ASUS’un Xonar DS, DSX, DX ve D1 ses kartlarını ele aldığımız bu inceleme ile ihtiyacınıza en uygun kartı bulabilirsiniz.
[tab name=’Ses Kartları’]
Ses Kartlarının Gelişimi
Bilgisayar bileşenleri dünyasında ses kartlarının yeri başka hiçbir ürüne benzemez. Bir zamanlar bilgisayarınızdan ses alabilmenizin tek yolu gidip bir ses kartı almaktı. Ses kartınız yoksa oyun, film ve müzik gibi şeyleri unutabilirdiniz. Fakat diğer tüm bileşenler zaman içinde evrimleşip gelişirken, ses kartlarının gelişimi yavaşladı. Geliştirilen yazılımların çoğu ortadan kayboldu ya da senelerdir güncellenmeden sürüncemede kaldılar. Donanımlar ise çeşit olarak azaldılar, bir zamanlar umut vaat eden firmalar ortadan kayboldular.
Anakarta Entegre Ses Yongaları
Tabii bu duraklama sebepsiz değil. Öncelikle anakart üreticilerinin zamanla hemen her türden bileşeni anakart tasarımları üzerine tümleşik olarak yerleştirmeleri, ayrı satılan donanımlara olan talebe büyük sekte vurdu. Anakart üzerinde zaten bir LAN soketi ya da ses yongası varken, cebindeki para kısıtlı olan tüketicilerin ayrı modellere ilgi göstermemesi gayet doğaldı. Kaldı ki anakart üreticilerinin bu kararı da sebepsiz değildi. Daha derli toplu ve az enerji tüketen bilgisayarlar geliştirme çabalarının bir sonucuydu bu gelişme. Yani sonuçta pek çok yan donanım gibi ses kartı pazarını da vuran, daha az paraya, daha yetenekli ve küçük ürünler geliştirme çabalarıdır.
Fakat ucuz etin yahnisi yavan olur diye bir de deyim vardır güzel Türkçe’mizde. Anakart üzerine tümleşik ses yongalarının ürettiği sesin kalitesi, hem donanımsal, hem de yazılımsal sorunlar nedeniyle asla ayrı bir ses kartının kalitesine erişemiyor. Evet, geçen zaman içinde tümleşik ses yongalarının ses gücü ve kalitesi belki bir derece artmış olabilir. Fakat yine de ayrı bir ses kartının gücüne ve kalitesine ulaşmaktan çok uzaklar.
Bir Ses Kartı Almanın Avantajı Nedir?
İşin güzel tarafı, ses kartlarının gelişiminin yavaş olması, aynı zamanda bir bilgisayar toplarken en uzun süre değiştirmeden kullanılan parçalar olmasına da imkân tanıyor. Biraz para harcayarak çok uzun süre gayet kaliteli ses üreten bir kart almak ve bunu değiştirmeden kullanabilmek mümkün. Öte yandan, işlemci mimarisindeki ve gücündeki gelişmeler yüzünden, eskiden olduğu gibi sisteme bir ses kartı takmanın genel performansa pek fazla katkısı olmuyor. Yani artık ses kartları bilgisayarın işlem yükünü azaltan ve performans kazandıran birimler değiller, bir ses kartı alacaksanız bundan yegâne kazancınız ses kalitesindeki iyileşme olacaktır.
[/tab]
[tab name=’ASUS Modelleri’]
ASUS Ses Kartı Modelleri
Bugün piyasada eskisi kadar çok ses kartı markası bulunmuyor. Az sayıda model getiren birkaç küçük marka var ancak sundukları ürünler genellikle en temel modeller ve bunların ses kalitesi çoğunlukla anakart üzerinde tümleşik gelen Realtek işlemcilerden daha iyi değil. Halen piyasada hatırı sayılır miktarda ürün bulunduran iki marka var, Creative ve ASUS. Bu dosya konumuzda elimize test ve değerlendirme için ulaşan ASUS’un ses kartı modellerine bakacağız.
XONAR Ailesi
Piyasada bulabileceğiniz ASUS ses kartları çok geniş bir fiyat yelpazesine yayılmış durumdalar. Xonar ailesi olarak bilinen bu ses kartları 100 TL altı DG modelinden, 500 TL üzeri Phoebus modeline kadar uzanıyor. Bizim inceleyeceğimiz dört model ise 100 – 200 TL arasında kalıyor. Fiyata göre sıralarsak DS, DSX, DX ve D1 olarak dizilen bu modellerden hangileri, neden seçilebilir, nasıl bir performans sergiliyorlar, ona bakacağız.
Öncelikle modellere kısaca bir göz atalım. Burada D1 ve DS modellerinin tasarımsal olarak biraz daha eski kartlar olduğunu göreceksiniz, çünkü artık yavaş yavaş anakartların üzerinden kaybolmakta olan PCI slotuna oturacak şekilde tasarlanmışlar. Nitekim bu kartların orijinal çıkış tarihleri de pek yeni sayılmaz; ikisi de uzun zamandır piyasada olan modeller. DX ve DSX modelleri ise daha yeni olan PCI-Express slotunu kullanan tasarımlara sahipler. Bunlardan DSX hepsinden daha yeni, piyasaya çıkalı çok fazla zaman geçmedi. Öte yandan daha önce de belirttiğimiz gibi ses kartı söz konusu olduğunda bir modelin kullanım ömrü diğer bileşenlerden çok daha uzun; bu yüzden modellerin çıkış tarihi ses kartı söz konusu olduğunda önemli değil.
Kartların temel tasarımına gelelim. Burada DSX’in aslında DS modelinin biraz daha evrimleşmiş bir modeli olduğunu görebiliyoruz. Her iki kartın üzerinde de ASUS’un AV66 ses işleme yongası var. Farklı renklerdeki çıkış jaklarıyla gelen bu kartların arka tarafındaki metal paneli daha kısa olanıyla değiştirmek ve böylece onları daha düşük profilli HTPC kasalara yerleştirmek mümkün. Her iki kartın da OP AMP yongaları çıkarılabilir. Bunları değiştirerek üretilen sesin karakteristiğini değiştirmek mümkün. Ancak tabii çoğu kullanıcı buna dokunmayacaktır, bu daha ziyade ses kalitesi hastalarının ilgi alanına giriyor.
Öte tarafta ise altın kaplama arka çıkış jaklarıyla kendini belli eden D1 ve DX modelleri, üzerlerindeki AV100 ses işleme yongasıyla da diğer iki modelden ayrılıyorlar. Burada DX modelinin gerçekte D1 modelinin biraz daha evrimleşmiş bir modeli olduğu görülebiliyor. Bu kartlarda çıkarılabilir OP AMP yongalarına yer verilmemiş, ancak yine metal arka paneller daha kısa olanlarıyla değiştirilebiliyor. DX ile D1 arasındaki en büyük fark, DX’in biraz daha fazla enerjiye ihtiyaç duyması. Öyle ki kartın üzerinde kasanın güç kaynağından elektrik alabilmesi için bir güç girişi bulunuyor.
Tüm kartların üzerinde arka giriş portları haricinde, kasa içi bağlantı portları da bulunuyor. Kasanın ön panelindeki ses jaklarına çıkış için bir port ve dışarıdan karta ses girişi için de bir port var. Ayrıca tüm kartlarda optik çıkış da mevcut. Bu çıkışı kullanarak ses kartını uyumlu bir ekran kartına bağlayabilir ve ekran kartının HDMI çıkışı üzerinden ses sinyalini de ekrana aktarabilirsiniz. Ancak tabii ki ekran kartında uygun girişin ve HDMI bağlayacağınız ekranda da hoparlörlerin olması gerekiyor.
[/tab]
[tab name=’Performans’]
Performans
ASUS bu kartlarda AV66 ve AV100 olarak adlandırdığı ses işlemcilerini kullanıyor. Gerçekten bu işlemciler ASUS tarafından özel siparişle yaptırılan C-Media CMI8788 yongaları. ASUS’un ses kartlarında kullandığı AV66, AV100 ve AV200 serisi işlemcilerin hepsi bu yonganın farklı yazılımlar içeren sürümleri. Yazılımsal farklılıklar bir yana, CMI8788 işlemcisi gerçekten de hayli yetenekli, 24 bit ses işleyebiliyor ve bunu 192 kHz üst sınıra kadar değişen bir aralıkta yapabiliyor. Aynı zamanda sekiz kanalı da rahatlıkla destekliyor, zaten yonga kodunun son rakamı olan 8 buna işaret ediyor. Haliyle bu incelemede gördüğünüz tüm ses kartları 7.1 destekliyorlar, yani 7 hoparlör ve 1 subwooferdan oluşan bir ev sinema ses sistemini bu kartlara rahatlıkla bağlayabilirsiniz. Ancak burada küçük bir detay var, 8 kanalı kullanabilmek için kartın kendi arka portlarına bağlantı yapmanız gerekiyor. Kart üstündeki soketten ön panele çıkış aldığınızda kanalların ve ses kalitesinin bir kısmını kaybediyorsunuz.
Gelelim ses performanslarına. Bu dört kart arasındaki ses kalitesi farkı gerçekten sıradan bir kullanıcının kolayca fark edebileceği türden değil. Ancak bu sadece kendi aralarında kıyaslandıklarında geçerli, bu kartlardan herhangi birini anakart üzerinde tümleşik gelen ses işleme çözümleriyle kıyasladığınızda, neden ses kartı almanız gerektiğini anlıyorsunuz. Her şeyden önce tümleşik ses kartlarında karşınıza çıkan parazitlenme ve statik arka plan gürültüsü, bu kartlarda kesinlikle yok. Bunun da ötesinde, bu kartların ses kalitesi rahatlıkla tümleşik ses işlemcilerini ikiye katlıyor.
ASUS sürücülerini ve ses kontrol yazılımlarını kurduğunuzda, ses işleme konusunda karşınıza çok fazla seçenek çıktığınız göreceksiniz, zaten bu kartların performansından en iyi biçimde yararlanabilmek için bunu yapmanız da şart. Ne var ki alacağınız sonuçlar, özellikle de bilgisayar oyunları söz konusu olduğunda, doğrudan çalıştırdığınız oyunun yazılımıyla bağlantılı olarak değişecektir. Bazı oyunlar ses işleme için kendi özel algoritmalarına sahipler ve bunu doğrudan ana işlemci üzerinden çalıştırıyorlar. Bazı oyunlar ise EAX gibi üçüncü parti standartlara uygun geliştirilmişler ve ses kartınızın gücü bu tür oyunlarda daha da belirgin biçimde ortaya çıkıyor.
Bu kartların hiçbirinde kulaklık için amfi bulunmadığını söylemek lazım. ASUS daha ucuz ve eski bazı kartlarında (mesela DGX) bu tür kulaklık amfilerine yer vermişti. Fiyat yelpazesinin üst tarafındaki modellerde de kulaklık amfisi bulunabiliyor, ancak bu dört modelin hiçbirinde yok. Fakat D1 ve özellikle onun gelişmiş hali olan DX modellerinde kulaklık performansı bariz bir şekilde daha iyi. Bunda hem kullanılan AV100 işlemcinin, hem de yazılımın rolü büyük. DX modelinin dışarıdan güç alması da bu konuda yardımcı oluyor.
[/tab]
[tab name=’Sonuç’]
Sonuç
Bu dört ASUS Xonar ses kartı arasından hangisini tercih etmeli? Burada ilk tercih, halen kullandığınız bilgisayarda hangi slotların boş olduğuna bakarak yapılacaktır. Eğer daha yeni bir anakartınız ve üzerinde boş PCI-express slotunuz varsa, o zaman DSX ya da DX modellerinden birini seçeceksiniz demektir. Standart PCI slotu kullanacaksanız DS ile D1 arasında seçim yapılacaktır.
Fiyat olarak ele aldığımızda DS’in 140 TL, DSX’in 170 TL, DX’in 195 TL ve D1’in de 205 TL civarında fiyatlardan güvenilir bir internet sitesinden alınabileceğini görüyoruz. Burada daha önce de dediğim gibi, seçim sizin bütçenize ve boş anakart slotunuza bağlı olacaktır. Ancak şahsen bu kartlar arasından seçim yapmam gerekirse, ben Xonar DX modelini sağladığı ses kalitesi nedeniyle tercih ederim.
Eğer eski bir PCI slotunu doldurmayı amaçlıyorsanız ve tüm yapmak istediğiniz en az paraya doğru düzgün bir ses performansı almaksa, o zaman Xonar DS fazlasıyla işinizi görecektir. PCI slotu kullanacaksanız ama ille de en iyi sesi istiyorsanız, o zaman Xonar D1 modelini listenize eklemeniz gerekir. Peki DSX modeli ne oldu derseniz, o da hesaplı ama kaliteli bir PCI-express ses kartı isteyenler için iyi bir seçim olacaktır.
[/tab]
[end_tabset]
