Mamığ
Centipat
Olsa ve okullarda öğretilse ne güzel olur. Çok uçuk kaçık olmasına gerek yok. Python C tabanlıdır, ve tahminimce aslında birçok C kodunun bir araya getirilerek daha yazılabilir bir hale getirir. Yani print() derken aslında printf(); demiş oluyoruz zannımca.
Geleceğin dili olan Rust ile benzer bir proje geliştirilebilir. Rust açık kaynak kodlu olduğu için güvenlik sorunu teşkil etmez. İstenmeyen özellikler dışlanabilir. Eğer yeni dilimiz de açık kaynak kodlu olursa birçok insan gücü ve zaman kaynaklı problem çözülür. Binlerce fork, binlerce pull request, zamanla devasa bir hal alır.
Linux işletim sisteminin çekirdeği de aslında şu anki aşırı güvenli haline bu şekilde gelmiştir. C, güvenlikten fazlasıyla yoksun kodlar oluşturur. Windows kapalı kaynak kodlu olduğu güvenlik için bu gibi hataları fark eden ekibin insafına kalmıştır.
Açık kaynak kodlu Linux ise profesyonel C programcıları tarafından incelenerek sapasağlam hale gelir. Yeni özellik ile ilgili fikirler sayısızdır. Bunları pull request kısmında gören bahsi geçmiş olan C konusunda uzman olan isimler bu fikirleri güvenli hale getirir.
Eğer Rust tabanlı bir dil olursa güvenlik konusu baştan çözülmüş olur. Rust, C dilinin aksine oldukça güvenlidir. Yazım kolaylığı olarak değil, compiler güvenli olmayan kodlara asla izin vermez. Kod derlenmez ve hata ile ilgili çözüm sunar. Bir derleyici için oldukça gelişmiş yardımları, yine fazlasıyla iyi olan dokümanlarla birleşince bize çoğunlukla çeviri işi düşer.
Misal Rust dilinde değiştirilebilir değişken tanımı, ve şu anda aklıma gelen çeviri:
Let mut sayi: İ16 = 23;
İf sayi == 23{
Sayi += 1;
}
Değ mut sayi: İ16 = 21;
Eğer sayi == 1{
Sayi +=1;
}
Değişkeni değ ile sembolize ettim, mutasyon geçirmek şeklinde dilimizde var olan mut anahtar kelimesini değiştirmedim. İ16'daki i aslında ingilizcede "integer" kelimesinin ilk harfidir. Ama ben "işaretli" olarak alarak i ön ekinin kalmasını tercih ettim. Pozitif ve negatif değer tutmak için bir bitten feragat eden sayı türü, 16 bitlik bir işaretli tamsayı da, 2^15 farklı negatif değer ve 2^15 - 1 farklı pozitif değer tutulabilir.
Görüldüğü üzere aslında bize fazla iş düşmüyor. Tabii bu en başta, sadece anlamlı bir şekilde çeviri yaparken geçerli. Eğer istersek çevrilmiş dilimizi temel alan üst seviye bir dil de yazabiliriz. Kısaca üst seviye dilden bahsedeyim:
Low level, yani düşük seviye dillerde sistemle direk iletişim kurarız. RAM de bulunan verilere direk erişim gibi özellikler sayesinde işletim sistemi yazmak için biçilmiş kaftandır. Eskiden günümüzdeki kadar komplex işlemler yapılmadığı için işletim sisteminin yanı sıra programları yazarken de tercih ediliyorlardı. En büyük örnekler C, C++ ve Rust olur.
Üst seviye diller birçok ön-tanımlı fonksiyon, işleri kolaylaştıran ve hızlıca kullanabileceğimiz modüller içerirler. Zamanla artan ihtiyaçlar tonlarca satır kod gerektirmeye başladı. Bu kodun büyük kısmının tekrar ettiğini, bazılarının programdan programa aynı temel üzerinde çalıştığını fark eden yazılımcılar bütün bu benzerlikleri birleştirerek tekrar tekrar kullanılabilen bir kod kütüphanesi oluşturdular. Bu, üst seviye dillerin doğuşudur.
Çoğunlukla "çöp toplayıcı" ile birlikte gelir, bizi bilgisayar hafızamızı kaybetmekten koruyan sistemlerle gelirler. Düşük seviye dillerden kat ve kat daha yavaşlardır. Kod yazımı çok dha kolay ve hızlıdır. Öğrenim süreci engelsiz geçer.
Popüler örnekler arasında Python, Java, JavaScript, C# bulunur ve liste uzar gider.
Bize başlamak için bir nokta, bir tohum gerekli. Bunun yapılandırılmış Rust kodu olabileceğini düşünüyorum. Çevirilmiş değil, yapılandırılmış. Bazı konseptler İngilizce diline uygun yazılmıştır ve çevirileri ilginç, bazen komik sonuçlar doğurur. Bize dilimize uyarlanmış, gerekli yerler değiştirilmiş bir dil lazım. Bu oldukça derin bir Rust bilgisi gerektirir.
3 günlük Rust maceram, öncesindeki 3 aylık Python serüvenim ve 2 ay süren C++ öğrenme sürecim sonucunda sahip olduğum bilginin seçilmesi gereken dilin Rust olduğuna kanaat getirmeye yettiği göz önüne alınırsa buna uygun kişi ben kesinlikle değilim. Ama dünyanın en sevilen dili olan ve bu ünvanını sonuna kadar hak eden Rust dili bence en uygun dildir. İleri dönemlerde eğer sınavlar sebebiyle Rust öğrenimim duraksamazsa bu konuda adım atacak şekilde kendimi geliştirmek ve kişisel bir proje ötesinde ciddi, milletimize katkı sağlayacak bir projeye dönüştürmek isterim.
Saygılarımla, teşekkürler.
Geleceğin dili olan Rust ile benzer bir proje geliştirilebilir. Rust açık kaynak kodlu olduğu için güvenlik sorunu teşkil etmez. İstenmeyen özellikler dışlanabilir. Eğer yeni dilimiz de açık kaynak kodlu olursa birçok insan gücü ve zaman kaynaklı problem çözülür. Binlerce fork, binlerce pull request, zamanla devasa bir hal alır.
Linux işletim sisteminin çekirdeği de aslında şu anki aşırı güvenli haline bu şekilde gelmiştir. C, güvenlikten fazlasıyla yoksun kodlar oluşturur. Windows kapalı kaynak kodlu olduğu güvenlik için bu gibi hataları fark eden ekibin insafına kalmıştır.
Açık kaynak kodlu Linux ise profesyonel C programcıları tarafından incelenerek sapasağlam hale gelir. Yeni özellik ile ilgili fikirler sayısızdır. Bunları pull request kısmında gören bahsi geçmiş olan C konusunda uzman olan isimler bu fikirleri güvenli hale getirir.
Eğer Rust tabanlı bir dil olursa güvenlik konusu baştan çözülmüş olur. Rust, C dilinin aksine oldukça güvenlidir. Yazım kolaylığı olarak değil, compiler güvenli olmayan kodlara asla izin vermez. Kod derlenmez ve hata ile ilgili çözüm sunar. Bir derleyici için oldukça gelişmiş yardımları, yine fazlasıyla iyi olan dokümanlarla birleşince bize çoğunlukla çeviri işi düşer.
Misal Rust dilinde değiştirilebilir değişken tanımı, ve şu anda aklıma gelen çeviri:
Let mut sayi: İ16 = 23;
İf sayi == 23{
Sayi += 1;
}
Değ mut sayi: İ16 = 21;
Eğer sayi == 1{
Sayi +=1;
}
Değişkeni değ ile sembolize ettim, mutasyon geçirmek şeklinde dilimizde var olan mut anahtar kelimesini değiştirmedim. İ16'daki i aslında ingilizcede "integer" kelimesinin ilk harfidir. Ama ben "işaretli" olarak alarak i ön ekinin kalmasını tercih ettim. Pozitif ve negatif değer tutmak için bir bitten feragat eden sayı türü, 16 bitlik bir işaretli tamsayı da, 2^15 farklı negatif değer ve 2^15 - 1 farklı pozitif değer tutulabilir.
Görüldüğü üzere aslında bize fazla iş düşmüyor. Tabii bu en başta, sadece anlamlı bir şekilde çeviri yaparken geçerli. Eğer istersek çevrilmiş dilimizi temel alan üst seviye bir dil de yazabiliriz. Kısaca üst seviye dilden bahsedeyim:
Low level, yani düşük seviye dillerde sistemle direk iletişim kurarız. RAM de bulunan verilere direk erişim gibi özellikler sayesinde işletim sistemi yazmak için biçilmiş kaftandır. Eskiden günümüzdeki kadar komplex işlemler yapılmadığı için işletim sisteminin yanı sıra programları yazarken de tercih ediliyorlardı. En büyük örnekler C, C++ ve Rust olur.
Üst seviye diller birçok ön-tanımlı fonksiyon, işleri kolaylaştıran ve hızlıca kullanabileceğimiz modüller içerirler. Zamanla artan ihtiyaçlar tonlarca satır kod gerektirmeye başladı. Bu kodun büyük kısmının tekrar ettiğini, bazılarının programdan programa aynı temel üzerinde çalıştığını fark eden yazılımcılar bütün bu benzerlikleri birleştirerek tekrar tekrar kullanılabilen bir kod kütüphanesi oluşturdular. Bu, üst seviye dillerin doğuşudur.
Çoğunlukla "çöp toplayıcı" ile birlikte gelir, bizi bilgisayar hafızamızı kaybetmekten koruyan sistemlerle gelirler. Düşük seviye dillerden kat ve kat daha yavaşlardır. Kod yazımı çok dha kolay ve hızlıdır. Öğrenim süreci engelsiz geçer.
Popüler örnekler arasında Python, Java, JavaScript, C# bulunur ve liste uzar gider.
Bize başlamak için bir nokta, bir tohum gerekli. Bunun yapılandırılmış Rust kodu olabileceğini düşünüyorum. Çevirilmiş değil, yapılandırılmış. Bazı konseptler İngilizce diline uygun yazılmıştır ve çevirileri ilginç, bazen komik sonuçlar doğurur. Bize dilimize uyarlanmış, gerekli yerler değiştirilmiş bir dil lazım. Bu oldukça derin bir Rust bilgisi gerektirir.
3 günlük Rust maceram, öncesindeki 3 aylık Python serüvenim ve 2 ay süren C++ öğrenme sürecim sonucunda sahip olduğum bilginin seçilmesi gereken dilin Rust olduğuna kanaat getirmeye yettiği göz önüne alınırsa buna uygun kişi ben kesinlikle değilim. Ama dünyanın en sevilen dili olan ve bu ünvanını sonuna kadar hak eden Rust dili bence en uygun dildir. İleri dönemlerde eğer sınavlar sebebiyle Rust öğrenimim duraksamazsa bu konuda adım atacak şekilde kendimi geliştirmek ve kişisel bir proje ötesinde ciddi, milletimize katkı sağlayacak bir projeye dönüştürmek isterim.
Saygılarımla, teşekkürler.