaptığın her yazma işleminde (kopyalama, kurulumlar vs.) sistem o pastadan yaptığın işlem boyutunda bir dilim alır. Ama rastgele bir bölgeden alır bu dilimi. Sonra tekrar işlem yaptığında yine rastgele bir dilim daha alır ve bu iki dilim arasında belli bir boşluk kalır. Bu boşlukları diğer işlemle için kullanırken yaptığın işlem boyut olarak mevcut boşluğa sığmıyorsa bir kısmını o boşluğa diğer kısmını ise başka bir boşluğa doldurmaya çalışır. Böylece yaptığın işlemi parça parça dağıtır harddisk yüzeyine. Buna fragment deniliyor. Bir süre sonra diskte performans kaybına neden olur fragmentler. Ayrıca SSD'lerde ve Linux OS'larda fragment gibi bir sorun ortaya çıkmaz! (SSD'lerinizi defrag etmeyin, canınız yanar.)
Defragment programlarıysa mümkün olduğunca ilintili dosyaları bir araya toparlayıp bu saçılmayı en aza indirgemeye çalışır. Böylece performans kaybını azaltmaya ve disk kullanımını daha verimli hale getirmeye yardımcı olur.
Windows'un içerisinde yüklü gelen bir defragment programı vardır ancak genel kullanıcı tercihi Auslogics'in programıdır. Çünkü daha başarılı sonuçlar verdiğine kanaat getirilmiştir. Zira ben Smart Defrag'ı deneyip çok da bir fark görmedim. Esas fark MTF fragmentlarında ortayta çıkıyor ki bu konuda en başarılı program kesinlikle Auslogics'dir. Fakat MTF defragment'ın zararlı olabilme ihtimali varmış, ona göre...